Jump to content

Tarihin Katsina

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

Tarihin Katsina da ma sarakunan da suka yi mulki a ƙasar Katsina', Katsina na ɗaya daga cikin biranen a Najeriya dake a arewacin ƙasar tarayyar Najeriya. Birnin Katsina na da mutane kimanin miliyan goma (10m), waɗanda galibin mazauna birnin suna amfani da yaren Hausa da kuma Fulatanci.

An ba kasar katsina jiha a shekarar 1984, gwamnan ta na farko shi ne Abdullahi sarki mukhtar wanda yayi mulki a karkashin mulkin soja.

Sarakuna[gyara sashe | gyara masomin]

Ga jerin sunayen sarakunan da suka yi a Katsina;

  1. Kumayo,
  2. Rumbarumba,
  3. Bataretare,
  4. Korau,
  5. Jin-narata,
  6. Yanka Tsari,
  7. Jid-da yaki (sanau),
  8. Muhammadu Korau (1348-1398),
  9. Usman Maje (1393-1405),
  10. Ibrahim Soro (1405-1408),
  11. Marubuci (1408-1426),
  12. Muhammadu Turare (1426-1436),
  13. Ali Murabus (1436-1462),
  14. Ali karya Giwa (1462-1475),
  15. Usman Tsaga Rana I (1475-1525),
  16. Usman sa-Damisa gudu (1525-1531),
  17. Ibrahim Maje (1531-1599),
  18. Malam Yusufu (1599-1613),
  19. Abdulkadir (1613-1615),
  20. Ashafa (1615-1615),
  21. Gabdo (1615-1625),
  22. Muhammadu Warri (1625-1637),
  23. Tsaga Rana I (1637-1649),
  24. Mai karaye (1646-1660),
  25. Suleiman (1660-1673),
  26. Usman Tsaga Rana II (1673-1692),
  27. Muhammadu Toyariru (1692-1705),
  28. Yanka Tsari (1705-1708),
  29. Uban yara (1708-1740)
  30. Jan-Hazo (Dan-Uban yara 1740-1751),
  31. Tsaga Rana II (1751-1764)
  32. Muhammadu Kayiba (1764-1771),
  33. Karya Giwa (1771-1788),
  34. Giwa Agwaragi (1789-1802),
  35. Gozo (1802-1804),
  36. Bawa Danguwa (1804-1805),
  37. Muhammadu Maremawa (1805-1806),
  38. Magajin Haladu (1806-1807),
  39. Ummarun Dallaji (1807-1835),
  40. Abubakar Saddiku (1835-1844)
  41. Muhammadu Bello (1844-1869),
  42. Amadu Rufa'I (1869-1869)
  43. Ibrahim (1869-1882),
  44. Musa (1882-1887),
  45. Abubakar (1887-1905),
  46. Yero Dan Musa (1905-1906),
  47. Muhammadu Dikko (1907-1944),
  48. Usman Nagogo (1944-1981),
  49. Kabir Usman 1982-2008)
  50. Abdulmumin Kabir Usman (2008....

A yanzu sarkin Katsina shine Mai Martaba, Sarki Abdulmuminu Kabir Usman.

Addinin musulunci[gyara sashe | gyara masomin]

Shigowar addinin musulunci a jihar Katsina[gyara sashe | gyara masomin]

Jihar katsina na ɗaya daga cikin jihohin da suka gabata a arewacin Najeriya,da aka kafa kasar da ita. Shigowar musulunci a jihar katsina ya faru ne a shekara ta 1804, bayan da malam Muhammadu dan Fodio yakai hukumarta ga shugaban kasa mai suna sarkin Hausa (sarkin Gobir).[ana buƙatar hujja]

Muhammadu dan Fodio yakai tsantsar tsaro akan abubuwan da aka fara  fuskantar da musulunci a jihohin Hausa da suka gabata,Kuma yayi wannan tsantsar tsaro akan tsarin mallaka a yau da kullum.

A cikin shigowar musulunci daya faru a katsina,malam Muhammadu dan Fodio ya raba  wannan jihohin malamai ta hanyar daukar hankali da ilimi.ya fara kokarin zama aikin tsarin mallaka da za'ayi halin yin tasiri da mallaka a cikin jihohin Hausa.

A wata  kotu ta 1808 bayan musulunci ya Fara shigowa da shekara hudu(4),malam Muhammadu dan Fodio ya gudanar da harkokin tsarin musulunci dake katsina,wanda yakamata ataimaki musulunci dasu a yanzu. kuma ya gudanar da takaici na biyu a ranar 1809 da kuma takaici na uku a ranar 1812,da akeyi wa musulunci da suka gabata da su cire tsoro a kasar.

A cikin shigowar musulunci da ya faru a katsina,suka kawo daidaituwa tsakanin addini da harshen Hausa da kuma aikin rubutu tare da tsari tahanyar yi masu hadaka da Shirin aikin musulunci da suka faru a kasar Hausa. Katsina takasance daya daga cikin jihohin Hausa da suka taimakawa tsarin musulunci da aka fara shigowa a yanzu tare da taimakon jihar Kano,sokoto,da kuma wasu daga cikin jihohin da suka gabata a arewacin Nigeria.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

[1]

  1. "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2023-02-18. Retrieved 2023-02-18.