Ilimi a Burkina Faso

Ilimi a Burkina Faso
education in country or region (en)
Bayanai
Facet of (en)	karantarwa
Ƙasa	Burkina Faso
Wuri
12°16′00″N 2°04′00″W

Makarantar firamare a Gando, Burkina Faso

Lokacin basu horo

Ilimi a Burkina Faso an tsara shi kamar yadda yake a sauran duniya: firamare, sakandare, da ilimi mafi girma. Ya zuwa shekara ta 2008, duk da kokarin inganta ilimi, kasar tana da mafi ƙarancin ilimin manya a duniya (25.3%).

The Human Rights Measurement Initiative (HRMI) ya gano cewa Burkina Faso tana cika kashi 61.2% kawai na abin da ya kamata ta cika don haƙƙin ilimi bisa ga matakin samun kudin shiga na ƙasar. HRMI ta rushe haƙƙin ilimi ta hanyar kallon haƙƙin ilimi na firamare da na sakandare. Yayinda ake la'akari da matakin samun kudin shiga na Burkina Faso, kasar tana samun kashi 78.0% na abin da ya kamata ya yiwu bisa ga albarkatun ta (kudin shiga) don ilimin firamare amma kashi 44.3% kawai don ilimin sakandare.

Firamare da sakandare

Dokar Ilimi ta tilasta makaranta daga shekaru 6 zuwa 16. Harshen hukuma don ilimi shine Faransanci.

Ta hanyar doka, ilimi kyauta ne, amma gwamnati ba ta da isasshen albarkatu don samar da ilimin firamare kyauta na duniya. Ana buƙatar yara su biya kayan makaranta, kuma al'ummomi suna da alhakin gina gine-ginen makarantar firamare da gidajen malamai akai-akai.[1] Yara daga iyalai matalauta na iya ci gaba da samun ilimi kyauta ta hanyar makarantar sakandare da makarantar sakandare, idan maki sun cancanci.[1]

A shekara ta 2002, yawan shiga firamare ya kai kashi 46 cikin dari, kuma yawan shiga firaminare ya kai 36 cikin dari. Yawan adadin shiga da na net sun dogara ne akan yawan ɗaliban da aka yi rajista a makarantar firamare sabili da haka ba lallai bane su nuna ainihin halartar makaranta.[1] A shekara ta 1998, kashi 26.5 cikin dari na yara masu shekaru 6 zuwa 14 suna zuwa makaranta.[1] Ya zuwa shekara ta 2001, kashi 66 cikin 100 na yara da suka fara makarantar firamare na iya kaiwa aji na 5.[1]

Yanayin Makarantar yawanci yana da ma'ana tare da kayan aiki na asali. A shari'a iyakar girman aji ɗaya shine ɗalibai 65, amma a yawancin yankunan karkara ɗalibai sun fi girma saboda rashin makarantu. Idan makarantar ta cika, yara na iya juya baya kuma dole ne su sake gwadawa a shekara mai zuwa.

Akwai Makarantar Kasa da Kasa ta Ouagadougou da ke buɗewa ga 'yan kasashen waje da Burkinabè.

Lokaci na makaranta

Mako yana gudana daga Litinin zuwa Asabar, tare da rufe makarantu a ranar Alhamis. Burkina Faso tana da tsarin karatun kasa. Batutuwan da aka koyar sun haɗa da samarwa, inda yara za su iya koyon shuka masara da bishiyoyi ko kiwon kaji, a ƙasar makaranta. Suna da hutu tsakanin tsakar rana da 3pm.

Ilimi mafi girma

Jami'ar Ouagadougou

Ya zuwa shekara ta 2010 akwai manyan jami'o'i uku na jama'a a Burkina Faso: Jami'ar Polytechnic ta Bobo-Dioulasso, Jami'ar Koudougou da Jami'ar Ouagadougou . An kafa cibiyar ilimi ta farko mai zaman kanta a 1992 kuma Jami'ar Libre de Ouagadougou ta fara aiki a 2000. Jami'ar Katolika ta Yammacin Afirka ta buɗe harabarta ta Burkina a Bobo-Dioulasso a cikin 2000 tare da ƙwarewar abinci da aikin gona, da kuma Jami'ar Catholic Saint-Thomas-d'Aquin a cikin 2004 a Ouagadougou. Yawan kulawa ya bambanta daga jami'a zuwa wata. A Jami'ar Ouagadougou akwai malami daya ga kowane dalibai 24, yayin da a Jami'ar Polytechnic ta Bobo-Dioulasso suna da malami daya don kowane dalibai uku.

Bayanan ilimi mafi girma yana da tsakiya sosai a Ouagadougou. A cikin 2010/2011 Jami'ar Ouagadougou tana da kimanin dalibai 40,000 (83% na yawan ɗaliban jami'a na ƙasa), Jami'ar Koudougou tana da dalibai 5,600, kuma Jami'ar Polytechnic ta Bobo-Dioulasso tana da 2,600. Jami'o'in masu zaman kansu kowannensu yana da ƙasa da dalibai 1,000.[1]

Jami'ar Ouagadougou ta rufe ƙofofinta na watanni biyu a cikin 2008, biyo bayan zanga-zangar dalibai game da yanayin aiki da rashin biyan tallafin su. Ɗaya daga cikin sakamakon shi ne ƙirƙirar Jami'ar Ouagadougou II 20km daga Saaba, don sauƙaƙa matsin lamba a kan wuraren da suka cika da mutane.   Yanzu yana koyar da doka, siyasa, tattalin arziki da ɗaliban gudanarwa a baya a babban harabar kuma ɗalibai suna karɓar digiri na Jami'ar Ouagadougou. Har ila yau, akwai azuzuwan kan layi ta hanyar Institut de Formation Ouverte à Distance (IFOAD).

A cikin 2014, Jami'ar Ouagadougou ta sami tallafi daga OPEC don sabbin wurare. Babu wani jami'o'in kasar da aka sanya shi a cikin jerin sunayen ilimi mafi girma kamar Jami'o'i na Duniya, mai yiwuwa saboda harshen koyarwa shine Faransanci, malamai ba su da lokaci don bincike mai yawa, akwai dogaro da taimakon kasa da kasa don tallafawa wasu fannoni na ilimin jama'a, kuma girman aji a babban jami'ar jama'a suna da girma. Duk da haka, akwai damar yin karatu har zuwa matakin digiri.

Gudanarwa

Jami'ar Ouagadougou da Bobo-Dioulasso sun ƙunshi matakai biyar na yanke shawara: kwamitin daraktoci, taron jami'a, majalisar jami'a.

Abubuwan da ke da tasiri

• Adadin makarantu na ainihi (don firamare)
• Rashin ƙwararrun malamai (don ilimi mafi girma)
• Iyalai dole ne su biya kayan makaranta da kuɗin makaranta
• Iyalai suna da ƙarancin kuɗi
• Aika yaro (ko yara) zuwa makaranta yana iyakance kuɗin da ake samu ga iyali
• Iyalai da yawa suna iya aika yaro ɗaya kawai zuwa makaranta, suna barin sauran don samun kuɗi ga iyali. Yawancin lokaci suna aika da namiji mafi tsufa.
• Shingen harshe. Ana gudanar da ilimi galibi a Faransanci, wanda kawai 15% na Burkinabè zasu iya magana, maimakon a cikin harsunan farko na kasar.

Bayanan da aka ambata

• MapZones Burkina Faso Ilimi. An samo shi a ranar 27 ga Oktoba, 2004.
• Ma'aikatar Harkokin Wajen Amurka Bayani: Burkina Faso. An samo shi a ranar 27 ga Oktoba, 2004.
• Oxfam's Cool Planet Education a Burkina Faso. An samo shi a ranar 27 ga watan Oktoba, 2004.
• Guenda, Wendengoudi Burkina Faso Bayanan Ilimi Mafi Girma. An samo shi a ranar 28 ga Oktoba, 2004.
• Paper for All Non-profit (charity) wanda ke ba da albarkatun ilimi ga yara a Ouagagoudou, Burkina Faso.

Haɗin waje

• WikiEducator, "ICT4Africa/Rahoton Kasar Burkina Faso"