Filin shakatawa na Mgahinga Gorilla

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Filin shakatawa na Mgahinga Gorilla
national park of Uganda (en) Fassara
Bayanai
Farawa 1991
IUCN protected areas category (en) Fassara IUCN category II: National Park (en) Fassara
Ƙasa Uganda
Heritage designation (en) Fassara Tentative World Heritage Site (en) Fassara
Shafin yanar gizo mgahinganationalpark.com
World Heritage criteria (en) Fassara World Heritage selection criterion (vii) (en) Fassara, World Heritage selection criterion (viii) (en) Fassara, World Heritage selection criterion (ix) (en) Fassara da World Heritage selection criterion (x) (en) Fassara
Taxon especially protected in area (en) Fassara mountain gorilla (en) Fassara
Significant place (en) Fassara Kisoro District (en) Fassara
Wuri
Map
 1°22′S 29°38′E / 1.37°S 29.63°E / -1.37; 29.63
Ƴantacciyar ƙasaUganda
Region of Uganda (en) FassaraWestern Region (en) Fassara
Hoton bijinmin birin
hoton birin girila DA iyalansa

Filin shakatawa na Mgahinga Gorilla wani wurin shakatawa ne a kudu maso yammacin kasar Uganda. An ƙirƙiro shi a cikin shekarar 1991 kuma ya mamaye yanki da 33.9 km2 (13.1 sq mi).[1]

Labarin kasa[gyara sashe | gyara masomin]

Filin shakatawar na Mgahinga Gorilla yana cikin tsaunukan Virunga kuma ya kunshi tsaunuka guda uku da ba su aiki, watau Dutsen Muhabura, Dutsen Gahinga, da Dutsen Sabyinyo A tsawan filin shakatawar na ƙasar ya fara daga 2,227 zuwa 4,127 m (7,306 zuwa 13,540 ft) kuma yana cikin yankin Kogin Nilu. Tana da ma'ana tare da Filin shakatawa na Volcanoes na Ruwanda da ɓangaren kudanci na Filin shakatawa na Virunga a Jamhuriyar Demokraɗiyyar Kongo.[1]

Filin shakatawa yana da nisan kilomita 15 (mil 9.3) a kan hanya kudu da garin Kisoro kuma kusan kilomita 55 (34 mi) a kan hanya yamma da Kabale, gari mafi girma a cikin yankin.[2]

Yanayi[gyara sashe | gyara masomin]

Yankin yana fuskantar yanayin damina guda biyu: Fabrairu zuwa Mayu; da kuma Satumba zuwa Disamba. Matsakaicin ruwan sama na wata ya bambanta daga 250mm (9.8 in) a watan Oktoba zuwa 10mm (0.39 in) a cikin watan Yuli.

Bambancin halittu[gyara sashe | gyara masomin]

mountain gorilla: ko kuma gwaggwan biri na kan tsaunika
western tinkerbird
Fauna photographed in Mgahinga Gorilla National Park

Filin shakatawa na ƙasar ya ƙunshi gandun daji na gora, gandun daji na Kyautar Albertine montane, Ruwenzori-Virunga montane moorlands tare da maganin bishiyoyi, da kuma yankin tsauni a tsaunuka masu tsayi.[1]

Fauna[gyara sashe | gyara masomin]

Primates da ke cikin gandun dajin sun hada da gorilla na kan dutsen (Gorilla beringei beringei) da biri na zinariya (Cercopithecus kandti).[1][3]

Daga cikin tsuntsayen Kyautar Albertine, an rubuta wadannan a cikin filin shakatawa na kasa yayin binciken a shekarar 2004: kyakkyawa spurfowl, dusky crimson-wing, red-throated alethe, Kivu ground thrush, Rwenzori turaco, Rwenzori batis, Rwenzori sunbird mai launuka biyu, hade apalis, wadanda suka rufe mashi, dusar kankara, titin da aka bambamta, sunbird mai kalar shudi, sunbird mai mulki, bakin masaka, montane nightjar, jan fuska mai bushe-bushe da Grauer mai fadama.[4]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

An kafa filin shakatawar na Mgahinga Gorilla a shekarar 1991 a yankin da ya kasance wurin ajiye wasa tsakanin shekarar 1930s da shekarar 1950s, amma an canza shi zuwa filayen amfanin gona a ƙasan can. An fara binciken nazarin halittu a cikin shekarar 1989, lalata tarkon waya, an horar da masu gadi da kuma dasa bishiyoyi. An sake matsar da masu matsuguni zuwa yankunan da ke kan iyakokin filin shakatawa na kasa a farkon shekarar 1990s.[1]

A watan Nuwamba na shekarar 2013, kungiyar M23 Movement, kungiyar ‘yan tawayen kasar Congo, ta mika wuya a wurin shakatawar bayan fatattakarsu da Sojojin Congo suka yi a cikin tawayen M23.[5]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Butynski, T. M., Kalina, J. (1993). "Three new mountain parks for Uganda". Oryx. 27 (4): 214–224. doi:10.1017/s003060530002812x.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  2. Location of Mgahinga at Google Maps
  3. Twinomugisha, D., Basuta, G.I. and Chapman, C.A. (2003). "Status and ecology of the golden monkey (Cercopithecus mitis kandti) in Mgahinga Gorilla National Park, Uganda". African Journal of Ecology. 41 (1): 47–55. doi:10.1046/j.1365-2028.2003.00409.x.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  4. Owiunji, I., Nkuutu, D., Kujirakwinja, D., Liengola, I., Plumptre, A., Nsanzurwimo, A., Fawcett, K., Gray, M. & McNeilage, A. (2005). Biological Survey of Virunga Volcanoes (PDF). New York: Wildlife Conservation Society. Archived from the original (PDF) on 2021-08-11. Retrieved 2021-07-19.CS1 maint: uses authors parameter (link)
  5. "DR Congo's M23 rebel chief Sultani Makenga 'surrenders'". BBC News. 2013.