Daddy Lumba

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Daddy Lumba
Rayuwa
Haihuwa Nsuta (en) Fassara, 29 Satumba 1964 (59 shekaru)
ƙasa Ghana
Karatu
Makaranta Juaben Senior High School (en) Fassara
Harsuna Turanci
Sana'a
Sana'a mawaƙi
daddy lumba mawakin Ghana

Daddy Lumba (an haife shi 29 Satumba 1964) mawaƙin Ghana ne. An haifi Lumba Charles Kwadwo Fosu a wani kauye da ake kira Nsuta Amangoase a gundumar Sekyere ta tsakiya, kusa da Mampong a Yankin Ashanti. Mutane da yawa sun dauke shi a matsayin babban mawakin Ghana na kowane lokaci.[1]

Mahaifinsa, Owoahene Kwadwo Fosu, malami, ya mutu lokacin Lumba yana ƙarami. Mahaifiyarsa, Comfort Gyamfi, wacce aka fi sani da Ama Saah, ita ma malamar makaranta ce. Ta mutu a 2001 a Kumasi. Mutuwar ta ta kasance babban barna ga Lumba saboda a zahiri ita ce komai a gare shi. Yawancin waƙoƙin Daddy Lumba, waɗanda suka haɗa da "Anidasoɔ Wɔhɔ Ma Obiara", "Ohia Asɛm", "Ɛmmere Pa Bɛba", "Agya Bi Wua Agya Bi Tease", an sadaukar da ita gare ta.[2]

Yana da aure da ’ya’ya goma.

Aiki[gyara sashe | gyara masomin]

Aikin kiɗa na Daddy Lumba ya faro tun yana ɗan shekara 16. Shi ne jagoran ƙungiyar mawaƙan Sakandaren Juaben daga 1983 zuwa 1984 inda Christabel ya kasance malamin kida kuma ya kammala a 1985. A Juaben SHS, Lumba ya kafa ƙungiyar Lumba Brothers tare da abokansa Yaw da Kwabena da budurwa, Theresa Abebrese.

Bayan makaranta, tare da taimakon budurwarsa Theresa, Lumba ya yi tattaki zuwa Jamus don neman filayen kiwo.

A Jamus, ya sadu da Ernest Nana Acheampong. Nana ta riga ta kafa ƙungiya mai suna mafarkai na magana tare da fararen fata. Iyakar abin da Lumba ya sani a lokacin shine kiɗan bishara, kuma ya yaba wa Nana Acheampong don gabatar da shi ga kiɗan manyan mutane.

Sun kafa wata ƙungiya mai suna Lumba Brothers, sunan ɗaya da ƙungiyarsa ta farko lokacin yana Juaben SHS.

Ma'auratan sun shirya fitar da wani kundin waka a shekarar 1986 amma saboda matsalolin kudi, an fitar da kundin a shekarar 1989 tare da taimakon matar Lumba, Akosua Serwaa, wacce ta fitar da kundin. Sunan kundin shine Yɛɛyɛ Aka Akwantuo Mu.

Daddy Lumba, gaba daya, ya fitar da kundi 33.[2] Albam ɗin sun haɗa da waɗanda aka yaba sosai kamar su Aben Wɔha, Awosuɔ, Obi Ate Me So Buɔ, Sika Asɛm da Ebi Se Ɛyɛ Aduro.

A halin yanzu yana shirye -shiryen faifai na kundi na 34, mai taken Nnipa Fon Na Ɛka Nsɛm Fon.[3]

Ya kasance mai daidaituwa tare da fitar da waƙoƙin da aka buga da yawa tun daga lokacin kuma ya kafa kansa a matsayin ɗaya daga cikin mashahuran mawaƙan Ghana.

Ya gabatar da mawaƙin soyayya na gaba, Ofori Amponsah, ta hanyar faifan wakokin sa Woho Kyere (1999). Haɗin Daddy Lumba a cikin 1999 tare da tauraruwar da ta taso ya samar da buga biyar kuma ya harbi Ofori Amponsah a cikin mashahuri. Gabaɗaya ya haɓaka ayyukan mawaƙa daban -daban na ƙasar Ghana 13.

A shekarar 1999, ya lashe kyaututtuka uku da suka hada da Best Album, Artist of the Year da kuma Mafi shaharar Wakar Shekara a Gasar Kiɗan Ghana. Kafin shekara ta 2002, Daddy Lumba yana fitowa kowace shekara tare da kundin kidan.[4]

Ayyukansa na solo ba su da rigima; lokaci guda zai saki faifan bishara kuma na gaba zai girgiza mutane da waƙoƙin sa na tsokana da bidiyon kiɗa. Ya kuma fuskanci tuhuma da zubar da fata.[5] Amma duk da haka ya musanta zubar da fata.[6]

Yana da nasa ɗakin studio inda yake yin duk ayyukan sa kuma yana da injinan ƙwarewa, kwafin kaset, ɗorawa, bugawa da ƙuntatawa na musamman don ayyukan sa. Kiɗansa ya ɓullo cikin shekaru da yawa don nuna canje -canjen dandano da buƙatun kiɗa; a halin yanzu ana iya bayyana shi a matsayin mai fasahar fasahar zamani ta zamani. Daddy Lumba ya lashe lambar yabo ta kiɗan Ghana da dama da sauran kyaututtuka masu kyau kuma yana ci gaba da jan hankalin matasa da tsofaffi.

Yawancin wakokinsa sun samu goyon bayan mawakiyar mata Yvonne Ohene Djan, wacce aka fi sani da SHE.[7]

Zaɓaɓɓen binciken[gyara sashe | gyara masomin]

  • Yereye Aka Akwantuo Mu (da Nana Acheampong) (1989)
  • Obi Ate Meso Bo (1990)
  • Sika Asem as Lumba Brothers (da Nana Acheampong) (1991)
  • Vida da Felix Owusu (1992)
  • The Very Best Of Daddy Lumba Vol. 1 (1994)
  • Playboy (1995)
  • Biribi gyegye wo (1995)
  • Mesom Jesus (1995)
  • Hwan na Otene da Akua Serwaa Bonsu (1996)
  • Sesee Wo Se (1997)
  • Ebi se ɛyɛ aduro (1998)
  • Aben waha (1998)
  • Woho kyere da Ofori Amponsah (1999)
  • Back for Good (1999)
  • Aseɛ ho (da Borax) (2000)
  • Mato Odo mu (2000)
  • Poison (2001)
  • Mɛma afa wo tirim (2002)
  • Bubra (2003)
  • Pa Ntoma (da Borax) (2004)
  • Ahenfo Kyinye da Pat Thomas (2004)
  • Area Boy (2005)
  • Give peace a chance (2005)
  • Tokrom (2006)
  • Agenda (2007)
  • Sika (2008)
  • Aware Pa Ye Anibre (2009)
  • Kohye Po (2011)
  • Awoso (2014)
  • Ye Nea Woho Beto Wo (2014)
  • Hosanna with Great Ampong (2015)
  • Enko den (2016

Kyaututtuka[gyara sashe | gyara masomin]

  • A ranar 18 ga Agusta 2018, an ba shi lambar yabo ta "Icon/Legend of Entertainment" a Gwarzon Maza na Shekara na Afirka (EMY Award).
  • Kyaututtukan kiɗan Ghana na 2000 - Mawakin Shekara, Mafi kyawun Album na Shekara, Shahararran Waƙar Shekara
  • Kyautukan Kiɗan Gana na 2003 - Mawaƙin Maɗaukaki na Zamani, Waƙar Highlife na Zamani, Album Highlife na zamani

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Effah, K. (2018-03-10). "Lumba Tops All: 61 years of Ghana music, best artistes and songs of all time". Yen.com.gh (in Turanci). Retrieved 2021-02-27.
  2. 2.0 2.1 "Daddy Lumba Full Biography: His Wife, Children, Albums, Songs". GhanaSlayers.Com (in Turanci). 2018-07-27. Archived from the original on 2018-08-09. Retrieved 2018-08-09.
  3. Donkoh, Ebenezer (22 December 2017). "Kumasi Readies For Daddy Lumba Live In Concert - NYDJ Live". www.nydjlive.com (in Turanci). Retrieved 2018-08-09.
  4. "Daddy Lumba Storms Berekum" Archived 6 ga Afirilu, 2018 at the Wayback Machine, LeakxGH, 17 December 2009.
  5. Dokosi, Michael Eli (6 January 2015). "Daddy Lumba: We Love You And Your Music, But This Bleaching Must Stop". Modern Ghana (in Turanci). Retrieved 2018-08-09.
  6. "Daddy Lumba not happy with Bukom Banku over bleaching comment". www.ghanaweb.com (in Turanci). 27 October 2017. Retrieved 2018-08-09.
  7. Wiredu, Nana Yaw (7 March 2012). "Renowned Female Singer SHE voices out the list of songs in her bag". Modern Ghana (in Turanci). Retrieved 2021-04-28.