Barbushe
Barbushe |
---|
Barbushe ya kasance mafarauci kuma babban jagoran maguzawa, wanda ya kasance shahararren shugaban masu kishin yankin Dala, wurin da ya zama mafi muhimmanci a tarihin kafuwar garin Kano, yanzu jiha ce a Arewacin Najeriya .
Bayan Fage
[gyara sashe | gyara masomin]Barbushe shi ne ɗan Buzame, wanda yake ɗan Garageje, wanda yake ɗaya daga cikin 'ya'yan Dala huɗu. Dala tana ɗaya daga cikin waɗanda suka fara zama a kusa da dutsen Dala waɗanda suka zo bayan maƙeri, Kano, sun sami baƙin ƙarfe da ƙasa mai dausayi a wurin. Dala ita ce ke da alhakin tsaftace addinin arna, ta hanyar yin amfani da masaniya mai yawa ta al'adu da addinai a duk duniya don kirkirar wani tsayayyen tsari na tsafi, wanda aka hada shi da tsakar gabas ta tsakiya. Sunan garin Dala da Tudun Dala.
Bayani
[gyara sashe | gyara masomin]An ce Barbushe mutum ne mai girman jiki. Ya kuma kasance ƙaƙƙarfan ƙarfi kuma ƙwararren maharbi wanda zai kashe giwaye da sandarsa kuma ya ɗauke su a bayansa tsawon mil.
Babban Jagora na Tsumburbura
[gyara sashe | gyara masomin]"Babban baban Jimuna, mun zo kusa da gidanka cikin addu'a, Tsumburbura. . . Duba Tsumburbura, ya ku mutanen Kano ! Duba zuwa ga Dala. . . Ni ne magajin Dala, ko ana so ko ba a so, ku bi ni dole ne, ku yi "- Barbushe
An kuma ce Barbushe ya sami iliminsa na ayyukan arna da kuma gunkin arna Tsumburbura daga kakanninsa. Ba da daɗewa ba Barbushe ya zama babban mashahurin matsafi a cikin maguzawa saboda ƙarfin ikonsa da ilimin sirrin tsumburbura ba shi da iko. Sauran maguzawan ciki har da ƙaramin jagoran addini sun zo nemansa don shiriya kuma ya zama shugabansu.
An ce Tsumburbura yana zaune a cikin Kogin Jakara (wanda aka sani da "baƙar fata kogi" saboda launi). An gina wurin bautar Tsumburbura a kewayen bishiyar baobab da ake kira "Shamus". Shamus ance har yanzu yana nan daram har sai dai idan matsala ta faru a kasar lokacin da zata yi hayaki da hayaki daga Kogin Jakara. Arna za su yi hadaya da dabba kuma idan shan sigari da ihu ba su daina ba, za a kauce wa matsala amma idan ba haka ba, matsalar za ta same su.
Wani mutum mai suna "Mai Tsumburbura" ne ya tsare Shamus din. Barbushe ne kawai aka ba izinin shiga kuma duk wani mutum da ya keta doka ya mutu. Barbushe ya zauna a Tudun Dala kuma bai taɓa sauka ba sai dai na kwana biyu wanda ya yi daidai da Idi na Musulunci. Lokacin da waɗannan kwanaki suka kusanto mutane daga ko'ina cikin ƙasar sukan taru a ƙasan tudun kuma su kawo sadakokinsu a matsayin hadaya. Wadannan sadakokin sun hada da bakar akuya, bakaken kaza da baki karnuka. A cikin duhun dare, Barbushe yakan sauko tare da masu bugawa kuma ya jagoranci mutane zuwa ga allahnsu inda zasu yanka hadayarsu. Daga nan arna za su yi rawa a kusa da wurin bautar tsirara, suna karanta zantuka har zuwa wayewar gari sannan su ci abinci. Barbushe zai fada wa mutane annabce-annabcen abin da zai zo a shekara mai zuwa.
Ƙananan Shugabanni
[gyara sashe | gyara masomin]Barbushe yana da sauran sarakuna da suka haɗa da Gunzago, Gagiwa, Gubanasu, Doje, Janbere, Gamakura, Hangogo, Safatoro, Gartsangi, Bardoje, Kafantau, Nisau, Jandamisa da Jigira. Mafi shahara a cikin wadiannan shine Jandamisa wanda shine shugaban Rumawa, dangin da ke ikirarin asalinsa daga Daular Byzantine .
Babban Annabcin Barbushe da Zuwan Bagauda
[gyara sashe | gyara masomin]"Wani mutum zai zo wannan kasa tare da runduna, kuma ya ci nasara a kanmu, za ku ganshi a tsattsarkan wurin Tsumburbura, idan bai zo a lokacinku ba, tabbas zai zo a lokacin 'ya'yanku, kuma zai cinye komai a cikin wannan ƙasar, kuma ya manta da ku da naku kuma ya ɗaukaka kansa da mutanensa shekaru masu zuwa " .
Mafi shaharar annabcin Barbushe yayi magana akan mutumin da zai zo da runduna ya ci su da yaƙi. Barbushe ya yi gargaɗin cewa wannan mutumin zai ƙona abubuwan alfarmarsu uku, zai gina masallaci kuma jama'arsa za su mallake su tsawon shekaru. Lokacin da mushrikan suka tambaye shi ta yaya za su kau da wannan, sai Barbushe ya amsa da cewa "Babu magani sai dai murabus". Annabcin ya faɗi ba da daɗewa ba bayan haka, Bagauda da jama'arsa ba da daɗewa ba suka iso Kano, duk da cewa ba ta da tabbas ko Bagauda da kansa ko jikansa Gijimasu ne ya fara isa ga mutanen Barbushe, yawancin mutane sun yarda cewa Bagauda ce.
An ce lokacin da ya isa tsaunin Dala, kaɗan ne kawai daga cikin acolyte's firist ke raye kuma Barbushe da kansa ya mutu. Da sauran almajiran Barbushe suka gano cewa annabcin ya zama gaskiya. Janbere yana tuna kalaman babban basaraken nasa ya yi rantsuwa cewa idan mutane suka bar wadannan mutane zuwa cikin kasarsu za su mallaki makomarsu har sai sun rasa asalinsu amma mutanen suka yi biris da gargadinsa, suna mamakin inda Bagauda za ta samu karfin da za ta ci su.
Bagauda ba da daɗewa ba bayan yaƙin mutane kuma ya kashe shugaban arna, ya haifi masarautar Kano a shekara ta 999 CE. Daular Bagauda zata mulki kano tsawon shekaru 808 kuma ta kasance har zuwa shekara ta 1807 CE.