Takyiwaa Manuh

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Takyiwaa Manuh
Rayuwa
Sana'a
Sana'a Malami da marubuci

Takyiwaa Manuh (an haife ta a watan Mayu 1952)[1] malama ce kuma marubuciya 'yar Ghana. Ita Farfesa Emireta ce ta Jami'ar Ghana, kuma har zuwa lokacin da ta yi ritaya a watan Mayun 2017, ta yi aiki a matsayin Darakta na Sashin manufofin Ci gaban zamantakewa, na Hukumar Tattalin Arziki ta Majalisar Dinkin Duniya (ECA), da ke Addis Ababa, Habasha.[2][3][4] Ta kasance Darakta a Cibiyar Nazarin Afirka, Jami'ar Ghana daga 2002 zuwa 2009.[2][4][5] Ita ce abokiyar Kwalejin Kimiyya da Fasaha ta Ghana.[1][2][3][5]

Rayuwar farko da ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Manuh a watan Mayun 1952 a Kumasi a yankin Ashanti na kasar Ghana ga James Kwesi Manuh, wanda dan kwangilar abinci ne, da Madam Akosua Akyaa, a lokacin 'yar kasuwa a Ankaase, wani gari kusa da Kumasi.[1] Iliminta na farko ya fara ne a Makarantar Methodist ta Ankaase lokacin da ta zauna tare da kakarta.[1] Yayin da take aji daya, aka koma da ita makarantar Adum Presby, inda ta sake fara karatu na daya.[1] Ta fara aji daya a karo na uku lokacin da aka tura ta zuwa Kindergarten na Penworth.[1] Manuh ta ci gaba da karatun firamare a Jami’ar Kimiyya da Fasaha ta Kwame Nkrumah (KNUST) ita ma da ke Kumasi, daga nan ta shiga makarantar sakandaren ‘yan mata ta Wesley da ke Cape Coast, inda ta yi karatun sakandare.[1][5] Ta ci gaba da karatunta a Jami’ar Ghana, inda ta samu digiri na farko a fannin shari’a (LLB) a shekarar 1974.[1][5] A shekarar 1978 aka ba ta digiri na biyu a fannin shari’a a Jami’ar Dar es Salaam.[1][5] Daga baya ta ci gaba da karatun digiri na uku a fannin Anthropology a Jami'ar Indiana Bloomington, ta kammala a shekara ta 2000.[1][5]

Aiki[gyara sashe | gyara masomin]

Bayan karatun digiri na biyu a Tanzaniya, Manuh ta sami aikin yi a matsayin mai bincike a Jami'ar Ghana a 1979.[1][5] Ta kuma koyar a makarantu da kwalejoji daban-daban a jami'ar.[5] Ta kasance farfesa mai ziyara a Jami'ar Indiana Bloomington, Abokiyar Ziyara a Jami'ar Birmingham, kuma ta ci gaba da aiki tare da Jami'ar Cape Town's African Gender Institute tun 1999.[5]

Manuh tana hidima a kwamiti da kwamitoci da yawa.[4] Ta kasance memba na Kwamitin Kimiyya na Ƙungiyar Jami'o'in Afirka (AAU), Majalisar Ci Gaban Cibiyar Nazarin Kimiyyar zamantakewar al'umma a Afirka (CODESRIA), Cibiyar Kula da Ilimi ta Duniya ta UNESCO (IIEP), Hukumar Gudanarwa ta Afirka, Cibiyar Cibiyar Nazarin Jinsi ta Afirka. , Kwamitin Gudanarwa na Shirin Canjin Kudu-maso-Kudu kan Tarihin Ci Gaba (SEPHIS), Kwamitin Gudanarwa na NETRIGHT, ABANTU for Development Board wadda take shugabanta, da kuma Coalition for Women's Rights a Ghana. A cikin 2005, an zabe ta abokiyar Kwalejin Fasaha da Kimiyya ta Ghana.[1][6]

Kyaututtuka da karramawa[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin 2004 ita ce wacce ta lashe kyautar mafi kyawun Majalisar Kasuwancin Mata ta Kasa a Kyautar Kasuwancin Mata tare da Dokta Kojo Saffu na Jami'ar Brock, Ontario, Kanada.[5] A cikin 2007, an ba Manuh lambar yabo ta Jami'ar Ghana mai girma, kuma a cikin Yuli 2008, an ba ta lambar yabo ta Volta (Officer Class).[5] A cikin 2015, Jami'ar Sussex ta ba ta digiri na Darakta na Dokoki.[2][3]

Ayyuka[gyara sashe | gyara masomin]

Ayyukan Manuh sun kasance a fannonin Jinsi da Mata a Ghana, 'yancin mata da batutuwan ƙarfafawa a Ghana da Afirka, Hijira na Zamani na Afirka, da ilimi mai zurfi a Afirka. Wasu daga cikin ayyukanta sun hada da;[4]

  • Ghanaians, Ghanaian-Canadians and Asantes: Citizenship and Identity among Migrants in Toronto? Africa Today 45(3-4):481–494 (1998);[5]
  • This Place is not Ghana: Gender and Rights Discourse among Ghanaian Migrants in Toronto, Canada. Ghana Studies Journal 2: 77–95;[5]
  • The Salt Cooperatives in Ada, Ghana In D. R. F. Taylor and F. Mackenzie (eds), Development From Within: Survival in Rural Africa. Routledge: London da New York. Ch. 5, pp. 102–124;[5]
  • The Asantehema's Court and its Jurisdiction over Women in Asante: A Study in Legal Pluralism Research Review, (N.S.) Vol. 4, No. 2:50–66 ya kuma yi magana kan batutuwan da suka shafi kabilanci da mulki;[5]
  •   At Home in the World: Contemporary Migration and Development in Ghana and West Africa, SubSaharan Publishers (2005) hadin gwiwa (tare Amina Mama da Charmaine Pereira);[5]
  • An issue of Feminist Africa on "Sexual Cultures.", (2007);[5]
  • Change And Transformation In Ghana's Publicly-Funded Universities: A Study of Experiences, Lessons And Opportunities (with Sulley Gariba and Joseph Budu) James Currey, Oxford, da Woeli Publications, Accra ne suka buga;[5][7]
  • Africa after Gender? (with Catherine Cole and Stephan Miescher), Indiana University Press (2007).[5]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 Graphic, Daily (2007-04-18). "Professor Takyiwaa Manuh • A Role Model For Girls". Modern Ghana (in Turanci). Retrieved 2021-03-08.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 "Takyiwaa Manuh". Institute of Development Studies (in Turanci). Archived from the original on 2021-04-27. Retrieved 2021-03-08.
  3. 3.0 3.1 3.2 "Professor Takyiwaa Manuh receives Honorary Doctorate Degree from University of Sussex | University of Ghana". www.ug.edu.gh. Retrieved 2021-03-08.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 "Institute for New Economic Thinking". Institute for New Economic Thinking (in Turanci). Retrieved 2021-03-08.
  5. 5.00 5.01 5.02 5.03 5.04 5.05 5.06 5.07 5.08 5.09 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14 5.15 5.16 5.17 5.18 "Takyiwaa Manuh | Ethnicity and Democratic Governance". www.queensu.ca. Archived from the original on 2021-04-10. Retrieved 2021-03-08.
  6. Council, Ghana Studies (2005). Newsletter (in Turanci). Ghana Studies Council.
  7. Manuh, Takyiwaa; Gariba, Sulley; Budu, Joseph (2007). Change & Transformation in Ghana's Publicly Funded Universities: A Study of Experiences, Lessons & Opportunities (in Turanci). James Currey. ISBN 978-0-85255-171-4.