Jump to content

Felix Idubor

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Felix Idubor
Rayuwa
Haihuwa Birnin Kazaure, 1928
ƙasa Najeriya
Mutuwa 1991
Sana'a
Sana'a Mai sassakawa

Felix Idubor (1928–1991) ɗan Najeriya ne daga birnin Benin, birni mai tarin tarihin fasaha. Ya kasance wani ɓangare na ƙungiyar matasa masu fasaha a cikin shekara na1950s zuwa 1960s waɗanda suka wayar da kan wayar da kan jama'a game da sanin fasaha na al'adar Afirka a cikin yanayin zamantakewa da ke tasowa. Wani lokaci ana masa kallon daya daga cikin majagaba a fannin fasahar zamani a Najeriya. A cikin 1966, ya buɗe gidan wasan kwaikwayo na zamani na farko a Najeriya a titin Kakawa, a jihar Legas .

Ya yi nasara sosai a aikin sassaƙa kofa kuma an ba shi aikin sassaƙa kofofi ga fitattun kamfanoni da daidaikun mutane kamar ginin Bankin Cooperative da ke Ibadan da Majalisar Dokoki a Legas.[1]

Kuruciya da ilimi

[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Felix Idubor ga dangin wani manomi a garin Benin. Ya fara sassaƙa tun yana ƙarami, amma ya fuskanci juriya daga mahaifinsa wanda ya ji sassaƙa ba zaɓin sana'a ba ne na kuɗi. Ya fara karatunsa ne a makarantar firamare a kasar Benin amma daga baya ya huta daga karatun ya mayar da hankali kan abin da ya ji shi ne zabin sana’arsa na dabi’a, wato sassaka. Zabinsa na fasaha na farko ya mayar da hankali ne kan tsuntsayen da aka sassaƙa da itace daga itacen Iroko waɗanda ke da yawa a Benin.[1] Ya kuma yi amfani da itacen bishiyar iroko a matsayin kayan aiki a wasu ayyukan sassaƙa kuma ya yi nasara sosai a tafarkin da ya zaɓa. A lokacin yana dan shekara goma sha bakwai, an nada shi malami a Kwalejin Edo da ke Benin da karancin horo.[2]

A karshen shekarun 1950, ya samu gurbin karatu a Royal College of Art da ke Landan bayan aikinsa ya samu karbuwa sosai a yayin wani nune-nunen da ya yi daidai da ziyarar Sarauniya Elizabeth a Najeriya.

Mai sassaka

[gyara sashe | gyara masomin]

Bayan kammala yakin duniya na biyu ya bar birnin Benin ya koma Legas. Duk da haka, Legas wadda a lokacin ita ce wurin gwamnati kuma ta kasance cibiyar tattalin arziki da kasuwanci mai tasowa mai inganci. Don kare kansa, Idubor ya koma yin sana’ar yawon bude ido don siyar da ’yan kasuwa na Afirka da masu yawon bude ido na kasashen waje yayin da kuma ya sami lokacin da zai kula da fasahar zane-zane da kuma hangen nesa na musamman na sassaka itace.[3] Ko da yake, a wasu lokutan wasu suna kiran salon fasahar yawon buɗe ido na Afirka abin da ke da ban sha'awa, shaharar masu yawon bude ido da ƙoƙarin da aka yi wajen horarwa da yin sana'ar ya ƙarfafa tattara ayyukan fasaha na Afirka.

A shekarar 1953, Idubor ya samu damar gudanar da wani baje kolin kayayyakin fasahar katako a cibiyar baje kolin ta Najeriya. Nunin ya ba shi hangen nesa da fallasa; wasu 'yan ayyukansa 'yan karban Amurka ne suka saya. Har ila yau, aikinsa ya jawo hankali sosai. Sai dai kuma wani baje koli ne da gwamnan-janar na Najeriya, James Robertson ya bude wanda ya yi daidai da ziyarar Sarauniya Elizabeth wanda ya kara masa haske. Cikin kyautar da aka baiwa sarauniya akwai wani sassaka itace na Idubor. A lokacin da ya dace, daga baya ya zama malami a wata kwaleji a Yaba kuma aka ba shi guraben karatu a Landan.

Bayan ya dawo daga Landan, an ba shi babban aikin sa na farko, na zana kofa ga sabon ginin bankin hadin gwiwa da ke Ibadan. Mai zanen gine-ginen da ya shigo da shi aikin ginin ya zabi Idubor ne saboda dandanonsa da basirar sassaka. Idubor ya zabi zanen amfanin gona guda uku da aka sassaka da itace, amfanin gonakin ukun na nuni da manyan yankuna uku na Najeriya. 'Ya'yan itacen dabino na yankin Gabas, koko ga yankin Yamma da gyada ga yankin Arewa. An karɓo sassaƙan da kyau kuma an ƙara buɗe hanyoyin ga sababbin abokan ciniki waɗanda suka yaba da aikinsa. Daga baya ya yi aiki da ofishin Oba na Legas kan aikin sassaka katako na kofar fada da kuma majalisar dokokin Najeriya.

Sauran ayyuka

[gyara sashe | gyara masomin]

Ya kuma yi nasara a wasu abubuwan da suka shafi kayan aiki sannan kuma ya yi gwaji da sculptors na tagulla da simintin gyare-gyare.[4][4] An baje kolin sassaken da ya yi wa wata ‘yar Yarbawa a dakin taro na Nigerian House da ke Landan kuma an rataye wasu daga cikin ayyukansa na ado a bangon babban dakin taro na kasa da ke Legas. Ayyukansa na ban mamaki da ke nuna mace mai rawani da ƙwanƙolin murjani a kan titin zobe, Benin tsayin daka ne wanda ya mamaye babbar hanyar.[5]


A shekarar 1966, ya bude gallery dinsa a kan titin Kakawa, Legas.

Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.
Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.
Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.
Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.
Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.
Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.


  1. 1.0 1.1 Y. A. Grillo; Juliet Highet. 'Felix Idubor', African Arts, Vol. 2, No. 1 (Autumn, 1968), p. 34.
  2. Grillo and Highet p. 31.
  3. Grillo and Highet p 31.
  4. CAROL MAGEE. Idubor, Felix, Grove Art Online. Oxford University Press, accessed on June 21, 2007.
  5. The Benin Centenary, Part 2, Autumn, 1997. p 63.