Bia National Park

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Bia National Park
national park (en) Fassara da biosphere reserve (en) Fassara
Bayanai
Farawa 1974
IUCN protected areas category (en) Fassara IUCN category II: National Park (en) Fassara
Ƙasa Ghana
Significant place (en) Fassara Sekondi-Takoradi (en) Fassara da Kogin Biya
Wuri
Map
 6°05′N 3°06′W / 6.08°N 3.1°W / 6.08; -3.1

Bia National Park wani wurin shakatawa ne na kasa a gundumar Bia a Yankin Yammacin Ghana. Hakanan wurin ajiyar sararin samaniya ne tare da tanadin albarkatun murabba'in kilomita 563km. Yana da wasu daga cikin ragowar Ghana na karshe na gandun daji wanda ba a taba shi ba cikakke tare da cikakkun dabbobin ta. Wasu daga cikin bishiyoyi mafi tsayi waɗanda suka rage a Afirka ta Yamma ana samun su a wannan wurin shakatawa na ƙasa.[1][2] yana zama tagwayen wuraren kiyayewa wadanda ake kira Bia National Park da kuma Bia Resource Reserve.[3][4]

Labarin kasa[gyara sashe | gyara masomin]

Bia National Park tana kusa da kan iyakar Ivory Coast, da Kogin Bia, da rararta, wadanda suke kwarara zuwa yankin magudanan ruwa na Côte d'Ivoire. Ana samun sa a cikin yankin tsakanin tsirrai masu-danshi-danshi da nau'ikan gandun daji masu yanke-yanke.[5] Samun damar zuwa wurin shakatawar daga Kumasi ta Bibiani ne, Sefwi Wiawso zuwa Sefwi Asempanaye ko Goaso ta hanyar Sankore zuwa Sefwi Asempanaye. Daga Sunyani za'a iya isa ta Brekum, Wanfi, Adabokrom da Debiso. Daga Cote d'Ivoire ana iya zuwa wurin shakatawa ta hanyar Osei Kojokrom da Debiso.[3]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

An kirkiro Bia ne a shekarar 1935 kuma ana kiran gun da sunan Kogin Bia wanda yake malala yankin.[6] Ya zama filin shakatawa na hukuma a cikin shekarar 1974.[7] Noma mai zurfi ya lalata yawancin ciyayi na asali a wurin shakatawar.[8] Ko yaya, tun shekara ta 1975, ba ayyukan ɗan adam kamar noma ko sare-sare ba.[9] A cikin shekarar 1985 an sanya wa wurin shakatawar sunan ajiyar biosphere da kuma wurin tarihi na (UNESCO).[9]

Dabbobin daji[gyara sashe | gyara masomin]

Akwai nau'ikan 62 na dabbobi masu shayarwa (gami da nau'ikan dabbobi 10 wadanda sune bakaken fata da fari, da zaitun, da birai masu ja da chimpanzees) suna da zama a wurin shakatawar, kuma sama da nau'in tsuntsaye 189, gami da hatsarin guba mai farar fata, Black Collared lovebird, Cassin's hawk Eagle, Honeyguide Greenbul, Black headed Oriole, Brown da Puvel's illadopsis, finch's flycatcher thrush, Gray Crown Negrofinch, Western Nicator, spotted Greenbul, Gray headed bristlebill, Fire bellied woodpecker, melancholy woodpecker da sauransu a wurin.[10] Gidan shakatawa kuma shine sanannen gida sanannen sabon ƙwaron ƙadangare, Agama sylvanus.[11] Hakanan manyan al'ummomin gandun daji na Ghana suna zaune a wurin shakatawar.[12] Ana iya samun giwar daji da kuma bongo wacce ake ikirarin ana matukar yi mata barazana a yankin.[3]

Ayyuka[gyara sashe | gyara masomin]

Akwai hanyoyi masu tafiya da hanyoyi waɗanda zasu kai ga gandun daji. Ana iya hango dabbobin daji da tsuntsayen. Za a iya yin masu bincike, ilimin kimiya da na muhalli a cikin ajiyar saboda hakan yana ba su dama. Hakanan za'a iya ɗaukar katantanwa a wurin shakatawa.[3][13]

Wani shafin al'adu da ake kira Apaso yana cikin wurin shakatawar kusa da wasu kananan wuraren wasa guda biyu kuma ana da'awar cewa wuri ne mai tsarki ga mutanen da ke ziyarta don yin hadaya da ba da kyaututtuka ga gumakansu.[7]

Bibliography[gyara sashe | gyara masomin]

Bayanan kula

Manazarta

  1. "Bia National Park". tourism.thinkghana.com. Archived from the original on 23 January 2010. Retrieved 2 January 2010.
  2. "Wildlife and Nature Reserves". ghanaexpeditions.com. Archived from the original on 11 July 2011. Retrieved 2 January 2010.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 "The Bia National Park and Bia Resource Reserve, Ghana". www.fcghana.org. Archived from the original on 2022-06-10. Retrieved 2020-08-11.
  4. https://plus.google.com/+UNESCO (2018-10-22). "Bia Biosphere Reserve, Ghana". UNESCO (in Turanci). Retrieved 2020-08-11.
  5. "Bia National Park & Resource Reserve/Biosphere Reserve". fcghana.com. The Forestry Commission of Ghana. Archived from the original on 27 January 2010. Retrieved 2 January 2010.
  6. "National Parks in Ghana". chm-cbd.net. Ghanaian Clearing-House Mechanism. Archived from the original on 23 July 2011. Retrieved 2 January 2010.
  7. 7.0 7.1 December 30, Maxwell; Pm, 2019 at 12:56 (2015-05-04). "Bia National Park Ghana". Africa Tour Operators (in Turanci). Retrieved 2020-08-11.
  8. "Ghana National Game & Wildlife Parks". ghanaembassy.or.jp. The Ghana Embassy in Japan. Retrieved 12 January 2010.
  9. 9.0 9.1 Boyle & Boontawee 1995, p. 247
  10. "Bia National Park". Adventure Birding Tours (in Turanci). Archived from the original on 2020-01-26. Retrieved 2020-08-11.
  11. "About Ghana". travelcareholdings.com. TravelCare Holdings. Archived from the original on 2 March 2010. Retrieved 4 January 2010.
  12. East 1990, p. 70
  13. "Bia | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization". www.unesco.org. Retrieved 2020-08-11.