Abubuwan da suka shafi muhalli a Turkmenistan

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Abubuwan da suka shafi muhalli a Turkmenistan
aspect in a geographic region (en) Fassara
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na Abubuwan da suka shafi muhalli
Facet of (en) Fassara Abubuwan da suka shafi muhalli
Ƙasa Turkmenistan
Wuri
Map
 39°N 60°E / 39°N 60°E / 39; 60

Abubuwan da suka shafi muhalli a Turkmenistan sun fi fitowa fili a wurare uku masu mahimmanci: Kwararowar hamada da bushewar Tekun Aral da kuma gurbacewar sinadarai. Dukkan wadannan yankuna uku suna da alaka kai tsaye da ayyukan noma a kasar.[1]

Hamadar Sahara ce kawai a Afirka ke da yawan hamada fiye da na hamadar tsakiyar Asiya. Sannan Kuma Daga cikin waɗannan, Hamadar Karakum da Hamadar Kyzyl Kum a Turkmenistan suna girma da ɗaruruwan kadada a kowace shekara. Waɗannan sharuɗɗan suna cigaba da kasancewa saboda rashin ingantaccen aikin noma da tsarin kiwo, wanda ya haifar da kasa na yin gishiri-gishiri ƙasa tare da kawar da tsire-tsire na ƙasa bi-da-bi.[2]

Hanyoyin ban ruwa marasa inganci a kan Amu Darya su ma suna taimakawa wajen cigaba da bushewar Tekun Aral.[3][4] Lardin Daşoguz ya fi fuskantar matsaloli sakamakon wannan bushewar. Ingancin ruwan sha ya ragu, kuma matakan ƙwayoyin cuta a cikin ruwa sun ƙaru, kuma adadin mace-macen jarirai da ciwon hanta da rashin lafiya sun ƙaru.[5]

Yawan amfani da taki a kan auduga da sauran amfanin gona, da kuma amfani da magungunan kashe qwari irin su DDT na haifar da babbar matsalar gurbacewar sinadarai. Sannan Yawancin takin zamani da magungunan kashe qwari sun shiga cikin ruwa na ƙasa ta hanyar "leaching" ko zubar da ruwa daga gonaki saboda wuce gona da iri ko amfani da su ta yadda bai dace ba.[6]

Kimanin dala biliyan 6 na "methane" , iskar gas da ke haifar da sauyin yanayi, an yi kiyasin za ta zubar a shekarar 2019/20.[7]

Kasar na hada kai da Tarayyar Turai da kasashe mambobinta da kuma kungiyar tsaro da hadin gwiwa a Turai (OSCE) don ragewa da sarrafa tasirin wadannan matsalolin muhalli. [8][9]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "Turkmenistan combating desertification". AzerNews.az (in Turanci). 2017-06-20. Retrieved 2021-08-12.
  2. "Environmental issues in Turkmenistan". naturvernforbundet.no (in Harhsen Norway). Archived from the original on 2021-08-12. Retrieved 2021-08-12.
  3. "World of Change: Shrinking Aral Sea". earthobservatory.nasa.gov (in Turanci). 2014-09-24. Retrieved 2021-08-12.
  4. "The Aral Sea Crisis". www.columbia.edu. Retrieved 2021-08-12.
  5. Wæhler, Turid Austin; Dietrichs, Erik Sveberg (2017-10-02). "The vanishing Aral Sea: health consequences of an environmental disaster". Tidsskrift for den Norske Legeforening (in Turanci). 137 (18). doi:10.4045/tidsskr.17.0597. ISSN 0029-2001. PMID 28972331.
  6. K.R.Masilamani · (2020-11-06). "World's largest stockpiles of toxic pesticides buried in Central Asia". The Third Pole (in Turanci). Retrieved 2021-08-12.
  7. "Satellites map huge methane plumes from oil and gas". BBC News (in Turanci). 2022-02-04. Retrieved 2022-02-04.
  8. "Turkmenistan expands international cooperation in environmental protection". AzerNews.az (in Turanci). 2020-03-01. Retrieved 2021-08-12.
  9. "OSCE promotes environmental awareness in Turkmenistan". www.osce.org (in Turanci). Retrieved 2021-08-12.

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]