Gibbon mai farin gemu mai Haihuwa

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

Template:Speciesbox

Bornean white-bearded gibbon[1]
Bornean white-bearded gibbon, (Hylobates albibarbis) in Tanjung Puting National Park
CITES Appendix I (CITES)[1]
Scientific classification Edit this classification
Domain: Eukaryota
Kingdom: Animalia
Phylum: Chordata
Class: Mammalia
Order: Primates
Suborder: Haplorhini
Infraorder: Simiiformes
Family: Hylobatidae
Genus: Hylobates
Species:
H. albibarbis
Binomial name
Hylobates albibarbis

Lyon, 1911
Range of Bornean white-bearded gibbon (green)

Gibbon farin gemu na Bornean (Hylobates albibarbis), wanda kuma aka sani da Bornean agile gibbon ko kudancin gibbon, wani nau'in gibbon ne wanda ke da alaƙa da kudancin Borneo. Wani nau'i ne da ke cikin hatsari, saboda cigaba da yin sare dazuzzuka masu zafi tsakanin kogin Kapuas da Barito.[2] Ƙarin al'amurran da suka shafi damuwa ga haɗarin gibbons masu fararen gemu suma suna yin barazana ga sauran dabbobin daji.[3]

Gibbon mai farin gemu yayi kama da sauran gibbon acikin halayensu da abincinsu mai ban sha'awa. Gibbon mai farin gemu na Bornean a da anyi la'akari da shi a matsayin wani nau'i na gibbon agile amma bisa binciken DNA na baya-bayan nan, wasu yanzu suna rarraba shi azaman jinsi daban.[1][3]

Bayani da tarihin rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]

Gibbon mai farin gemu na Bornean ana yawan ganin sa da launin toka ko launin ruwan ƙasa mai duhu, baƙar fuska, da farin gemu. Hakazalika da sauran gibbons, waɗannan gibbons ƙaramin biri ne wanda ba shida wutsiya. Suna zama acikin ƙananan ƙungiyoyin iyali da suka ƙunshi namiji, mace, da zuriyarsu. Suna bayyana alaƙar haɗin kai biyu kuma ba sa yin gidaje. Hanyar sufurin su ana kiranta brachiation, inda suke lilo daga rassan don zagayawa. An rubuta su don yin lilo har zuwa mita 15(ƙafa 49.2) acikin tsalle ɗaya kuma cikin sauri kamar kilomita 55(mil 34)acikin awa ɗaya. Baya ga sauran primates, duk gibbons suna tafiya bipedally; rike da dogayen hannayensu akan kawunansu.

Matsakaicin tsawon rayuwar gibbon mai farin gemu, shine shekaru 25, kuma yana girma zuwa ko'ina daga 17 to 25 inches (43 to 64 cm). Gibbons masu fararen gemu suna auna kusan 6.1 zuwa 6.9 kg (13.5 zuwa 15.2 fam), kuma mata suna auna kilo 5.5 zuwa 6.4 (fam 12 zuwa 14). Gibbons masu fararen gemu na mata sukan kai ga balaga cikin jima'i acikin kimanin watanni 48.

Abinci[gyara sashe | gyara masomin]

Abincin gibbons masu fararen gemu na Bornea a cikin gandun daji na wurare masu zafi suna da yawa, inda suka dogara da yawan bishiyoyi da ɓaure ; suna sanya abincin su 65% 'ya'yan itace da 23% ɓaure, bi da bi. Wani lokaci za su kara abincinsu da ganye da kwari. [4]

Barazana[gyara sashe | gyara masomin]

Yin gandun daji da hakar ma'adinai sun haifar da yanayi mai ban tsoro a Borneo don gibbons da duk halittun arboreal . Tunda gibbons sun dogara da gandun daji masu yawa da dogayen daji don aminci da tafiye-tafiye, wannan babbar matsala ce ga rayuwar gibbons masu fararen gemu. Ƙarin barazanar ga gibbon mai farin gemu sun haɗa da gobarar daji saboda al'amuran El Niño [2] da sauyin yanayi . [3]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 1.2 Groves, C. P. (2005). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (eds.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd ed.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494.
  2. 2.0 2.1 2.2 Marshall, A.J.; Nijman, V.; Cheyne, S. (2020).
  3. 3.0 3.1 3.2 (J. ed.). Missing or empty |title= (help) Cite error: Invalid <ref> tag; name "Cheyne2010" defined multiple times with different content
  4. Empty citation (help)