Axim

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Axim


Wuri
Map
 4°52′00″N 2°14′29″W / 4.8667°N 2.2414°W / 4.8667; -2.2414
Ƴantacciyar ƙasaGhana
Yankuna na GhanaYankin Yammaci, Ghana
Gundumomin GhanaNzema East Municipal District
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci

Axim birni ne na bakin teku kuma babban birnin gundumar Nzema ta Gabas, gundumar a Yankin Yammacin Kudancin Gana.[1] Axim yana da tazarar kilomita 64 yamma da tashar jiragen ruwa na Sekondi-Takoradi a Yankin Yamma zuwa yammacin Cape Points.[1] Axim yana da yawan mazaunan 2013 na mutane 27,719.[2]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Sansanin St. Anthony at Axim, 1709. Lithograph.

Mutanen Nzema sun mamaye wannan yanki.

Fotigal ya isa a farkon karni na 16 a matsayin yan kasuwa. Sun gina mashahurin sansanin teku, Sansanin Santo Antonio, a 1515. Sun fitar da wasu 'yan Afirka a matsayin bayi zuwa Turai da Amurka. Tsakanin 1642 da 1872, Dutch ɗin ya faɗaɗa kuma ya canza shi, wanda ya “yi mulki” a lokacin. Sansanin, yanzu mallakar Ghana, a buɗe yake ga jama'a. Kusa da bakin teku wasu tsibirai ne masu kayatarwa, gami da wanda ke da fitila.[1]

Tsarin Axim[gyara sashe | gyara masomin]

Garin Axim ya kasu kashi biyu: Upper Axim da Lower Axim. Sansanin Santo Antonio ya ta'allaka ne akan rarrabuwa tsakanin sassan biyu, amma mafi kusa da tsakiyar Upper Axim, asalin mazaunin Turai.[1] Anan, manyan manyan gidaje da yawa na manyan masu sayar da katako da sauran 'yan kasuwa sun kasance daga ƙarshen karni na 19 da lokacin masarautar Biritaniya.[1] Babban Manajan gundumar siyasa ne na gundumar Nzema ta Gabas.[1]

Tattalin Arziki[gyara sashe | gyara masomin]

Fort Santo Antonio cikin Axim

Tattalin arzikin ya ta'allaka ne musamman kan jiragen ruwan kamun kifi na Axim, amma kuma yankin yana da wuraren shakatawa na bakin teku uku da na kwakwa da na roba.[1] Yanayin shimfidar wuri mai dausayi yana da itatuwan dabino da yawa. Masu hakar ma'adinai na cikin gida suna ɗora gwal a cikin rafuffukan cikin gida daga Axim.[1]

Axim yana da tashar sufuri, manyan rassan banki guda biyu, da wasu bankunan karkara da suka haɗa da Bankin karkara na Ahantaman, Nzema Maanle Rural Bank, Lower Pra Rural Bank.[1]

Al'adu[gyara sashe | gyara masomin]

Kowace watan Agusta, ana yin manyan bukukuwan Kundum, daidai da mafi kyawun kamun kifi na shekara; mutane suna zuwa Axim don bukukuwa da yin kifi da kasuwanci.[1]

Yawon shakatawa[gyara sashe | gyara masomin]

Akwai bakin teku mai ban mamaki a Axim. Wurin da ke kusa da rairayin bakin teku, wanda ke kan tudu, yanayi ne mai cike da farin ciki ba shi da daidai a Ghana. Raƙuman rairayin bakin teku suna da ƙarfi kuma sun dace da masu hawan igiyar ruwa.[3]

Sanannun yan unguwa[gyara sashe | gyara masomin]

  • January Conny, wanda aka sani da sunaye da yawa, wanda mafi mashahuri shine John Canoe, jarumi ne na Akan kuma shugaban mutanen Ahanta, abokin kawancen Brandenburg-Prussia da Burtaniya da Dutch, a cikin yankin Brandenburger Gold Coast (1683-1720) in Axim. Tarihi ya rasa sunan sa na gaskiya, duk da cewa sunan Kenu sahihin sunan Akan ne.
  • Anton Wilhelm Amo (1703–1756), bakar fata na farko da ya fara samun ilimin falsafa a Turai kuma ya buga ayyukan falsafa a can da Jamus. Ya buga "Hakkokin Moors" (tsakanin sauran ayyukan) kuma ya koyar da falsafa a Jami'ar Jena.[4][5][6]

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 Nzema East Municipal District
  2. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named World Gazetteer
  3. "Photographs of Axim Beach". Independent Travellers. independent-travellers.com. Retrieved 12 April 2016.
  4. Hochkeppel, Willy (2012). "Der schwarze Philosoph" [The black Philosopher]. Damals (in Jamusanci). No. 12. pp. 66–69.
  5. [web|url=http://www.ghanatoghana.com/Ghanahomepage/kwame-nkrumah-biography-biography-kwame-nkrumah |title=Kwame Nkrumah Biography |access-date=25 June 2013 |publisher=Ghana to Ghana The Place for Ghana News and Entertainment |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130104082349/http://www.ghanatoghana.com/Ghanahomepage/kwame-nkrumah-biography-biography-kwame-nkrumah |archive-date=4 January 2013 }}
  6. Yaw Owusu, Robert (2005). Kwame Nkrumah's Liberation Thought: A Paradigm for Religious Advocacy in Contemporary Ghana. p. 97.