Jump to content

Damisa

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Damisa
Conservation status

Vulnerable (en) Fassara  (IUCN 3.1)
Scientific classification
ClassMammalia (mul) Mammalia
OrderCarnivora (mul) Carnivora
DangiFelidae (mul) Felidae
GenusPanthera (mul) Panthera
jinsi Panthera pardus
Linnaeus, 1758
Geographic distribution
General information
Pregnancy 91 rana
Babban tsaton samun abinci Aepyceros melampus (mul) Fassara, Eudorcas thomsonii (mul) Fassara, Phacochoerus africanus (mul) Fassara, Papio (mul) Fassara, Gada, Madoqua guentheri (mul) Fassara, Axis axis (mul) Fassara, Tragelaphus strepsiceros (mul) Fassara, Semnopithecus (mul) Fassara, Gazella (mul) Fassara, Cercocebus (mul) Fassara, Manis (mul) Fassara, Hystricidae (mul) Fassara, Numida meleagris (mul) Fassara, Cercopithecidae (mul) Fassara, Genetta (mul) Fassara, Pavo cristatus (mul) Fassara, Mazo, Sturnus (mul) Fassara, Lepus capensis (mul) Fassara, Dabgi, Hyracoidea (mul) Fassara, carrion (en) Fassara, Herpestidae (mul) Fassara, Caracal, Leptailurus serval (mul) Fassara, Capra nubiana (mul) Fassara, Moschus moschiferus (mul) Fassara, Otocyon megalotis (mul) Fassara, kare, akuya, Cervus nippon (mul) Fassara, Mandrillus sphinx (mul) Fassara, Connochaetes (mul) Fassara, Jakin daji, kyanwa, Elaphodus cephalophus (mul) Fassara, Rhizomys sinensis (mul) Fassara, Shanu, jackal (en) Fassara, Jibda, Mungos mungo (mul) Fassara, egg (en) Fassara, Lemniscomys barbarus (mul) Fassara, Scolytinae (mul) Fassara, Galago senegalensis (mul) Fassara, Acryllium vulturinum (mul) Fassara, Rhynchocyon petersi (mul) Fassara, Chlorocebus pygerythrus (mul) Fassara, Pedetes (mul) Fassara, Suricata suricatta (mul) Fassara, Antilope cervicapra (mul) Fassara, Tragelaphus angasii (mul) Fassara, Batsiya, Alade, Capreolus capreolus (mul) Fassara, Meles meles (mul) Fassara, Rupicapra rupicapra (mul) Fassara, Rattus (mul) Fassara, Goggon biri, Pan genus, Tockus rufirostris (mul) Fassara, Alopochen aegyptiaca (mul) Fassara, Ochotona (mul) Fassara, Lepus timidus (mul) Fassara, Farin zalbe, Galantoyi, Ganshamo, Colobus (mul) Fassara, Cercopithecus (mul) Fassara, Potamochoerus (mul) Fassara, Jimina, Okapia johnstoni (mul) Fassara, Muntiacus (mul) Fassara, Lepus europaeus (mul) Fassara, Kaza, rago, Capra aegagrus (mul) Fassara, Phasianus colchicus (mul) Fassara, Felis lybica (mul) Fassara, Alcelaphus buselaphus cokii (mul) Fassara, Thryonomys swinderianus (mul) Fassara, Damaliscus lunatus (mul) Fassara, Raphicerus campestris (mul) Fassara da Cephalophus natalensis (mul) Fassara
Tsatso leopard fur (en) Fassara
Habitat shrubland (en) Fassara da daji
Bite force quotient 94
Damisa
Damisan daji

Damisa (Panthera pardus) ta na a rukunin dabbobi masu rayuwa a saman kasa kuma a daji ba cikin Mutane ba wato dabbobin da ake kira dabbobin gida sannan kuma Damisa ta kasance dai a rukunin dabbobin nan da ake kira carnivores wato dabbobi ma su cin nama, sannan kuma naman na yan uwansu dabbobi har da Mutane idan ta kama. Ana mata lakabi da kirari kala-kala: Babbar mage, Ki sabo, raina kama kaga gayya, inji kirarin Hausawa.

Asalin sunan damisa

[gyara sashe | gyara masomin]

Tsohuwar tigras na Turanci ta samo asali ne daga tsohuwar tigris na Faransa, daga Latin tigris, wanda aro ne daga tigris (Ancient Greek: τίγρις).[1] Tun zamanin d ¯ a, kalmar tigris ta samo asali daga kalmar Armeniya ko Farisa don 'kibiya', wanda kuma yana iya zama asalin sunan kogin Tigris.[2][3]. Sai dai a yau ana tunanin sunayen sunaye ne, kuma ana shakkar alakar damisa da kogin[4].

A cikin 1758, Carl Linnaeus ya kwatanta damisa a cikin aikinsa na Systema Naturae kuma ya ba shi sunan kimiyya Felis tigris, kamar yadda ake amfani da jinsin Felis ga dukan kuliyoyi a lokacin. Bayaninsa na kimiyya ya dogara ne akan kwatancin masana halitta na farko kamar Conrad Gessner da Ulisse Aldrovandi.[5]A cikin 1929, Reginald Innes Pocock ya sanya nau'in a cikin jinsin Panthera ta amfani da sunan kimiyya Panthera tigris.[6][7].

Halayya da Halitta

[gyara sashe | gyara masomin]

Bayanan tarkon kyamarori sun nuna cewa damisa a dajin Chitwan na gujewa wuraren da mutane ke zuwa kuma sun fi yin aiki da daddare fiye da da rana.[8] A cikin gandun dajin Sundarbans, damisa guda shida masu murɗa radiyo sun fi yawan aiki tun daga wayewar gari har zuwa safiya kuma sun kai matakin da misalin ƙarfe 7:00 na safe.[9] Binciken tarkon kyamara na tsawon shekaru uku a Shuklaphanta National Park ya nuna cewa damisa sun fi yawan aiki tun daga magariba har zuwa tsakar dare.[10] A arewa maso gabashin kasar Sin, damisa sun kasance masu rugujewa kuma suna aiki da daddare tare da yin kololuwar alfijir da magariba; sun kasance masu yawan aiki a lokaci guda da abin da suke ganima[11].

Tiger ƙwararren ɗan ninkaya ne kuma cikin sauƙi yana ratsa koguna masu faɗin kilomita 8 (5.0 mi); yana nitsewa cikin ruwa, musamman a ranakun zafi[12]. Gabaɗaya, ba ta da ikon hawan bishiya fiye da sauran kuraye saboda girmanta, amma yaran da ba su kai watanni 16 ba na iya yin hakan akai-akai.[13] An rubuta wani baligi yana hawan mita 10 (33) sama da bishiyar pipal mai santsi.[14]

  1. Liddell, H. G. & Scott, R. (1940). "τίγρις". A Greek-English Lexicon (Revised and augmented ed.). Oxford: Clarendon Press. Archived from the original on 21 October 2020. Retrieved 21 February 2021.
  2. Varro, M. T. (1938). "XX. Ferarum vocabula" [XX. The names of wild beasts]. De lingua latina [On the Latin language]. Translated by Kent, R. G. London: W. Heinemann. pp. 94–97.
  3. Thorley, D. (2017). "Naming the tiger in the Early Modern world". Renaissance Quarterly. 70 (3): 977–1006. doi:10.1086/693884. JSTOR 26560471. S2CID 165388712.
  4. Thorley, D. (2017). "Naming the tiger in the Early Modern world". Renaissance Quarterly. 70 (3): 977–1006. doi:10.1086/693884. JSTOR 26560471. S2CID 165388712.
  5. Linnaeus, C. (1758). "Felis tigris". Caroli Linnæi Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (in Latin). Vol. Tomus I (decima, reformata ed.). Holmiae: Laurentius Salvius. p. 41.
  6. Pocock, R. I. (1929). "Tigers". Journal of the Bombay Natural History Society. 33 (3): 505–541.
  7. Pocock, R. I. (1939). "Panthera tigris". The Fauna of British India, Including Ceylon and Burma. Vol. Mammalia. Volume 1. London: T. Taylor and Francis, Ltd. pp. 197–210.
  8. Carter, N. H.; Shrestha, B. K.; Karki, J. B.; Pradhan, N. M. B. & Liu, J. (2012). "Coexistence between wildlife and humans at fine spatial scales". Proceedings of the National Academy of Sciences. 109 (38): 15360–15365. Bibcode:2012PNAS..10915360C. doi:10.1073/pnas.1210490109. PMC 3458348. PMID 22949642.
  9. Naha, D.; Jhala, Y. V.; Qureshi, Q.; Roy, M.; Sankar, K. & Gopal, R. (2016). "Ranging, activity and habitat use by tigers in the mangrove forests of the Sundarban". PLOS ONE. 11 (4): e0152119. Bibcode:2016PLoSO..1152119N. doi:10.1371/journal.pone.0152119. PMC 4822765. PMID 27049644.
  10. Pokheral, C. P. & Wegge, P. (2019). "Coexisting large carnivores: spatial relationships of tigers and leopards and their prey in a prey-rich area in lowland Nepal". Écoscience. 26 (1): 1–9. Bibcode:2019Ecosc..26....1P. doi:10.1080/11956860.2018.1491512. S2CID 92446020.
  11. Yang, H.; Han, S.; Xie, B.; Mou, P.; Kou, X.; Wang, T.; Ge, J. & Feng, L. (2019). "Do prey availability, human disturbance and habitat structure drive the daily activity patterns of Amur tigers (Panthera tigris altaica)?". Journal of Zoology. 307 (2): 131–140. doi:10.1111/jzo.12622. S2CID 92736301.
  12. MacDonald 2001
  13. Thapar 2004
  14. Mazák, V. (1981). "Panthera tigris". Mammalian Species (152): 1–8. doi:10.2307/3504004. JSTOR 3504004.