Akobo (woreda)

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Akobo

Wuri
Map
 7°55′N 33°15′E / 7.92°N 33.25°E / 7.92; 33.25
Ƴantacciyar ƙasaHabasha
Region of Ethiopia (en) FassaraGambela Region (en) Fassara
Zone of Ethiopia (en) FassaraNuer Zone (en) Fassara
Labarin ƙasa
Yawan fili 2,080 km²
sararin samaniya na akobo na Habasha

Akobo wata unguwa ce a yankin Gambela , Habasha . Ana kiransa da sunan kogin Akobo wanda ke ratsa yamma sannan arewa zuwa kogin Baro wanda ke bayyana iyakarsa da Sudan ta Kudu . Wani bangare na shiyyar Nuer, Akobo yana iyaka da kudu da yamma da Sudan ta Kudu, daga arewa kuma tana iyaka da Wentawo, daga gabas kuma tana iyaka da yankin Anuak . Yankin yammacin wannan gundumar ita ce mafi yammacin Habasha . Garuruwan Akobo sun hada da Tergol .

Dubawa[gyara sashe | gyara masomin]

Yankin Akobo ya fi yawan fadama, wanda ba shi da bambance-bambance masu girma; tsayin daka sun kai kusan mita 410 sama da matakin teku. Koguna sun hada da Kogin Gilo . A cewar Atlas na tattalin arzikin karkara na Habasha wanda Hukumar Kididdiga ta Tsakiya (CSA) ta buga, kusan kashi 10% na yankin daji ne.

Tattalin arzikin Akobo ya fi noma. Babu ƙungiyoyin haɗin gwiwar noma, babu cikakkun hanyoyin mota, da sauran ƙananan ababen more rayuwa. [1] Tare da Jikawo, Akobo yana samun ambaliya a lokacin damina, yana buƙatar mutane su yi ƙaura zuwa tsaunuka da shanunsu har sai ruwa ya ja; don haka kiwon dabbobi shine tushen samun kudin shiga na farko a wannan gundumar. [2]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

A farkon Jamhuriyar Dimokaradiyyar Habasha, Akobo yana cikin yankin Gudanarwa 3 ; duk da haka a wani lokaci kafin 2001, an kawar da yankin kuma Akobo ya zama yanki na Gudanarwa na 2 . Kungiyar 'yan tawayen Unity Patriots Front ta Habasha ta kama Akobo a shekara ta 2000, kuma ta kasance karkashin ikonta har zuwa akalla 2004. Daga baya, tsakanin 2001 zuwa 2007, Akobo ya zama yankin Nuer. [3] Kafin shekarar 2007, an raba yankunan arewa daga wannan gundumar don samar da Wantawo kuma an kara wasu yankunan gabas zuwa Jor .

A ranar 23 ga watan Agustan shekarar 2006 ne kogin Baro ya shiga wani yanayi na ambaliya, inda ya nutse da mutane biyu tare da raba sama da mutane 6,000 da muhallansu a yankunan Akobo da makwabta. Hukumomi sun nuna damuwa game da cutar kafa da baki da ke addabar dabbobin yankin biyo bayan ambaliya, da kuma annobar zazzabin cizon sauro . [4]

Alkaluma[gyara sashe | gyara masomin]

Dangane da kidayar jama'a ta shekarar 2007 da CSA ta gudanar, wannan gundumar tana da jimillar jama'a 24,674, daga cikinsu 14,273 maza ne da mata 10,401; Akobo tana da fadin kasa kilomita murabba'i 2,080.34, tana da yawan jama'a 11.86 wanda ya yi kasa da matsakaicin yankin na mutane 23.79 a kowace murabba'in kilomita. Yayin da kashi 605 ko 2.45% mazauna birni ne, wasu 4 kuma makiyaya ne. Magidanta 4,446 aka kirga a wannan shiyyar, wanda ya haifar da matsakaita na mutum 5.5 zuwa gida guda, da gidaje 4,211. Yawancin mazaunan sun ce Furotesta ne, tare da 94.76% na yawan jama'a sun ba da rahoton cewa sun lura da wannan imani, kuma 3.36% Katolika ne.

Bisa ga ƙidayar jama'a a shekara ta 1994, an ba da rahoton cewa yawan jama'ar gundumar ya kai 25,299 a cikin gidaje 1,942, daga cikinsu 12,547 maza ne da mata 12,752; 244 ko 0.96% na yawan jama'a mazauna birane ne. (Wannan jimillar ya kuma haɗa da kiyasi na ƙauyuka tara, waɗanda ba a ƙidaya su ba; an kiyasta cewa suna da mazauna 13,903, waɗanda 6,637 maza ne da mata 7,266. Kabila mafi girma a Akobo ita ce kabilar Nuer (99.94%), kuma kashi 99.94% na mutanen da aka yi hira da su ana magana da Nuer a matsayin yaren farko. Yawancin mazaunan sun ce su Furotesta ne, tare da 96.67% na yawan jama'a sun ba da rahoton cewa sun yi imani, yayin da 1.46% ke da'awar Kiristanci Orthodox na Habasha .

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Atlas of the Ethiopian Rural Economy, pp. 30f
  2. Abraham Sewonet, "Breaking the Cycle of Conflict in Gambella Region, UN-Emergencies Unit for Ethiopia Assessment Mission: 23–29 December 2002
  3. According to Dereje Feyissa this reorganization, which happened in 2003, was done to align territories inside the Gambela Region with the presence of local ethnic groups. (Dereje, "The Experience of the Gambela Regional State", in Ethnic Federalism: The Ethiopian Experience in Comparative Perspective [Oxford: James Currey, 2006], p. 223)
  4. "Flooding in Gambella kills two, displaces 6,000", accessed 17 October 2006 (IRIN)

8°0′N 33°30′E / 8.000°N 33.500°E / 8.000; 33.500