Ranar Masu Kafa (Ghana)

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Infotaula d'esdevenimentRanar Masu Kafa
Iri ranar hutu
public holiday (en) Fassara
Validity (en) Fassara 4 ga Augusta, 2019 –
Rana August 4 (en) Fassara
Wuri Ghana
Ƙasa Ghana

Ranar masu kafa ranar hutu ce ta kasa don tunawa da gudunmawar da dukkan mutane suka bayar, musamman "Manyan Shida"[1][2] wadanda suka jagoranci gwagwarmayar neman 'yancin kan Ghana.[3] A baya ana kiran ranar da aka kafa ta da suna "Founder's Day" tare da harafin "S" wanda ke bayyana bayan ɓarna da turawa sukayi kuma an yi bikin don nuna nasarorin Osagyefo Dr. Kwame Nkrumah.[4] Kwame Nkrumah shi ne shugaban kasar Ghana na farko kuma memba na "Manyan Shida".[5] An haife shi a ranar 21 ga Satumba, saboda haka, bikin ranar "Founder's" ranar 21 ga Satumba a kowace shekara don girmama shigarsa cikin ƙungiyar Ghana don samun 'yancin kai daga mulkin mallaka na Biritaniya.[6] Sauran membobin "Big Six" sune Edward Akufo-Addo, Joseph Boakye Danquah, Emmanuel Obetsebi-Lamptey, William Ofori Atta, da Ebenezer Ako-Adjei.[7] Akwai tunani da hangen nesa da dama na shugabannin gwamnatin Shugaba Akufo Addo na yanzu cewa sauran membobin "Big Six" wadanda ke cikin gwagwarmayar neman 'yancin kan Ghana dole ne a girmama su a matsayin wani bangare na bikin.[8] An canza sunan daga "Founder's Day" zuwa "Founders' Day". Ma'ana kalmar tana da jam'i don haɗawa da wani memba na "Big Six" a matsayin wani ɓangare na bikin "Ranar Mafarin" ta Ghana kuma don girmama su.[9]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

A ranar 21 ga Satumba na kowace shekara aka yi bikin ranar masu kafa (wacce a baya ake rubuta ta a matsayin 'Ranar da aka kafa') a Ghana don tunawa da ranar haihuwar[10] shugaban Ghana na farko, Osagyefo Dakta Kwame Nkrumah,[11] da kuma tunawa da fafutukar neman 'yancin kai da Ghana ta yi. jarumai "Manya Shida" kamar yadda sunansu ya nuna.[12] Shugaba Nana Addo Dankwa Akufo-Addo[8][13] bayan ya hau kan karagar mulki kuma bisa kiraye-kirayen da ake yi na yin murnar sauran membobin "Big Six" ya gabatar da doka ga majalisar don ayyana ranar 4 ga watan Agusta a matsayin sabuwar ranar bukukuwan ranar masu kafa,[14] don fadada fadin bikin don rufe dukkan mutanen da suka taka muhimmiyar rawa wajen kwato kasar.[15] Shugaba Nana Addo Dankwa Akufo-Addo ya sake ba da shawarar cewa ranar 21 ga Satumba duk da haka yakamata a sanya ta a matsayin Ranar Tunawa da Kwame Nkrumah, don tunawa da ranar haihuwarsa.[16][17] Hukuncin ya raba bikin "Ranar Mafarin" a matsayin girmama "Manya Shida" daga bikin tunawa da Osagye Dr. Kwame Nkrumah a ranar haihuwarsa a gwarzon jagoran samun 'yancin kan Ghana kuma tsohon Shugaban Ghana.[18]

A watan Maris na shekarar 2019, gwamnatin kasar Ghana ta zartar da dokar yin gyare -gyare na hutu a ranar 4 ga watan Agusta a matsayin "Ranar Mafifici,"[19] ranar da ta yi daidai da kafa jam'iyyar siyasa ta farko a kasar - 'United Gold Coast Convention' (UGCC) a ranar 4 ga Agusta, 1947.[20][21] An keɓe ranar Masu Kafa don murnar da girmama mutane (Manya Shida) waɗanda suka jagoranci Ghana zuwa samun 'yancin kai yayin da Kwame Nkrumah ranar tunawa ta kasance don Osagyefo Dr. Kwame Nkrumah ranar haihuwar[22] jagoran motsi zuwa samun' yancin kai.[23][24]

Muhimmancin ranar[gyara sashe | gyara masomin]

Haka kuma "Ranar da aka kafa ta" ita ma rana ce da 'yan Ghana ke amfani da wannan dama don nuna irin sadaukarwar da magabatansu da suka yi fafutukar samun' yancin kan Ghana.[25] 'Yan kasar ta Ghana kuma suna yin bikin "Ranar Masu Kafa" don hada ayyukan da za su karfafa gwiwar jama'ar Ghana a cikin kasar da kuma na kasashen waje don karban Ghana a matsayin kasarsu ta asali.[26] Bayan murnar "Ranar Masu Kafa" suna ƙarfafa 'yan Ghana su yaba da rawar da sadaukarwar da shugabanninta suka taka yayin da suke yin hakan ta hanyar sadaukar da kai ga ƙasar a cikin dukkan ayyuka.[27][14]

Lectures na jama'a[gyara sashe | gyara masomin]

  • 4 Agusta 2019

Ranar Masu Kafa Ta Farko, wacce ita ce 4 ga Agusta 2019 ta fadi a karshen mako saboda haka Ministan Cikin Gida, Ambrose Dery, a cikin wata sanarwa ya ce ganin ranar da za ta fada a ranar Lahadi, Shugaba Nana Addo Dankwa Akufo-Addo ta hannun Babban Jami'i (EI) ), wanda aka ayyana ranar Litinin, 5 ga watan Agusta, a matsayin ranar hutu da za a yi irin wannan a duk faɗin ƙasar, ya gudanar da Luncheon don girmama Manyan yan ƙasa a Cibiyar Taro ta Kasa da Kasa ta Accra.[28][29]

  • 4 Agusta 2020

Jagorantar laccar ta jama'a shi ne wanda ya mallaki Dagbon, Yaa Naa Abubakari Mahama II, tare da sauran sarakunan gargajiya daga Dagbon.[30] Shugaban majalisar, Farfesa Aaron Mike Oquaye ya gabatar da lacca ga jama'a.[31] Mai magana da yawun Yaa Naa, Zamgbali Naa, Dr Jacob Mahama, a cikin girmamawa ya yaba da duk mutanen da suka ba da gudummawa ga gwagwarmayar neman 'yanci kuma ya nanata ainihin girmama kowa da kowa ba tare da mai da hankali kan Kwame Nkrumah ba.[32]

Manyan mutane kamar Shugaban Ma’aikata, Mrs Akosua Frema Opare; shugaban masu rinjaye kuma ministan harkokin majalisar, Mr Osei Kyei-Mensah-Bonsu; ministan abinci da aikin gona, Dr Owusu Afriyie Akoto; ministan yada labarai, Mr Kojo Oppong Nkrumah; shugaban kungiyar 'yan jarida ta Ghana (GJA), Mista Roland Affail Monney sun kasance a wurin lacca.[20]

Gidauniyar Open Foundation ta Yammacin Afirka ta ƙaddamar da gasar rubuce -rubucen ranar da aka kafa ta Ghana don haɓaka adabin Ghana na mutane da abubuwan da suka faru akan Wikipedia.[33] Gasar, wacce ta fara daga ranar 1 zuwa 31 ga Agusta 2020 tana neman samar da fadakarwa da ilmantar da jama'a kan mahimmancin Ranar Masu Kafa tare kuma da karfafa kwarin gwiwa game da tarihin Ghana.[34]

Jayayya[gyara sashe | gyara masomin]

Koyaya, akwai wasu takaddama daga jam'iyyar adawa ta National Democratic Congress (NDC) da Convention People's Party (CPP) don soke ta tare da tunanin cewa sabon hutun ba shine wakilcin gaskiya na abubuwan tarihi ba kuma wani yunƙuri ne na Akufo. -Gwamnatin adddo ta sake rubuta tarihin kasar.[35]

A cewar NDC, Akufo-Addo yana neman bai wa kawunsa JB Danquah wanda ya kasance jagora a United Gold Coast Convention (UGCC), jam’iyyar siyasa da Kwame Nkrumah ta fice daga cikinta ta kafa CPP wanda ya lashe zaben da ya gan shi ya zama Jagoran Kasuwancin Gwamnati kuma Firayim Minista kuma a ƙarshe ya zama shugaban Ghana na farko.[35]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Thalmayer, Amber Gayle; Saucier, Gerard (2014-07-23). "The Questionnaire Big Six in 26 Nations: Developing Cross-Culturally Applicable Big Six, Big Five and Big Two Inventories" (PDF). European Journal of Personality. 28 (5): 482–496. doi:10.1002/per.1969. ISSN 0890-2070. S2CID 49366494.
  2. Grady, Tim. (2005), Big six, World Cycling Productions and Ryeka Sport, OCLC 224607590
  3. "Founders' Day in Ghana in 2021". Office Holidays (in Turanci). Retrieved 2020-08-15.
  4. "Nkrumah, Dr Kwame, (21 Sept. 1909–27 April 1972)", Who Was Who, Oxford University Press, 2007-12-01, doi:10.1093/ww/9780199540884.013.u158013
  5. Template:Cite ODNB
  6. Polunin, Nicholas (1995). "Biosphere Day 1995: (Celebrated each Year on September 21st)". Environmental Conservation. 22 (3): 272. doi:10.1017/s0376892900010729. ISSN 0376-8929.
  7. Akansina Aziabah, Maxwell (2011-12-08), "Obetsebi-Lamptey, Emmanuel Odarquaye", African American Studies Center, Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780195301731.013.49678, ISBN 978-0-19-530173-1
  8. 8.0 8.1 Template:Cite document
  9. "Tools to the Men who can use them", The Six-Hour Day & Other Industrial Questions, Routledge, pp. 36–49, 2017-06-26, doi:10.4324/9781315213668-4, ISBN 978-1-315-21366-8
  10. "Kwame Nkrumah Memorial Day 2020, 2021 and 2022 in Ghana". PublicHolidays.africa (in Turanci). Retrieved 2020-08-27.
  11. Template:Cite ODNB
  12. "Chapter Six Nationalism and Ideology", The Endless War, New York Chichester, West Sussex: Columbia University Press, pp. 133–168, 1989-12-31, doi:10.7312/harr93426-011, ISBN 978-0-231-89364-0
  13. Akufo-Addo, Nana, interviewee. (2004). Evening encounter with Nana Addo Dankwa. ISBN 9988-584-87-3. OCLC 1054405362.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  14. 14.0 14.1 "Sekou Nkrumah Fights Oquaye Over Founders' Day". DailyGuide Network (in Turanci). 2020-08-06. Retrieved 2020-08-07.
  15. Akgüç, Mehtap; Beblavý, Miroslav (2018-12-23), "What happens to young people who move to another country to find work?", Youth Labor in Transition, Oxford University Press, pp. 389–418, doi:10.1093/oso/9780190864798.003.0013, ISBN 978-0-19-086479-8
  16. "Akufo-Addo renaming of Founder's Day will be short-lived – CPP". Ghanaweb. Retrieved 15 August 2018.
  17. "Founders' day to be placed on Ghana's Holiday Calendar". Modern Ghana. Retrieved 22 September 2013.
  18. Template:Cite ODNB
  19. "Founders Day to be Aug. 4, Sept. 21 to honour Nkrumah's memory". Citi 97.3 FM - Relevant Radio. Always (in Turanci). 2017-09-17. Retrieved 2020-08-27.
  20. 20.0 20.1 "Nkrumah alone did not 'compose' Ghana's independence - Prof Oquaye". Graphic Online. 4 August 2020. Retrieved 8 August 2020.
  21. "Founders' Day in Ghana in 2020". Office Holidays (in Turanci). Retrieved 2020-08-02.
  22. "Kwame Nkrumah Memorial Day 2020, 2021 and 2022 in Ghana". PublicHolidays.africa (in Turanci). Retrieved 2020-08-27.
  23. Nkrumah, Kwame (2016-02-04), "Independence Speech", The Ghana Reader, Duke University Press, pp. 301–302, doi:10.2307/j.ctv125jqp2.65, ISBN 978-0-8223-7496-1
  24. "Founder's Day 2020, 2021 and 2022 in Ghana". PublicHolidays.africa (in Turanci). Retrieved 2020-08-02.
  25. "Dale, Peter David, (born 25 July 1955), Founder, Rare Day Ltd, since 2008", Who's Who, Oxford University Press, 2007-12-01, doi:10.1093/ww/9780199540884.013.u12734
  26. Okyerefo, Michael Perry Kweku (2015). ""I Am Austro-Ghanaian": Citizenship and Belonging of Ghanaians in Austria". Ghana Studies. 18 (1): 48–67. doi:10.1353/ghs.2015.0006. ISSN 2333-7168. S2CID 147612455.
  27. "ORATION 24", Select Orations, Catholic University of America Press, pp. 142–156, 2010-04-01, doi:10.2307/j.ctt32b306.18, ISBN 978-0-8132-1207-4
  28. Adogla-Bessa, Delali (1 August 2019). "Founders' Day: Gov't declares August 5 a public holiday". Citi Newsroom. Retrieved 8 August 2020.
  29. "Let's rise above partisanship - Akufo-Addo justifies Founders' Day". MyJoyOnline.com (in Turanci). 2019-08-05. Retrieved 2020-08-15.[permanent dead link]
  30. "Dagbon", The Lions of Dagbon, Cambridge University Press, pp. 13–38, 1975-07-03, doi:10.1017/cbo9780511759543.004, ISBN 978-0-521-20682-2
  31. OQUAYE, MIKE (1995). "The Ghanaian Elections of 1992—A Dissenting View". African Affairs. 94 (375): 259–275. doi:10.1093/oxfordjournals.afraf.a098809. ISSN 1468-2621.
  32. "Nkrumah, Dr Kwame, (21 Sept. 1909–27 April 1972)", Who Was Who, Oxford University Press, 2007-12-01, doi:10.1093/ww/9780199540884.013.u158013
  33. Adotey (2019). "A Matter of Apostrophe? Founder's Day, Founders' Day, and Holiday Politics in Contemporary Ghana". Journal of West African History. 5 (2): 113. doi:10.14321/jwestafrihist.5.2.0113. ISSN 2327-1868.
  34. Anyorigya, Daniel Abugre (20 July 2020). "Open Foundation West Africa launches writing contest to commemorate Founders Day". Citi Newsroom. Retrieved 8 August 2020.
  35. 35.0 35.1 Nyabor, Jonas (5 August 2019). "NDC will reverse 4th August Founders' Day celebration – Otukonor". Citi Newsroom. Retrieved 8 August 2020.