Sarki Okaikoi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Sarki Okaikoi
Rayuwa
ƙasa Ghana
Kogin Zinariya (Mulkin mallaka na Birtaniyya)
Yanayin mutuwa Kisan kai
Sana'a
Sana'a sarki

Sarki Okaikoi ya kasance jarumi sarki wanda ya kafa Akwashong, babban kwamandan soji, wanda ya bada tushen sabunta ƙarfin sojan Ga-Dangme.[1]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Okaikoi dan Mampong Okai ne da Dode Akabi. Sarki Okaikoi ya rattaba hannu kan wata yarjejeniya da Denmark don cinikin kasuwanci na dindindin na Kiristanci a ranar 18 ga Agusta, 1661. Ya ba da rairayin bakin teku na Osu ga Danes don fara ginin Christianborg.[2][3][4]

Daga baya janar -janar nasa ya ci amanar sa lokacin da suka bar shi a yakin da Akwamus. Okaikoi ya la'anci wadanda suka gudu kuma ya albarkaci janar -janar masu aminci. Bayan ya gama kashe kansa. Mutuwar ita ce farkon lokacin rashin tabbas a tarihin Ga-Dangme. Mata da yara, dubu daga cikinsu an kwashe su daga Ayawaso saboda karfin hali. Mutuwar sa ta kawo ƙarshen zamanin Ayawaso; akasarin mutanen Ga sun yi ritaya zuwa Ancho ko Little Popo da sauran da aka sake tsugunar da su ko kuma suka shiga cikin dangin bakin tekun. Ciniki yana ƙaruwa tare da Turawa waɗanda suka sa bakin teku ko Little Accra (Ga Mashi) ya fi kyau fiye da Ayawaso.[5]

Yarima Ashangmong ya ci gaba da yakin da 'yan daba suka yi da Akwamu ya kai su Fanti. Yarima Ashangmong ɗan Okai Yai ne, ɗan'uwan Okaikoi. Daga nan sai yariman ya yi ritaya da dukkan Ga daga Labadi zuwa Ningo zuwa Little Popo.[1]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 "The GaDangme". www.thegadangme.com. Retrieved 2020-08-18.
  2. Wilks, Ivor (1957). "The Rise of the Akwamu Empire, 1650-1710". Transactions of the Historical Society of Ghana. 3 (2): 25–62. ISSN 0855-3246. JSTOR 41405705.
  3. "August 18, 1661: King Okai Koi of the Gas signs a treaty with Denmark for a permanent trading post- Fort Christiansborg". Edward A. Ulzen Memorial Foundation (in Turanci). Retrieved 2020-08-19.
  4. "Ghana Museums & Monuments Board". www.ghanamuseums.org. Retrieved 2020-08-19.
  5. adesawyerr (2018-01-25). "History of GaMashie to 1824: King Tackie Tawiah Memorial Lectures by Nii Armah Josiah-Aryeh". AdeSawyerr (in Turanci). Retrieved 2020-08-19.