Jibiya Dam

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Jibiya Dam
Wuri
Coordinates 13°04′18″N 7°15′06″E / 13.0717°N 7.2517°E / 13.0717; 7.2517
Map

Dam ɗin Jibiya yana a ƙaramar hukumar Jibiya a jihar Katsina a arewacin Najeriya. Yana da tsarin cika ƙasa tare da layin geomembrane, tare da tsayin 23.5 m da tsayin 3,660 m, kuma yana da damar 142 miliyan m3. An kera dam ɗin ne a shekarar 1987 kuma an kammala shi a shekarar 1989, kuma an gina shi ne domin tallafawa ayyukan ban ruwa da samar da ruwa.[1] Yanayin filin dam ɗin yana cikin hamada sai dai lokacin damina. Kogin Gada yana gudana kusan watanni hudu ne kawai a kowace shekara, tare da magudanar ruwa a Jibiya sama da 400. km2. Saboda sako-sako da yanayin yashi na saman ƙasa, an yi amfani da layi mai sassauƙa mara kyau wanda zai iya dacewa da daidaitawa ko nakasar wurin.[2]

Wani kimantawa da aka yi na madatsar ruwa a shekara ta 2004 ya nuna yanayin da yake cikin "mai kyau" amma an lura cewa ba a sake karanta kayan aikin ba tun a shekarar 1994 saboda rashin horar da masu aiki.[3] Ya zuwa shekarar 2007, ba a yi amfani da madatsar ruwa wajen noman ruwa ba saboda rashin man da za a iya tafiyar da fanfunan tuka-tuka.[4] Kogin Gada yana kwararowa daga Najeriya zuwa Nijar sannan ya koma Najeriya. A da, yana bushewa tsawon watanni takwas na shekara. A yanzu an samu kayyade kwararar ruwa a duk shekara, wanda ya inganta samar da ruwan sha a Nijar.[5]

Yanayi[gyara sashe | gyara masomin]

Yanayin Jibiya Dam yana da nau'in nahiyoyin wurare masu zafi, tare da lokacin damina da lokacin rani, kusan bayan motsin yanayin zafi. Lokacin damina na kai kimanin wata hudu daga watan Mayu zuwa karshen watan Satumba. Yawan mutanen da aka yi hasashen za su kasance a yankunan da aka yi nazarin sun kai kusan 245,000. Matsakaicin ruwan sama na shekara-shekara na 690mm kuma an samu mafi yawan ruwan sama a lokuta da yawa a cikin watan Agusta.[6] Lokacin rani a daya bangaren yana farawa daga watan Afrilu zuwa da yawa kuma matsakaicin zafin jiki yana tsakanin 750C zuwa 850C. Yayin da busasshiyar iska ta harmattan ke farawa daga watan Satumba zuwa Afrilu kuma ana jin tasirinta sosai lokacin da kurar busasshiyar iska ta ratsa cikin Sahara ta kada yankin.

Ambaliyar Ruwa[gyara sashe | gyara masomin]

Ambaliyar ruwan Jibia ta afku ne a ranar Lahadi 15 ga watan Yuli 2018 biyo bayan ruwan sama kamar da bakin kwarya na tsawon sa'o'i 2 da mintuna 30. Ambaliyar ta yi sanadiyar mutuwar mutane da dama, da lalata gidaje da dama, da asarar dukiyoyin gidaje da kuma lalata kayayyakin more rayuwa. Dangane da yanayin bala'in, an yi nazari da yawa game da bala'in ambaliya, daga hukumomin gwamnati da masu zaman kansu. Wadanda suka hada da karamar hukumar Jibia, hukumar bada agajin gaggawa ta jihar Katsina (SEMA), hukumar bada agajin gaggawa ta kasa (NEMA) da kuma kungiyar injiniyoyi ta Najeriya (NSE).[7]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "Jibiya Dam" (PDF). Sembenelli Consulting. Archived from the original (PDF) on 2011-07-16. Retrieved 2010-05-21.
  2. G. Den Hoedt, ed. (1990). Geotextiles, Geomembranes and Related Products: Canals, reservoirs and dams. Taylor & Francis. p. 419ff. ISBN 90-6191-121-4.
  3. Enplan Group (September 2004). "Review of The Public Sector Irrigation in Nigeria" (PDF). Federal Ministry of Water Resources / UN Food & Agricultural Organization. Archived from the original (PDF) on 2017-05-18. Retrieved 2010-05-21.
  4. "Presidential candidate 'is not accessible'". Independent Onlone. January 29, 2007. Retrieved 2010-05-21.
  5. L. Berga, ed. (18 June 2006). Dams and Reservoirs, Societies and Environment in the 21st Century: Proceedings of the International Symposium on Dams in the Societies of the 21st Century, 22nd International Congress on Large Dams. Taylor & Francis. p. 316. ISBN 0-415-40423-1.
  6. https://www.researchgate.net/publication/356565926_Analysis_of_a_Dam_Induced_Land_Changes_and_It's_Imapcts_in_Parts_of_Jibia_Local_Government_Area_Katsina_State_Nigeria
  7. https://www.researchgate.net/publication/336684072_AN_EMPIRICAL_ASSESSMENT_OF_FLOOD_DISASTERS_IN_NIGERIA_A_CASE_STUDY_OF_JIBIA_FLOOD_DISASTER_KATSINA_STATE