Joshua Alabi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Joshua Alabi
Member of the 2nd Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Fassara

7 ga Janairu, 1997 - 6 ga Janairu, 2001
District: Krowor Municipal District
Election: 1996 Ghanaian general election (en) Fassara
Rayuwa
Haihuwa 1 ga Maris, 1958 (66 shekaru)
ƙasa Ghana
Karatu
Makaranta University of Strathclyde (en) Fassara Master of Science (en) Fassara : industrial marketing (en) Fassara
University of Professional Studies, Accra (en) Fassara Digiri a kimiyya : accounting (en) Fassara, Kasuwancin yanar gizo
Plekhanov Russian Economic University (en) Fassara Master of Science (en) Fassara : Industrial Economics (en) Fassara
Harsuna Turanci
Sana'a
Sana'a ɗan siyasa da university teacher (en) Fassara

Joshua Alabi (an haife shi 1 Maris 1958) ɗan ilimi ne kuma ɗan siyasa ɗan ƙasar Ghana, wanda ya yi aiki a matsayin Mataimakin Shugaban Jami'ar Nazarin Ƙwararrun, Accra (UPSA) daga 2012 zuwa 2016.[1] Ya taba yin aiki a matsayin Rector na wannan cibiyar daga 2009 zuwa 2012 da Pro-Rector daga 2005 zuwa 2008.[2] A siyasar Ghana, Alabi ya kasance dan majalisar wakilai mai wakiltar mazabar Krowor a cikin Greater Accra daga 1997 zuwa 2001 kuma dan majalisar wakilai na jam'iyyar National Democratic Congress (NDC) daga shekarar 1997 zuwa 2001 kuma ya kasance karamin ministan babban birnin Accra da yankin Arewa daga 1997 zuwa 2001.[3]

Alabi dan jam’iyyar National Democratic Congress ne kuma ya jagoranci sake fasalin jam’iyyar a yankin Greater Accra a shekarar 2001 bayan da jam’iyyar ta sha kaye a zaben 2000 a hannun ‘yan adawa. Bayan da aka sake fasalin, ya zama tsohon Ministan jam’iyyar na farko da ya tsaya takara kuma ya yi nasara a matsayin shugaban jam’iyyar NDC a yankin Greater Accra daga 2001 zuwa 2005.[4]

Rayuwar farko da ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

Dan kabilar Ga daga Nungua, an haifi Alabi a ranar 1 ga Maris 1958 a Accra. Mahaifinsa ma'aikacin mota ne kuma manomi, mahaifiyarsa kuwa 'yar kasuwa ce. Ya yi karatunsa na firamare da sakandare a makarantar share fage ta St. John (yanzu St. John's Grammar School) da ke Achimota, a unguwar Accra, daga 1965 zuwa 1971. Daga nan ya wuce makarantar sakandare ta Tamale inda ya yi karatun sakandire inda ya yi karatu. Ya sami Takaddun Takaddun Karatu na Talakawa da Na gaba daga 1971 zuwa 1976. Alabi ya kammala karatunsa na ƙwararru a fannin Accountancy da Marketing a Cibiyar Nazarin Ƙwararrun Ƙwararru (IPS) a lokacin daga 1976 zuwa 1980. Daga baya ya tafi Turai don yin digiri na biyu; daya cikin Masana'antu Tattalin Arziki (MSc) daga Cibiyar Tattalin Arzikin Kasa ta Moscow, Plekhanov (Jami'ar Tattalin Arziki na Rasha a yanzu) a cikin 1986 da MSc a Kasuwancin Kasa da Kasa daga Jami'ar Strathclyde a Glasgow Scotland inda ya ba da lambar yabo ta Mushod Abiola don Nagartar Kasuwanci a cikin 1992.[5]

Shi Mataimakin Farfesa ne na Kasuwanci a UPSA, memba na Cibiyar Kasuwanci ta Chartered (CIM), Ghana, Fellow of Ghana Institute of Taxation da Fellow of Chartered Institute of Bankers, Ghana.[6]

Aikin ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

Bayan ya kammala horon sana'a a IPS, Alabi ya fara aikin koyarwa a Makarantar Kasuwanci ta Arewa da ke garin Tamale daga 1980 zuwa 1981 kafin ya tafi Tarayyar Soviet don yin digiri na ilimi. Kafin nadinsa a matsayin mataimakin shugaban kasa, Alabi ya shafe sama da shekaru ashirin a rayuwarsa yana koyarwa daga 1987 zuwa 2005. A lokacin ya zama shugaban sashen tallace-tallace a 1989, ya zama shugaban sashen gudanarwa daga 2003 zuwa 2005. .A shekarar 2001 ne jami’ar ta kara masa girma zuwa babban malami, sannan kuma a shekara ta 2008 kwamitin gudanarwa na jami’ar ya ba shi mukamin babban malami, bayan ya cika sharuddan karin girma da hukumar kula da nadi da kara girma ta jami’ar ta gindaya. Ya samu mukamin Pro-Rector daga 2005 zuwa 2008, da kuma Rector daga 2008 zuwa 2012.[7]

A matakin hukuma, Alabi ya yi aiki a kwamitoci da dama da suka hada da: Majalisar Mulki ta UPSA, Kwamitin Dokoki, Kwamitin Kudi, Kwamitin Ilimi, Kwamitin Zartarwa, Kwamitin Tsare-tsare da Albarkatu, da Kwamitin Kasafi. Ya jagoranci wasu kwamitoci da suka hada da, kwamitin ci gaba, kwamitin wallafe-wallafe, kwamitin bincike da taro da kwamitin laburare.[8]

Rayuwar Siyasa[gyara sashe | gyara masomin]

A Matsayin Dan Majalisa[gyara sashe | gyara masomin]

Al’ummar mazabar Krowor da ke yankin Greater Accra ne suka zabe Alabi a kan tikitin jam’iyyar NDC a matsayin dan majalisa daga 1997 zuwa 2001Yayin da yake majalisar, Alabi kuma ya taba zama memba na kwamitin kasuwanci na majalisar (1997 zuwa 2001); kuma memba na Kwamitin Zaɓaɓɓen Majalisar Dokoki akan Abinci da Noma (1997 zuwa 2001).[9]

A matsayinsa na karamin minista[gyara sashe | gyara masomin]

Shugaban kasar Ghana na lokacin mai girma Flt. Laftanar Jerry John Rawlings a matsayin Babban Ministan Yanki na Accra,[10][11] daga baya an koma shi zuwa yankin Arewa[12] don yin aiki a matsayin Ministan Yanki sannan kuma ya sake komawa Yankin Halittar Accra, wannan ya faru tsakanin 1997 da 2001.[13] Ya shugabanci Majalisar Tsaron Yanki na Babban Accra da Arewacin Arewa a matsayin shugaba daga 1997 zuwa 2001.[14]

Lokacin da NDC ta sha kaye a zaben 2000, an nada Alabi a matsayin shugaban kwamitin sake fasalin yankin Greater Accra. Ba da dadewa ba, ya samu zabe a matsayin shugaban yankin Greater Accra na NDC daga 2001 zuwa 2005. Ya kuma zama kodinetan yakin neman zaben Farfesa John Atta Mills a shekarar 2004.[15]

A lokacin yana dalibi a Turai, Alabi ya kasance jakadan daliban Ghana, ya rike mukaman shugaban NUGS na Turai daga 1985 zuwa 1986, NUGS shugaban USSR na wa'adi biyu, daga 1983 zuwa 1985, da NUGS Moscow mataimakin shugaban kasa daga 1982 zuwa 1983. Kamar yadda NUGS, Shugaba, Alabi ya jagoranci "The Medicines for Health Project" kuma a cikin 1984 ya tattara kuma ya kai adadin magunguna ga shugaban kasa, Flt. Laftanar Jerry John Rawlings ga mutanen Ghana a lokacin da ake fama da koma bayan tattalin arziki a farkon shekarun 1980.[16]

Gudanar da wasanni[gyara sashe | gyara masomin]

A fagen wasanni kuwa Alabi ya kasance babban sakataren kungiyar kulab din Ghana (GHALCA) daga 1994 zuwa 1997. Ya kuma kasance memba a hukumar gudanarwar hukumar kwallon kafa ta Ghana (GFA) kuma kodinetan kwamitin gudanarwa na kungiyar Black Stars na Ghana daga 1994 zuwa 1997.[17]

Rayuwa ta sirri[gyara sashe | gyara masomin]

Alabi Kirista ne. Ya auri Goski B. Alabi, wanda kuma malami ne kuma farfesa a fannin Gudanarwa da Jagoranci. Suna da 'ya'ya biyu.[18][19]

Sauran ayyukan sana'a[gyara sashe | gyara masomin]

Alabi ya kuma yi aiki a shuwagabannin kamfanoni da dama a lokacin aikinsa. Ya kasance shugaban kwamitin amintattu na Social Security da National Insurance Trust na kusan shekaru hudu (2013 zuwa 2016), yana ba da jagorar dabaru ga Trust da sauran jarin ta. Ya kuma kasance shugaban kwamitin gudanarwa na bankin HFC na tsawon kimanin shekaru biyu (2014 zuwa 2016). Ya kasance shugaban majalisar gudanarwa na kwalejin kimiyya da fasaha ta Accra na tsawon shekaru biyar daga 2009 zuwa 2014. Ya kasance shugaban majalisar bunkasa litattafai ta Ghana daga shekarar 2009 zuwa 2017. Alabi ya kuma kasance mamba a hukumar UNESCO ta Ghana kamar yadda ya saba. a matsayin Shugaban Kwamitin Kimiyyar zamantakewa na Hukumar UNESCO ta Ghana, daga 2009 zuwa 2014.[20]

Alabi ya kasance memba na rukunin kwararru na hukumar zartarwa ta UNESCO (Paris) a 2011, memba na kwamitin zartarwa kuma ya jagoranci yankin yammacin Afirka na kungiyar shugabannin jami'o'i na duniya daga 2011 zuwa 2016.[21]

Ya gudanar da ayyuka da dama na kasa da kasa da na kasa. Shi ne wanda ya kafa kuma shugaban hukumar kula da Cibiyar Bayar da Shawarwari ta masu amfani (CAC) Ghana, memba mai haɗin gwiwa na Consumers International, (CI) kuma memba na Ƙungiyar Ƙungiyoyin Kasuwanci a cikin ƙasashe 115.[22]

Girmamawa da kyaututtuka[gyara sashe | gyara masomin]

A ranar 29 ga Oktoba 2016, Shugaban kasar Ghana, Mai girma John Dramani Mahama ya ba Alabi lambar yabo ta "Officer of the Order of Volta".[23]

A cikin watan Yulin 2015, Alabi ya samu lambar yabo daga Cibiyar Ma'aikatan Banki ta Chartered (CIB) don karramawa da jagorancinsa da sauya shekar IPS zuwa jami'a mai cikakken iko, da kuma yadda ya yi aiki a fannin banki da hada-hadar kudi.[24]

Har ila yau, an nada shi a matsayin mataimakin shugaban Afirka na shekarar 2013 ta kungiyar daliban Afirka ta All-Africa. Bugu da kari, kungiyar daliban Ghana ta kasa (NUGS) ta ba Alabi lambar yabo saboda gudummawar da ya bayar ga ilimi a Ghana.[25]

Alabi ya samu kyautar gwarzon dan kasuwar Ghana na shekarar 2012, ta Cibiyar Kasuwancin Ghana (CIMG) ta Chartered.[26]

An kuma naɗa shi a matsayin shugaban mafi tasiri a fannin jama'a a Ghana na shekara ta 2012, ta Cibiyar Siyasa da Ilimi ta IMANI Ghana, wata manufa ta Think Tank, saboda natsuwa, tsayayye da jagoranci, wanda ya haifar da sauyi na IPS.[27]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Akufo-Addo-Congratulates-Prof-Alabi-257465
  2. https://www.modernghana.com/news/181966/professor-joshua-alabi-appointed-rector-of-ips.html
  3. https://www.modernghana.com/news/8252/rawlings-reshuffles-cabinet.html
  4. http://allafrica.com/stories/200407260123.html
  5. "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2017-02-12. Retrieved 2022-11-21.
  6. http://upsa.edu.gh/index.php/2-uncategorised?start=36[permanent dead link]
  7. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/Alabi-appointed-Rector-of-IPS-149842
  8. http://www.peacefmonline.com/pages/local/news/201702/305197.php
  9. https://www.myjoyonline.com/politics/2018/August-8th/ndc-race-could-alabi-pull-a-flagbearer-surprise.php
  10. https://www.youtube.com/watch?v=K4uhAkf5yhI
  11. https://books.google.com/books?id=5Fk7cSGFv38C&q=Rawlings+names+Joshua+Alabi+as+greater+accra+regional+minister&pg=PA12
  12. https://books.google.com/books?id=9urEIqUItpQC&q=The+Political+Reference+Almanac+northern+Joshua+Alabi
  13. https://books.google.com/books?id=9urEIqUItpQC&q=The+Political+Reference+Almanac+northern+Joshua+Alabi
  14. https://www.modernghana.com/news/8252/rawlings-reshuffles-cabinet.html
  15. http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/economy/artikel.php?ID=33285
  16. https://newsghana.com.gh/joshua-alabis-honourable-retirement/
  17. https://www.newsghana.com.gh/joshua-alabis-humble-beginnings
  18. "Prof Alabi and wife celebrates 20 years of marriage". www.ghanaweb.com (in Turanci). 15 October 2018. Retrieved 27 January 2021.
  19. "My wife is competent for First Lady job – Joshua Alabi". www.ghanaweb.com (in Turanci). 14 May 2018. Retrieved 27 January 2021.
  20. "SSNIT, ADB and Statistical Service boards reconstituted". www.ghanaweb.com. Archived from the original on 5 March 2017. Retrieved 4 March 2017.
  21. "Professor Joshua Alabi – A rare gem retires". 3News. 3 January 2017. Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 4 March 2017.
  22. Ayiku, Charles Nii Ayiku. "Professor Joshua Alabi - A Rare Gem Retires - Graphic Online". www.graphic.com.gh (in Turanci). Retrieved 4 March 2017.
  23. "Prof. Joshua Alabi Recieves [sic] National Award". www.upsa.edu.gh. Archived from the original on 5 August 2017. Retrieved 4 March 2017.
  24. "Charted Institute Of Bankers Honour Prof. Joshua Alabi - UPSA". UPSA. 5 July 2015. Retrieved 4 March 2017.[permanent dead link]
  25. "Professor Joshua Alabi-A Rare Gem Retires | Lifestyle -". thebftonline.com (in Turanci). Archived from the original on 4 March 2017. Retrieved 4 March 2017.
  26. Obour, Samuel K. "Alabi, Esther Cobbah win top marketing awards - Graphic Online". www.graphic.com.gh (in Turanci). Retrieved 4 March 2017.
  27. "Prof. Alabi, Dr. Mbia named in IMANI top-5 leaders". www.ghanaweb.com.