Al'ummar Bwatiye

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Al'ummar Bwatiye
Yankuna masu yawan jama'a
Najeriya
Harsuna
Harshen Bacama da Hausa

Al'ummar Bwatiye waɗanda akasari ake kiransu da Bachama, wasu tarin mutane ne da ake iya samunsu a kananan hukumomin Numan, Demsa da Lamurde da ke Kudancin jihar Adamawa, Najeriya da kuma a wani yanki na Jamhuriyar Kamaru.[1][2][3]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Asalin mutanen Bwatiye ana iya samo su tun daga mutanen Gobir. Kamar yadda tarihi ya nuna,  mutanen Gobir da suka mamaye yankin Niger da wasu arewa maso yammacin Najeriya. Sun kasance masu ƙarfi da jaruntaka saboda gwanintarsu da ƙwarewarsu a fagen yaƙi da zane-zane. Duk da haka, sun yi nasara a hannun Abzinawa da suka fito daga Masar kuma aka tilasta musu ƙaura zuwa kudu wanda a yanzu ake kira arewa maso gabashin Najeriya. Har ila yau, yakin dagewa daga mutanen Bornu ya tilasta musu zuwa inda suke, wato jihar Adamawa.[4][5]

Harshe[gyara sashe | gyara masomin]

Mutanen Bwatiye suna magana da yaren Bachama.[4]

Biki[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin al'adu na shekara-shekara na Bachama Kwete[gyara sashe | gyara masomin]

Biki ne na kwana bakwai na ruhaniya da ake yi don girmama allahn su mai cin ganyayyaki (Homonpwa ka Puledan) don albarkar noma.[6]

Bikin Kamun Kifi na Njuwa na mutanen Bwatiye[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin kamun kifi ne na kwanaki biyu da ke jan hankalin masunta da dama a fadin kasar domin nuna kwarewarsu ta kamun kifi . Ba shi da takamaiman kwanan wata amma galibi yana fitowa ne a cikin watan Afrilu.[7]

Bikin Vunon[gyara sashe | gyara masomin]

An fi saninsa da Farai-Fari. Biki ne na kwanaki hudu da ke kokarin hada kan Demsa, Mbula, Numan da Lamurde wajen bautar gumakansu da kuma bayyana ayyukan noma a bude. Yana daya daga cikin babban biki na mutanen Bwatiye wanda ya hada da wake-wake, raye-raye da baje kolin kayan ado masu yawa.[8]

Mulkin Gargajiya[gyara sashe | gyara masomin]

Mutanen Bwatiye sun yi amfani da tsarin mulkin sarauta kuma sunan da aka ba wa mai mulkinsu Hama Bachama. Hama Bachama na yanzu shine DanieI Ismaila.[9]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "Bwatiye traditional marriage unique – Travel expert". Vanguard News (in Turanci). 2019-03-19. Retrieved 2022-05-21.
  2. "FEATURES: Why Bachama do not charge huge bride price". 21st CENTURY CHRONICLE (in Turanci). 2021-09-04. Retrieved 2022-05-21.
  3. Verfasser, Akogun, Oladele B. Illness-related practices for the management of childhood malaria among the Bwatiye people of north-eastern Nigeria. OCLC 1186564983.
  4. 4.0 4.1 Carnochan, J. (1967). "The Coming of the Fulani: A Bachama Oral Tradition". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. 30 (3): 622–633. JSTOR 612391.
  5. Collingwood, Ingram (1970). Garden of memories. London: H.F. Wither by. ISBN 9780854930760. OCLC 247375.
  6. "Dailytrust News, Sports and Business, Politics | Dailytrust". Daily Trust (in Turanci). Retrieved 2022-05-21.
  7. "Njuwa Fishing Festival In Adamawa State :: Nigeria Information & Guide". www.nigeriagalleria.com. Retrieved 2022-05-21.
  8. "How rivers Benue, Gongola confluence can boost tourism in Numan". Daily Trust (in Turanci). 2021-02-06. Retrieved 2022-05-21.
  9. "Hama Bachama: A paramount ruler's many worries". The Nation Newspaper (in Turanci). 2021-01-03. Retrieved 2022-05-21.