Kogin Nunez

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Kogin Nunez
General information
Labarin ƙasa
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa 10°35′40″N 14°40′30″W / 10.594471°N 14.675102°W / 10.594471; -14.675102
Kasa Gine
Territory Boké Region (en) Fassara
River mouth (en) Fassara Tekun Atalanta
Abin da ya faru na Rio Nuñez na 1849
Duba yanayin kogin Rio Nunez, 1861
Masana'antar Compagnie coloniale a Boké, Faransa Guinea

Kogin Nunez ko Rio Nuñez (Kakandé) kogi ne a kasar Guinea tare da asalinsa a cikin tsaunukan Futa Jallon. Hakanan ana kiranta da Kogin Tinguilinta, bayan ƙauye tare da hanyarta ta sama.[1]

Labarin kasa[gyara sashe | gyara masomin]

Kwance tsakanin Kogin Kogon [fr] zuwa arewa da Kogin Pongo a kudu, Nunez ya faɗo zuwa Tekun Atlantika a garin Kamsar mai tashar jiragen ruwa, a gefen tekun Guinea-Conakry. Kogin yana kumbura kowace shekara lokacin damina, kuma yana samar da filayen ruwa da fadama na cikin ruwa. Waɗannan filayen na ambaliyar mazaunan Nalu da mutanen Baga ne.[2] Kimanin mil 40 (kilomita 64) a cikin gari shine garin Boké; mafi girma a kan kogi kuma babban cibiyar kasuwancin Guinea. A nan kogin ya fadi 100m kuma zurfin 1m.

Daga nesa daga Boké, kogin mara ƙanƙan da iska yana ratsa ta cikin tsaunuka masu yawa tare da yawancin jerin hanzari da ƙananan gungun tsibirai zuwa ga asalinsa, haɗuwar ƙananan rafuka da yawa.

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Kafin shekarar 1840, wannan kogin ya kasance kasuwar bayi ga yan bautar Fulbe da ke jigilar bayi daga Imamancin Futa Jallon. A cikin 1793 Kyaftin Samuel Gamble na Sandown an tilasta shi ya nemi kariya daga jiragen yaƙi na abokan gaba da 'yan fashin teku a cikin swaps na mangrove na Rio Nunez a lokacin Yaƙin Juyin Juya Hali na Faransa, inda masu ba da izinin Faransa ke yi wa jiragen ruwa barazana a gabar Afirka ta Yamma. Don dalilan da ba a sani ba, yana tafiya zuwa ƙauyukan noma a kewayen cibiyoyin kasuwanci na Boke da Kacundy. A yayin tafiyarsa Gamble ya kuma rubuta bayanin da aka fi sani game da noman shinkafa mai ban ruwa a yankin Rio Nunez (duk da cewa akwai bayanan da suka gabata a baya irin wannan rikodin na Diego Gomes na karni na 15 na noman shinkafa mangrove tare da Kogin Gambiya, yana ba da bayanin asusun shaidun gani da ido na aikin. Bayanai sun tabbatar da sayayyar sa da jan shinkafa da kuma shinkafar da aka toka daga manoman Rio Nunez.[3]

A cikin shekarar 1849 kogin ya kasance wurin da abin ya faru a Rio Nuñez, lokacin da tawagar rundunar Franco-Belgian ta jirgin ruwan yaƙi suka yi harbi kan Boké, wanda ya haifar da asarar kaya daga tradersan kasuwar Ingila biyu. Abin da ya faru bai cika ba.

A lokacin shekara ta 1870s, wannan kogin ya kasance babban wurin fitarwa na gyada, tare da tan 5,000 a shekara. A cikin shekarar 1880s, kasuwancin ya juya zuwa roba.

Yawan jama'a[gyara sashe | gyara masomin]

Masu magana da yaruka na Rio Nunez, Mbulungish da Baga Mboteni, suna zaune a bakin Kogin Nunez.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Rouck, J. (1925). Sur les Côtes du Sénégal et de la Guinée. Voyage du Chévigne. Paris. pp. 155–175.
  2. Coffinières de Nordeck (1886). "Voyage aux pays des Baga et du Rio Nunez par M. le Lieutenant de Vaisseau Coffinières de Nordeck, commandant 'Le Goëland'". Le Tour du Monde: 273–304.
  3. Fields, Edda L. (2008). Deep Roots: Rice Farmers in West Africa and the African Diaspora. Indiana University Press. pp. 3-4.