Gyaran daji a Najeriya
Sake dazuzzuka a Najeriya; na amfani da hanyoyi na halitta da na wucin gadi. Dake dazuzzukan ya ƙunshi dasa itatuwa da gangan da kuma maido da dazuzzukan da suka lalace ko kuma suka lalace. Ya ƙunshi shirin sake dawo da gandun daji don tabbatar da ɗorewa samar da katako da sauran kayayyakin gandun daji.[1]
Fage[gyara sashe | gyara masomin]
Dake dazuzzuka, gabaɗaya, yana da fa'idodi dayawa. Dazuzzukan Equatorial, irinsu na Najeriya, galibi halittu ne masu zaman kansu wadanda ke tallafawa flora da fauna daban-daban, suna inganta daidaiton muhalli. Dazuzzuka suna taka muhimmiyar rawa wajen ɗaukar carbon dioxide daga yanayi kuma suna aiki azaman iskar carbon. Sequestering carbon yana rage gurɓataccen hayaƙi. Dake dazuzzuka yana taimakawa hana zaizayar ƙasa ta hanyar daidaita ƙasa, rage kwararar ruwa, da haɓaka samar da humus daga kwayoyin halitta a wurin. Dazuzzuka na taka muhimmiyar rawa wajen Dai-daita zagayowar ruwa da kuma kula da lafiyayyen magudanan ruwa a Najeriya. Sake dazuzzuka na taimakawa wajen kare hanyoyin ruwa, da inganta ruwa, da kuma rage hadarin ambaliya, wanda zai amfanar da al'ummomin birane da karkara. Dake dazuzzuka na inganta dawwamammen kula da albarkatun gandun daji, gami da katako, kayayyakin gandun daji da ba na katako ba, da tsire-tsire na magani.
Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]
Ƙoƙari na farko na sake dazuzzukan ya dogara ne akan tsarin renon daji na wurare masu zafi wanda bai haifar da sakamakon da ake so ba. Hakan ya tilastawa gwamnatin Najeriya sauya sheka zuwa aikin gyaran jikin dan adam ta hanyar samar da dazuzzuka a kasa. Zaɓin tsire-tsire don shuka ya dogara ne akan bukatun masana'antu da ƙimar girma na tsire-tsire. A sakamakon haka, an kawar da katako na wurare masu zafi irin su Milicia excelsa da Antiaris africana kuma an maye gurbinsu da nau'in nau'i mai girma da sauri kamar Tectona grandis, eucalyptus, pines, da Gmelina arborea. Anfi son Tectona grandis da eucalyptus saboda madaidaicin sandunansu da taurinsu, wanda ya sa su yi fice don amfani dasu azaman igiyoyin watsa wutar lantarki, yayin da Gmelina da Pine aka fi son samar da ɓangaren litattafan almara, waɗanda ake amfani da su wajen kera buga labarai da takarda.[2]
A shekarar 1997, yankin Najeriya da aka kiyasta daman daji yakai hekta 150,000. Tsakanin 1970 da 1984, an kafa kadada 82,434 na shuka. Ya zuwa shekarar 1998, Najeriya na da hekta 196,000 da kuma hekta 704 a yankunan da aka tsare a wajen dazuzzukan. Tsakanin 1985 zuwa 2005, kashi uku cikin 100 na gandun dajin Najeriya gonaki ne.[2] A shekarar 2010, Najeriya tana da yawan gonakin daya kai hekta 382,000. Gmelina da teak sune kusan kashi 44 cikin 100 na jimillar itatuwan da ake shukawa.
Dabaru[gyara sashe | gyara masomin]
Ɗaya daga cikin manyan matsalolin da dazuzzukan Najeriya ke fuskanta ita ce hanyar noma da canjin yanayi, wanda ke lalata dazuzzukan. Juyawa noma wata hanya ce ta noma da manomi ke ƙaura zuwa wani wuri bayan kimanin shekaru uku, sakamakon raguwar amfanin gona. Tsarin noman layi na iya zama madadin noma. Hanyar yin layukan ya ƙunshi dai-daitawa tsakanin shukar jeri da gandun daji. Ya shafi noman abinci da amfanin gona dazuzzuka tare, muddin amfanin dajin ya bada damar hasken rana ya shiga ya kai ga amfanin gonakin abinci. Ta wannan tsarin, ƙasar zata cigaba da yin noma, da samar da kuɗin shiga ga manoma, kuma a lokaci guda tana kiyaye muhallin halittu.[3]
Kalubale[gyara sashe | gyara masomin]
Sai dai kuma shirye-shiryen sake dazuzzuka a Najeriya na fuskantar cikas da dama. Daga cikin waɗannan ƙalubalen harda gazawar ƙasar wajen kiyaye ainihin ƙa'idodin samun bayanai na yau da kullun da na yau da kullun kan gandun daji. Yawancin bayanan da akayi amfani dasu wajen yanke shawara kan dazuzzukan Najeriya sun dogara ne kan bayanan daba a gama ba da kuma fitar dasu daga tsoffin bayanai. Acikin jihohi da dama, tsawon shekaru 10 (2005-2015), an sami raguwar tallafin gwamnati kan ayyukan gandun daji, sakamakon rashin kudi da rashin aiki da masana'antar pulp da takarda, wanda gwamnati ta sanya ido a kai kafa. Gwamnatin Najeriya ta sanya hannun jari kadan a harkar kula da gandun daji saboda karancin kasafin kuɗi.
Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]
- sare itatuwa a Najeriya
- Amfani da itacen mai a Najeriya
- Matsalar muhalli a yankin Niger Delta