Harshen Chokwe
Harshen Chokwe | |
---|---|
| |
Baƙaƙen boko | |
Lamban rijistar harshe | |
ISO 639-3 |
cjk |
Glottolog |
chok1245 [1] |
Chokwe (wanda kuma aka fi sani da Batshokwe, Ciokwe, Kioko, Kiokwe, Quioca, Quioco, Shioko, Tschiokloe ko Tshokwe ) yaren Bantu ne da mutanen Chokwe na Jamhuriyar Demokradiyyar Kongo,da Angola da Zambia ke magana da shie. An amince da shi a matsayin harshen ƙasar Angola, inda aka kiyasta cewa mutane rabin miliyan sun yi magana da shi a cikin 1991; wasu masu magana da rabin miliyan sun rayu a Kongo a cikin 1990, kuma wasu 20,000 a Zambia a 2010. Ana amfani da shi azaman harshen Faransanci a gabashin Angola
Tsarin rubutu[gyara sashe | gyara masomin]
Instituto de Línguas Nacionais (Cibiyar Harsuna ta Ƙasa) ta Angola ta kafa ƙa'idodin rubutun Chokwe da nufin sauƙaƙe da haɓaka amfani da shi.
Fassarar sauti[gyara sashe | gyara masomin]
Wasula[gyara sashe | gyara masomin]
Gaba | Tsakiya | Baya | |
---|---|---|---|
Kusa | i | u | |
Kusa-tsakiyar | e | o | |
Bude-tsakiyar | ɛ | ɔ | |
Bude | a ~ ɑ |
Hakanan za'a iya jin wasulan kamar yadda aka yi hanci yayin da ake gaba da baƙar hanci.
Consonants[gyara sashe | gyara masomin]
Labial | Alveolar | Post-<br id="mwVA"><br>alveolar | Palatal | Velar | Glottal | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Stop | <small id="mwYA">voiceless</small> | Template:IPAlink | Template:IPAlink | (Template:IPAlink) | Template:IPAlink | ||
voiced | Template:IPAlink | Template:IPAlink | (Template:IPAlink) | Template:IPAlink | |||
aspirated | Template:IPAlink | Template:IPAlink | Template:IPAlink | ||||
prenasal vd. | Template:IPAlink | Template:IPAlink | (Template:IPAlink) | Template:IPAlink | |||
prenasal vl. | Template:IPAlink | ||||||
Affricate | <small id="mwpg">voiceless</small> | Template:IPAlink | t͡f | Template:IPAlink | |||
voiced | t͡v | Template:IPAlink | |||||
<small id="mwwQ">prenasal</small> | Template:IPAlink | Template:IPAlink | |||||
Fricative | voiceless | Template:IPAlink | Template:IPAlink | Template:IPAlink | Template:IPAlink | ||
<small id="mw3Q">voiced</small> | Template:IPAlink | Template:IPAlink | Template:IPAlink | ||||
<small id="mw6g">prenasal</small> | Template:IPAlink | Template:IPAlink | |||||
Nasal | Template:IPAlink | Template:IPAlink | Template:IPAlink | ||||
Approximant | lateral | Template:IPAlink | Template:IPAlink | ||||
plain | Template:IPAlink | Template:IPAlink |
Sautunan haɗin gwiwa /t͡ʃ, d͡ʒ, ⁿd͡ʒ/ kuma ana iya furta su azaman tsayawar palatal [c, ɟ, ᶮɟ].
Sautuna harshan[gyara sashe | gyara masomin]
Chokwe yana da sautuna uku kamar /v́/, /v̀/, da /v̂/.
Misalai[gyara sashe | gyara masomin]
Turanci | Chokwe |
---|---|
Barka da Safiya
- Martani |
Menekenu
-Mwane |
Zan gan ka | Ndo shimbu yikehe |
Barka da warhaka | Salenuho |
Menene sunanka? | Jina lie yena iya? |
Sunana ____ | Jina liami ___ |
Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Harshen Chokwe". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]
- Koyi Chokwe akan intanit (Mofeko) Omotola Akindipe, Geofrey Kakaula & Alcino Joné