Lazarus Ekwueme

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Lazarus Ekwueme
Rayuwa
Haihuwa 28 ga Janairu, 1936 (88 shekaru)
ƙasa Najeriya
Karatu
Makaranta Durham University (en) Fassara
Yale School of Music (en) Fassara
Royal College of Music (en) Fassara
Yale University (en) Fassara
Government College Umuahia (en) Fassara
Sana'a
Sana'a musicologist (en) Fassara da Malami
Employers Jami'ar Lagos
Jami'ar Najeriya, Nsukka
Kyaututtuka

Lazarus Edward Nnanyelu Ekwueme (an haife shi a ranar 28 ga watan Janairu 1936), wanda aka fi sani da Laz Ekwueme, masanine a fannin kiɗan Najeriya ne, mawaki, masani kuma ɗan wasan kwaikwayo.[1] Yana ɗaya daga cikin manyan malaman waka a Najeriya kuma kwararren marubuci. Malami ne wanda ya rubuta kasidu da littafai da dama kan waka musamman irin rawar da waka ke takawa a rayuwar ‘yan Afirka da ‘yan Afirka na kasashen waje. Shi ne sarkin gargajiya na masarautar Oko.[2]

Tarihin Rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Lazarus Ekwueme a Oko, Jihar Anambra. Ya halarci Kwalejin Gwamnati da ke Umuahia don karatun sakandare da kuma Royal College of Music da ke Landan, inda ya yi karatu a fannin waka kuma yana ƙarƙashin jagorancin Gordon Jacob.[3] A Landan, ya sami digiri 10 a fannin kiɗa, Magana da wasan kwaikwayo sannan kuma ya sami digiri na farko a Jami'ar Durham.[ana buƙatar hujja]</link> . A cikin shekarar 1962, ya sami digiri na ƙwararrun koyarwa, Licentiate of the Guildhall School of Music.

Yayin da yake karatu a Biritaniya, ya rungumi gidan wasan kwaikwayo kuma ya kasance ɗan wasa a wasu fina-finan Afirka da Sashen Afirka na Gidan Watsa Labarai na Burtaniya suka shirya. Ya bar Biritaniya a shekarar 1964, ya dawo Najeriya, inda ya sami gurbin karatu a Jami'ar Najeriya, Nsukka.[4] A matsayinsa na malami na hada-hadar waka, ka'idar, tarihi, rera waka da gudanarwa, ya kasance muhimmin memba a sashen wakokin Najeriya na farko a Nsukka, wanda shi ne na farko da ya ba da digirin digirgir a kasar. Ya kuma ba da kulawa sosai ga kiɗan wake-wake, inda ya shirya Jami'ar Najeriya Choral Society, ƙungiyar ɗalibai na ƙasashen waje da na gida waɗanda ke yin wasan kwaikwayo akai-akai a Nsukka.

A cikin shekarar 1966, ya tafi ƙasashen waje don samun digiri na biyu a ka'idar kiɗa daga Jami'ar Yale. Ya kuma koyar a kwalejin da wasu ƴan kwalejoji a Amurka. Yayin da yake Yale, ya kafa New Haven International Chorus. A shekarar 1974, ya dawo Najeriya, a wannan karon, Yakubu Ade Ajayi ya ba shi mukamin koyarwa a sabon sashen koyar da waka a jami’ar Legas, sannan kuma ya naɗa shi a matsayin abokin bincike a cibiyar nazarin al’adu. A lokacin da yake Legas, ya kafa kungiyar Chorale ta ƙasa ta Laz Ekwueme wadda ta kasance babbar kungiyar mawakan Afirka. Bayan lokaci tare da gogewa a gwajin kiɗan, ya zama ɗaya daga cikin mawaƙan farko na Najeriya don samar da ingantaccen kiɗan kiɗa na ayyukan mawaƙa na Afirka ta hanyar amfani da sifofin yamma da dabaru tare da haifar da jan hankali a tsakanin 'yan Afirka da ƙananan matsaloli ko murdiya wajen isar da ma'anar kalmomin kasancewa a waka. [5] Don kokarin da ya yi wajen haɗa wakoki da gudanar da waka, an naɗa shi mai kula da kungiyar mawakan kasar Najeriya a bikin Black Arts festival, Festac 77. [6]

A matsayinsa na masanin waka, ya binciko kaɗe-kaɗe da na ’yan asalin Afirka a wasu wakoki na sabuwar duniya da kuma wakokin Amurka, jigon da ya kasance ɗaya daga cikin abubuwan da ya dace na kokarin bincikensa. A matsayinsa na mai bincike, ya ɓata lokaci yana nazarin tsarin kiɗan ƴan Afirka, Caribbean da Amurka. Ya lura da kamanceceniya ta hanyoyin da Amirkawa 'yan Afirka a Louisiana da 'yan Afirka a Dahomey ke rera wakoki. Har ila yau, mahimmanci da aikin kiɗa a cikin abubuwan da suka faru a cikin rayuwar 'yan Afirka da na ƙasashen waje wani jigo ne da ya mamaye yawancin ƙoƙarin bincikensa. [7]

Rayuwa ta sirri[gyara sashe | gyara masomin]

Ekwueme ƙani ne ga marigayi tsohon mataimakin shugaban Najeriya Alex Ekwueme.

Ayyuka[gyara sashe | gyara masomin]

Littattafai da muƙaloli[gyara sashe | gyara masomin]

  • Teasers: Wakoki, karin magana, da puns, 1993
  • Horon mawaƙa da gudanar da waƙoƙin waƙar ga 'yan Afirka. 1993
  • Rubuce-rubuce kan Ka'idar Waƙar Afirka, 2004

Ƙungiyoyin Choral[gyara sashe | gyara masomin]

  • "Missa Africana"
  • "Dare a Baitalami" (1963)
  • "Piano Concerts in Re" (1962)
  • "Rhapsody Nigeriana"
  • "Hombe" (Waƙar Jama'ar Kenya) (1968)
  • "Hattara" (Negro Ruhaniya)
  • "Zidata Mo Nso nke Gi"
  • "Nwa n'akwa akwa" (1972)
  • "Elimeli" (1979)
  • "Nne n'eku nwa"
  • "Obi Dimkpa" (1980)
  • "Ote nkwu"

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Olawoyin, Oladeinde (20 November 2017). "Former Vice President, Alex Ekwueme, is dead". Premium Times Nigeria.
  2. Adeoye, Gbenro (2020-02-23). "Dad could stay up all night composing music – Prof Laz Ekwueme's son". Punch Newspapers (in Turanci). Retrieved 2021-02-21.
  3. Adekunle, Edwina (13 February 2016). "Professor Lazarus EN Ekwueme". onlinenigeria (in Turanci). Archived from the original on 2017-08-31. Retrieved 2020-05-29.
  4. "Meet Prof. Lazarus Edward Nnanyelu Ekwueme. He is popularly known as Laz Ekwueme, a musicologist, composer, scholar and actor". Leadership Scorecard (in Turanci). 20 July 2022. Archived from the original on 2022-08-09. Retrieved 2022-08-09.
  5. Leslie R. Saunders; Joy Nwosu Lo-Bamijoko, "Conversation on African Music", Music Educators Journal, Vol. 71, No. 9, May, 1985.
  6. Citation of Prof Ekwueme, NNMA.
  7. Lazarus E. N. Ekwueme, "African-Music Retentions in the New World", The Black Perspective in Music, Vol. 2, No. 2 Autumn.