Zangbeto
 Zangbeto | |
|---|---|
| Bayanai | |
| Addini | Mutanen Ogu |
Zangbeto su ne masu kula da voodoo na gargajiya na dare a cikin mutanen Ogu (ko Egun) na Benin, Togo da Najeriya. Jami’an ‘yan sanda da jami’an tsaro na gargajiya, kungiyar asiri ta Zangbeto ana tuhumar su da tabbatar da doka da oda, da kuma tabbatar da tsaro a tsakanin al’ummar Ogu. [1] Ana girmama su sosai kuma suna aiki a matsayin ’yan sanda da ba na hukuma ba suna sintiri a tituna, musamman cikin dare, suna lura da mutane da dukiyoyinsu, da bin diddigin masu aikata laifuka tare da gabatar da su ga al’umma don hukunta su. Tun asali an kirkiresu ne domin a tsoratar da makiya, Zangbeto zasu na yawo akan tituna domin gano barayi da matsafa, da kare doka da oda. [2]
Bayani[gyara sashe | gyara masomin]
Dangane da muhimmiyar rawar da suke takawa a al'adu a cikin taka tsantsan cikin gida da aikin 'yan sanda a cikin al'ummomin Ogu, Zangbeto kalma ce a cikin harshen Gun wanda ke nufin "Maza dare" ko "masu gadin dare". [3]
Zangbeto suna ɗaukar wani sutura da aka yi daga ƙaƙƙarfan ɗigon ɗigon ciyawa, raffia ko wasu abubuwa masu kama da zaren, waɗanda wani lokaci ana rina su da launuka masu launi. [3] Suna iya fadawa cikin hayyacinsu wanda bisa ga al'ada, yana ba wa jikinsu damar zama ruhohin da ke da ilimi na musamman na ayyukan mutane. Duk da haka, almara na Ogu ya nuna cewa babu mutane a ƙarƙashin tufafi, kawai ruhohin dare. [4]
A al'adar Ogu, 'yan Zangbeto sune jami'an tsaro na gargajiya ko 'yan sanda na al'ummarsu. An ce suna kafa wata ƙungiya ta sirri wacce Zangbeto ko masu bautar voodoo kawai za su iya halarta. Ana ganin Zangbeto suna da iya sihiri da tsafi, kamar hadiye tsage-tsalle na gilashi ba tare da lahani ba kuma yana tsoratar da ko da mayu. [5] A cikin hayyacinsa, an ce Zangbeto suna haifar da wani iko da ya mamaye duniya tun kafin bayyanar mutum kuma ya samar da tushen hikima da ci gaba ga mutanen Ogu.
Ana gudanar da bukukuwan da aka gina a kewayen Zangbeto akai-akai a cikin al'ummomin Ogu daban-daban a yammacin Afirka. Shahararrun wadanda ke rike da su a Porto-Novo, Jamhuriyar Benin da kuma a Ajido, Legas, Najeriya. [6] [7] [8] Waɗannan bukukuwan sun ƙunshi zane-zane masu ban sha'awa, wasan kwaikwayo masu haskakawa, da sihiri.