Jump to content

Wake

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Wake
seed (en) Fassara, abinci, food crop (en) Fassara da legume (en) Fassara
Tarihi
Mai tsarawa Fabaceae (mul) Fassara
Said to be the same as (en) Fassara Q24896059 Fassara

Wake irin tsire-tsire ne da ke cikin dangin Fabaceae, wanda ake nomawa domin abinci da kuma wasu dalilai na rayuwa. Wake na ɗaya daga cikin manyan tsaba-tsaba masu ɗauke da furotin mai yawa, kuma ana amfani da shi a ƙasashe da dama wajen sarrafa abinci iri-iri. Ana iya dafawa, soyawa, ko kuma niƙa wake a matsayin gari. Haka kuma, wake na ɗaya daga cikin abinci mafi sauƙin samu da ciyar da jama'a a faɗin duniya, musamman a Afirka da Asiya.

Akwai ire-iren wake da dama da ake nomawa a duniya, ciki har da:

  • Farin wake
  • Jan wake
  • Baƙin wake
  • Wake mai launin ruwan ƙasa
  • Wake mai launin kore

Wasu daga cikin irin wake da ake nomawa a Najeriya sun haɗa da:

  • Waken hausa (cowpea – Vigna unguiculata)
  • Waken filawa
  • Wake ganye

Wake na da muhimmanci sosai a cikin abinci saboda yana ƙunshe da furotin, sinadirai masu gina jiki, da kuma ƙarancin kitse. A ƙasashe masu tasowa, wake na taka muhimmiyar rawa wajen rage yunwa da samar da abinci mai arha ga talakawa. A Najeriya, ana amfani da wake wajen dafa abinci kamar:

  • Moi-moi (wake da aka nika dafa shi da kayan miya)
  • Akara (wake da aka nika aka soyashi)
  • Danwake
  • Waina wake
  • Tuwo da wake

Ana nomar wake a ƙasashe da dama, musamman a yankunan da ke da ƙarancin ruwa. Wake na iya girma a ƙasa mara kyau saboda yana iya ɗaukar nitrogen daga iska. A Najeriya da yawancin ƙasashen Afrika, ana dasa wake bayan an girbi hatsi kamar dawa ko masara.

  • National Research Council (2006). Lost Crops of Africa: Volume II: Vegetables. National Academies Press. ISBN 978-0-309-10333-6.
  • Duke, James A. (1981). Handbook of Legumes of World Economic Importance. Springer. ISBN 978-1-4684-8151-3.

Dafa abinci

[gyara sashe | gyara masomin]

Za a iya dafa wake a cikin nau'i-nau'i iri-iri na casseroles, curries, salads, miya, da stews . Ana iya ba da su gabaɗaya ko a niƙa tare da nama ko gasa, ko kuma a haɗa su a cikin omelet ko kunsa mai laushi . [1] Sauran zaɓuɓɓukan su ne a haɗa su a cikin gasa tare da cuku miya, chili con carne irin na Mexica, ko amfani da su azaman nama a maimakon burger ko a cikin falafels . [2] Kassoulet na Faransanci ne mai jinkirin dafa abinci tare da wake, tsiran alade, naman alade, naman nama, da Goose da aka adana. [3] Ana iya sarrafa waken soya a cikin ɗanyen wake ( tofu ) [4] ko kuma a haɗe shi cikin kek ( tempeh ); [5] Ana iya cinye waɗannan soyayyen ko gasasu kamar nama, ko kuma a haɗa su a cikin soyuwa, curries, da miya. [6] [7] [8] Yawancin busassun wake sun ƙunshi furotin 21-25% ta nauyi; [9] busassun waken soya suna da furotin 36.5% ta nauyi. [10]

Ana amfani da wake don danko .

Ana amfani da wake na guar saboda danyen gummensa, wanda yake dauke da galactomannan polysaccharide. Ana amfani da shi don kaurin abinci da kuma daidaita su a cikin kayayyaki daban-daban.. [11]

  1. "Healthy bean recipes". BBC Good Food. Retrieved 2 January 2025.
  2. "Our best bean recipes". BBC Food. Retrieved 2 January 2025.
  3. Empty citation (help)
  4. "What is tofu?". Soya.be. Retrieved 2 January 2025.
  5. "What is tempeh?". Soya.be. Retrieved 2 January 2025.
  6. Powell, Lori; Jibrin, Janis (7 December 2017). "Simple Roasted Tofu and Tempeh Recipe". Good Housekeeping. Retrieved 2 January 2025.
  7. "54 tofu recipes". BBC Good Food. Retrieved 2 January 2025.
  8. "Tempeh". BBC Good Food. Retrieved 2 January 2025.
  9. "Foundation Foods: Legumes and Legume Products". FoodData Central. Retrieved 24 February 2025.
  10. "Foundation Foods: Legumes and Legume Products". FoodData Central. Retrieved 24 February 2025.[permanent dead link]
  11. Thombare, Nandkishore; Jha, Usha; Mishra, Sumit; Siddiqui, M.Z. (July 2016). "Guar gum as a promising starting material for diverse applications: A review". International Journal of Biological Macromolecules. 88: 361–372. doi:10.1016/j.ijbiomac.2016.04.001. PMID 27044346.