Asosa (woreda)

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Asosa (woreda)
zone of Ethiopia (en) Fassara
Bayanai
Ƙasa Habasha
Babban birni Asosa (en) Fassara
Wuri
Map
 10°20′00″N 34°40′00″E / 10.3333°N 34.6667°E / 10.3333; 34.6667
Ƴantacciyar ƙasaHabasha
Region of Ethiopia (en) FassaraBenishangul-Gumuz Region (en) Fassara

Asosa yanki ne a yankin Benishangul -Gumuz, Habasha. Wani yanki na shiyyar Asosa, yana da iyaka da Kurmuk da Komesha a arewa, da Menge a arewa maso gabas, da Oda Buldigilu a gabas, da Bambasi a kudu maso gabas, da gundumar Mao-Komo a kudu da kuma Sudan a cikin yamma. Ana kiran wannan gundumar ne bayan mafi girman mazauni, Asosa . Koguna sun haɗa da Yabus da kuma ta Buldidine. Ɗaya daga cikin mafi girman maki a Asosa shine Dutsen Bange.

Tarihi na baya-bayan nan[gyara sashe | gyara masomin]

An sanar da gina asibitocin lafiya guda biyu a gundumar Asosa a ranar 9 ga watan Maris,shekara ta 2009, kan kuɗi kusan Biliyan 2, wanda zai dauki sama da mutane 40,000. Waɗannan za su haɗu da asibiti ɗaya, da cibiyoyin kiwon lafiya 27 ko wuraren kiwon lafiya waɗanda a halin yanzu ke ba da sabis ga mazauna sama da 87,000. Jami’an yankin sun sanar da cewa UNICEF ta bayar da gudunmuwar kayan aikin jinya da firji na sama da Bira miliyan 2.6 domin samar da waɗannan asibitoci.

A watan Fabrairun shekara ta 2009, hukumar kula da hanyoyin kasar Habasha ta sanar da cewa, ta bayar da kwangilar gyara da gyaran hanyar da ta haɗa Asosa zuwa Kurmuk , mai tsawon kilomita 100, wanda ya kai Naira miliyan 502.8 . Kamfanin Sino-Hydro International, wani kamfanin gine-gine na kasar Sin ne zai yi aikin. Ana sa ran fara aikin daga baya a shekarar ta 2009 kuma za a ɗauki watanni 36 ana kammala shi. Ita ce sashe na ƙarshe na babbar hanyar da ta haɗa Addis Ababa, Nekemte, Asosa, da Kurmuk. Bankin Larabawa don Ci gaban Tattalin Arziki a Afirka, Asusun Raya Ƙasa na Saudiyya, da gwamnatin Habasha ne za su ba da kuɗin aikin. [1]

Alkaluma[gyara sashe | gyara masomin]

Kididdiga ta kasa ta shekara ta 2007 ta bayar da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 104,147, daga cikinsu 52,968 maza ne, 51,179 kuma mata; 24,214 ko 23.25% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Yawancin mazaunan sun ce su Musulmai ne, tare da 63.27% na yawan jama'a sun ba da rahoton cewa sun lura da wannan imani, yayin da 31.18% na yawan jama'a ke yin Kiristanci na Orthodox na Habasha, kuma 5.23% Furotesta ne.

Bisa kididdigar da Hukumar Kididdiga ta Tsakiya ta fitar a shekarar 2005, wannan gundumar tana da yawan jama'a 102,732, daga cikinsu 53,340 maza ne, 49,392 kuma mata; 20,226 ko kuma 19.69% na jama'ar mazauna birni ne. Asosa tana da fadin kasa murabba'in kilomita 1,991.41, tana da yawan jama'a 51.6 a kowace murabba'in kilomita wanda ya zarce matsakaicin yanki na 19.95.

Ƙididdigar ƙasa ta 1994 ta ba da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 73,954 a cikin gidaje 17,162, waɗanda 38,442 maza ne kuma 35,512 mata; 11,749 ko 15.89% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Manyan kabilu uku da aka ruwaito a Asosa sune Amhara (53%), Berta (34%), da Oromo (9.4%); duk sauran kabilun sun kasance kashi 3.6% na yawan jama'a. Ana magana da Amharic a matsayin yaren farko da kashi 55%, 34% suna jin Berta, kuma 8.7% suna magana da Oromifa ; sauran kashi 2.3% sun yi magana duk sauran yarukan farko da aka ruwaito. Mafi yawan mazaunan musulmi ne, inda kashi 61.5% na al'ummar kasar suka bayyana cewa sun rungumi wannan imani, yayin da kashi 35.8% ke yin addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, kuma kashi 2.4% na Furotesta ne. Game da ilimi, 35.33% na yawan jama'a an dauke su masu karatu, wanda ya zarce matsakaicin yanki na 18.49%; 20.72% na yara masu shekaru 7-12 suna makarantar firamare; 3.41% na yara masu shekaru 13-14 sun kasance a makarantar sakandaren ƙarami; kuma 5.6% na mazauna shekaru 15-18 sun kasance a babbar makarantar sakandare. Dangane da yanayin tsafta, kashi 63.8% na gidajen birane da kashi 50.7% na dukkan gidaje sun sami tsaftataccen ruwan sha a lokacin kidayar; Kashi 86.7% na birane da kashi 9.8% na dukkan gidaje suna da kayan bayan gida.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Richard High, "Ethiopia expands road network" Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine, KHL Group, International Construction website, 11 February 2009 (accessed 30 May 2009)