Humuani Alaga

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Humuani Alaga
Rayuwa
Haihuwa Ibadan, 1900
ƙasa Najeriya
Mutuwa Ibadan, 1993
Karatu
Harsuna Turanci
Sana'a
Sana'a Mai kare hakkin mata, trade unionist (en) Fassara, gwagwarmaya da entrepreneur (en) Fassara

Humuani Amoke Alaga, wanda aka fi sani da 'Mama Humuani Alaga'(a shekara 1900 – 1993 ) yar Nijeriya ce mai fafutukar neman yanci ragowa a gurin yan kasuwa, ta kasance yar kasuwa ce, kuma yar asalin inan kasuwa cikin kasuwancin shuni. A cikin 1938, ta jagoranci masu zanga-zangar don neman daidai adadin albashi da kyakkyawan yanayin aiki ga mata. A shekarar 1958, ta kafa kungiyar Isabatudeen Matan ta tare da wasu mata 11. Shekara guda bayan haka, a cikin 1959, ta kafa kungiyar Majalisar Women'sungiyoyin Mata ta ƙasa .[1][2][3]

Farkon rayuwarta[gyara sashe | gyara masomin]

Kimanin 1900 Alaga aka haife shi a Ibadan cikin gidan Alfa Aliu Adisa Alaga, malamin addinin musulinci kuma dan kasuwa, da Asimowu Oladoyinbo Ladebo Anigbalawo, dan kasuwa mai sutura da beads. Tare da sistersan’uwa mata biyu da ƙannen su, Humani shi ne ƙarami a cikin dangi. Ta shiga sayar da yadin suttura da beads tun tana ƙarami tun daga iyayenta. Ta yi aure yana da shekara 18.   

Aikin[gyara sashe | gyara masomin]

Alaga ta fara kasuwancin ta ne ta hanyar sanya kayan sigari bayan aurenta a shekarar 1925. Daga baya ta buɗe shago tsakanin 1928 da 1929 kuma ta zama dillalai ga sauran kamfanoni. Ta zama jagorar masu siyar da kayan sawa a 1934 a kasuwar Gbagi. Ta yi hadin gwiwa da Egbe Ifelodun a shekarar 1930. Ta kafa kungiyar Isabatudeen a cikin 1958. A cikin 1958, bayan an hana ta shiga ɗiyar ta shiga makarantar Kirista, sai ta kafa, tare da wasu mata goma sha ɗaya, ƙungiyar da ta sami sunan Isabatudeen Society (IS). A zuciyar shirinsu shine aikin ƙirƙirar makarantar sakandare don girlsan mata. Ta kafa makarantar ilimin nahawu ne na Isabatudeen.[4][5] [6]

Fafutika[gyara sashe | gyara masomin]

Tradeungiyar Kasuwancin Cottonan Kasuwanci ta Mata sun nuna rashin amincewarsu a cikin 1938 kan 'yan kasuwa na Lebanon waɗanda ke aiki a matsayin matsakaici a cikin masana'anta masu saƙa kuma suke samun babbar riba. Alaga ce ta jagoranci zanga-zangar yayin da ta ke adawa da ‘yan kasuwar Lebanon da ke aiki a wasu wurare a Ibadan wanda hakan ke nufin‘ yan kasuwar yankin. Wannan daga baya ya haifar da kirkirar Majalisar ofungiyoyin Mata na Women'sungiyoyin Mata (NCWS) a 1959. [7] A shekarar 1953, ta jagoranci kungiyar 'Yankin Afirka ta Ibadan don yin zanga-zangar adawa da sake sauya kasuwar Dugbe. Masu zanga-zangar sun tafi da kafafunsu da kanun-tsirara zuwa fadar sarki kuma sun nemi a daina canza wurin kasuwar. Ta kuma jagoranci matan kasuwa zuwa wurin Gwamna don yin zanga-zangar adawa da kisan da sojoji suka yi wa masu zanga-zangar a shekarar 1978. Ta kuma yi kira da a dauki daidai wa daida ga dukkan jinsi yayin ziyarar da ta kai wa Gwamnan Jiha.[8]

Mutuwa[gyara sashe | gyara masomin]

Alaga ta mutu a ranar 29 ga watan Janairu, a shekaran 1993 a cikin garin ibadan Ibadan . [9][10]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Panata, Sara (September 25, 2015). "Alaga, Humuani Amoke". Le Maitron: dictionnaire biographique, mouvement ouvrier, mouvement social (in en and fr). Retrieved May 2, 2020.CS1 maint: unrecognized language (link)
  2. Uthman, Ubaydullah a. Y. O. D. E. J. I. "IBRAHIM OLATUNDE UTHMAN MUSLIM WOMEN IN NIGERIA. THE POSITION OF FOMWAN AND LESSONS FROM ISLAMIC MALAYSIA" (in Turanci). Archived from the original on 2018-10-14. Retrieved 2020-05-20.
  3. "NCWS prioritises better women representation » Features » Tribune Online". Tribune Online. 19 May 2017.
  4. Oloyede, Ishaq O. (1 July 1987). "The council of Muslim youth organizations of Oyo state in Nigeria: origins and objectives". Institute of Muslim Minority Affairs. Journal. pp. 378–386. doi:10.1080/02666958708716045.
  5. "Humuani's life is a pride to Muslims — Jadesola Oyewole". Vanguard News. 27 February 2014.
  6. "Gbadamosi hails Humuani Alaga". Vanguard News. 13 March 2014.
  7. Empty citation (help)
  8. https://digitalcommons.kennesaw.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1047&context=jgi. Missing or empty |title= (help)
  9. Panata, Sara (September 25, 2015). "Alaga, Humuani Amoke". Le Maitron: dictionnaire biographique, mouvement ouvrier, mouvement social (in en and fr). Retrieved May 2, 2020.CS1 maint: unrecognized language (link)
  10. https://digitalcommons.kennesaw.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1047&context=jgi. Missing or empty |title= (help)