Omoluwabi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Omoluwabi

Omoluwabi ra'ayi ne na falsafa da al'adu wanda yake asalin Yarabawa ne . Ana amfani dashi don bayyana mutum mai kyawawan halaye. Manufar omoluabi tana nuna ƙarfin zuciya, aiki tuƙuru, tawali'u da girmamawa. [1] Omoluabi mutum ne mai daraja wanda ya yi imani da aiki tuƙuru, ya mutunta haƙƙin wasu, kuma yake ba wa al'umma ayyuka da ayyuka. Fiye da duka, omoluwabi mutum ne mai aminci. [2]

Tunanin Omoluwabi jumla ce ta Yarbanci, wanda ke da kalmomin - " Omo + ti + Olu-iwa + bi " azaman abubuwan haɗin ta. An fassara shi a zahiri kuma an ɗauke shi daban, omo na nufin 'yaro', ti na nufin 'wancan ko wanne', Olu-iwa sunan Allah ne a Yarbanci, ma'ana shugaba ko maigidan Iwa (hali), bi yana nufin 'haifuwa'. Idan aka haɗu, Omoluabi yakan fassara a matsayin "ɗan da shugaban iwa ya haifa (ko" ɗan da Allah ya haifa "). Irin wannan yaro ana tunaninsa a matsayin mai jan hankali na ƙwarewar ɗabi'a. [3]

Omoluwabi yana nunawa da nuna kyawawan dabi'u da ƙimar Iwapele . Iwapele shine asalin asalin ɗabi'ar ɗabi'a a al'adun Yarbawa kuma babban jigon sifa ne na omoluwabi. Mafi mahimmancin waɗannan ƙa'idodin da omoluabi ya nuna sune; [4]

  • Oro Siso (Kalmar magana, Yarbawa suna mutunta girmamawa da ƙwarewar amfani da kuma yare)
  • Iteriba (Girmamawa)
  • Inu Rere (Kyakkyawan nufi, Samun kyakkyawan tunani ga wasu)
  • Otito (Gaskiya)
  • Iwa (Hali)
  • Akinkanju (Jarumi)
  • Ise (Hardwork)
  • Opolo bututu (Mai hankali)[5]

Ana iya kiran mutum da omoluabi ba tare da la'akari da addinin da mutumin yake bi ba. Sakamakon haka, wasu halaye da halaye na omoluabi ana ɗaukarsu kyawawan halaye a addinai da yawa, misali, tawali'u, gaskiya da gaskiya. Omoluwabi nau'ikan Omoluabi ne wanda aka farfasa zuwa Omo-l-ua-bi. Kamar yadda aka bayyana a baya, Omo yaro ne. Harafin "l" mahada ne mai kama da "ti" ma'ana wancan ko wane. Kalmar "ua" na nufin wurin taron jama'a, akasari a fada yayin da Oba yake shugabanci. Kalmar "bi" na nufin "haifuwa". A haɗe, Omo-l-ua-bi na nufin ɗan da aka haifa (tarbiyya / tashe shi / horo) ta hanyar al'umma. Iyakar canjin da ake nunawa a nan shine "ua" azaman kalmar Yarbanci.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Fola Kareem Olajoku - "Nigeria: The Omoluwabi Terminology"
  2. Dolapo Adeniji-Neill, PH.D. Adelphi University Ruth S. Ammon School of Education Garden City, NY - "Omoluwabi: The Way Of Human Being: An African Philosophy's Impact On Nigerian Voluntary Immigrants Educational And Other Life Aspirations"
  3. Fayemi, Ademola Kazeem, Department of Philosophy, Lagos State University Ojo, Lagos - "Human Personality and the Yoruba Worldview: An Ethico-Sociological Interpretation"
  4. Abimbola, Wande (1975) “Iwapele: The Concept of Good Character in Ifa Literary Corpus”, Wande Abimbola (ed.) Yoruba Oral Tradition: Poetry in Music Dance and Drama (Ibadan: University of Ibadan Press).
  5. "What does "iwa ibajẹ" mean in Yoruba?". WordHippo. 2009-02-19. Retrieved 2019-09-29.