Yarjejeniyar Barcelona da Dokar Kan Tsarin Gudanar da Ruwan Ruwa na Damuwa na Duniya

Yarjejeniya ta Barcelona da ka'ida kan tsarin kula da hanyoyin ruwa na kasa da kasa yarjejeniya ce da aka kulla a Barcelona a ranar 20 ga Afrilu 1921.Manufarta ita ce tabbatar da 'yancin kewayawa a hanyoyin ruwa (watau tashar jiragen ruwa,koguna da magudanar ruwa)waɗanda ke da mahimmancin duniya.An yi rajista a cikin jerin yarjejeniyar League of Nations a ranar 8 ga Oktoba 1921.Ya fara aiki a ranar 31 ga Oktoba 1922.Har yanzu dai taron yana kan aiki.

Sharuɗɗan yarjejeniyar

Babban taron ya sake tabbatar da dokar da aka amince da ita a ranar da ta gabata a wani taron Majalisar Dinkin Duniya da aka gudanar a Barcelona.Mataki na 1 na dokar ya bayyana kalmar"hanyoyin ruwa da ke damun kasa da kasa"a matsayin duk wata hanyar ruwa da ke da alaka da teku kuma ta ratsa ta daya ko fiye da kasashe masu cin gashin kai.Mataki na biyu ya ce yarjejeniyar kuma za ta shafi hanyoyin ruwa wadanda aka kafa kwamitocin kasa da kasa.Mataki na 3 ya wajabta wa gwamnatoci su ba da izinin zirga-zirga a cikin magudanan ruwa zuwa jiragen ruwa na kowace jiha da gwamnatinta ta sanya hannu kan yarjejeniyar.Mataki na 4 ya buƙaci daidaita daidaito ga duk ƙasashe wajen aiwatar da yancin kewayawa.Mataki na 5 ya ba da izini ga wasu keɓancewa ga ƙa'idodin 'yancin kewayawa idan gwamnati ta zaɓi ba da fifiko ga'yan ƙasarta a wasu lokuta,bisa sharaɗin rashin wata yarjejeniya da akasin haka.Mataki na 6 ya bai wa gwamnatoci damar yin amfani da dokokinsu a magudanan ruwa da ke karkashin ikonsu.Mataki na 7 ya haramtawa gwamnatocin harajin duk wani kudaden shiga na magudanan ruwa na kasa da kasa da ke karkashinsu,sai dai karancin kudaden da ake bukata don kula da hanyoyin ruwa da aka ambata a sama.Mataki na 8 ya haramtawa gwamnatoci saka harajin kwastam kan kayayyakin da ke ratsa yankunansu,kuma ya bayyana cewa ka'idojin yarjejeniyar Barcelona da ka'idar'yancin zirga-zirgar jiragen ruwa za su shafi zirga-zirgar jiragen ruwa.Mataki na 9 ya wajabta wa gwamnatoci su ba wa duk wani ‘yan kasashen waje damar yin amfani da tashoshin jiragen ruwa nasu,tare da wasu ketare.Mataki na 10 ya wajabta wa gwamnatoci masu kula da hanyoyin ruwa da su kula da su akai-akai don ba da damar zirga-zirga cikin sauki.

Mataki na 11 ya yi magana ne game da jihohin da ba su sanya hannu kan yarjejeniyar ba da hakkokinsu na amfani da hanyoyin ruwa.Mataki na 12 ya bayyana cewa idan aka raba hanyar ruwa tsakanin jihohi biyu ko fiye da haka,za a raba alhakin bin doka bisa ga yanki na hanyar ruwan kanta.Mataki na 13 ya bayyana cewa yarjejeniyar da aka rattaba hannu a baya kan tuki za ta ci gaba da aiki,amma ta bukaci gwamnatocin da abin ya shafa da kada su aiwatar da tanade-tanaden irin wadannan yarjejeniyoyin idan suka ci karo da yarjejeniyar.Mataki na 14 ya tsara ayyukan kwamitocin kewayawa na ƙasa da ƙasa.Mataki na 15 ya ba da izinin keɓancewa a lokacin yaƙi.Mataki na 16 ya bayyana cewa babu ɗaya daga cikin tanade-tanaden dokar da zai ci karo da wajibai a ƙarƙashin Alkawari na Ƙungiyar Ƙasashen Duniya.Mataki na 17 ya ce dokar ba ta shafi yaki ko jiragen 'yan sanda ba.Mataki na 18 ya haramtawa gwamnatoci yin shirye-shiryen kewayawa waɗanda suka ci karo da ƙa'ida ko yarjejeniya.Mataki na 19 ya ba da izinin yin keɓancewa a lokutan gaggawa na ƙasa.Mataki na ashirin da 20 ya bai wa gwamnatoci damar ba da ƙarin ’yancin kewayawa wanda ya tanadar a cikin dokar,idan sun zaɓi yin hakan.

Mataki na ashirin da 21 ya ba gwamnatoci damar yin keɓancewa wajen aiwatar da 'yancin kewayawa,a cikin wani yanki ko kuma duk hanyoyin ruwansu har yanzu lalacewa ta haifar a lokacin Yaƙin Duniya na Farko.Mataki na 22 ya tanadi warware takaddama game da fassarar ta Kotun Dindindin na Shari'a ta Duniya.Mataki na ashirin da uku ya baiwa gwamnatoci damar keɓanta daga 'yancin kewaya hanyoyin ruwa ko sassansu na wucewa ta yankunan da ba su da yawan jama'a ko kuma wasu matsalolin da ke ƙarƙashin ikonsu.Mataki na ashirin da hudu ya kebe magudanan ruwa da ke kwance a tsakanin jihohi biyu kuma ba su zama dole ba don shiga kasa ta uku da ba ta sanya hannu kan yarjejeniyar ba. Mataki na ashirin da biyar ya bayyana cewa za a yi amfani da tsare-tsare daban-daban a yankunan da aka ba da izini ga Ƙungiyar Ƙasashen Duniya.

Duba kuma

• Yarjejeniyar Barcelona da Dokar Kan 'Yancin Tafiya
• Yarjejeniya da ƙa'ida akan Hukumar Tashar jiragen ruwa ta ƙasa da ƙasa
• Sanarwar Amincewa da Haƙƙin Tutar Jihohin da ba su da gabar teku