Ama Benyiwa-Doe

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ama Benyiwa-Doe
Member of the 3rd Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Fassara

7 ga Janairu, 2001 - 6 ga Janairu, 2005
District: Gomoa West Constituency (en) Fassara
Election: 2000 Ghanaian general election (en) Fassara
Member of the 2nd Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Fassara

7 ga Janairu, 1997 - 6 ga Janairu, 2001
District: Gomoa West Constituency (en) Fassara
Election: 1996 Ghanaian general election (en) Fassara
Member of the 1st Parliament of the 4th Republic of Ghana (en) Fassara

7 ga Janairu, 1993 - 7 ga Janairu, 1997
District: Gomoa West Constituency (en) Fassara
Election: 1992 Ghanaian parliamentary election (en) Fassara
Member of the Pan-African Parliament (en) Fassara

Rayuwa
Haihuwa 1950
ƙasa Ghana
Mutuwa 19 Satumba 2021
Karatu
Harsuna Turanci
Sana'a
Sana'a ɗan siyasa
Imani
Addini Kiristanci
Jam'iyar siyasa National Democratic Congress (en) Fassara

Ama Benyiwa-Doe wanda aka fi sani da Ama Chavez (an haife shi 1950 - 19 Satumba 2021)[1] ɗan siyasan Ghana ne wanda ya yi aiki a matsayin Ministan Yanki na Yankin Tsakiya.[2]

Rayuwar farko[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Benyiwa-Doe a yankin Gomoa ta Yamma a yankin tsakiyar ƙasar Ghana.[3]

Ta kasance memba na majalisar dokoki ta uku na jamhuriyar Ghana ta huɗu akan tikitin jam'iyyar National Democratic Congress (NDC) na mazabar Gomoa West, don haka ta tsaya takarar kujerar daga 1992 har zuwa 2004.[4][5][6]

Sana'a da siyasa[gyara sashe | gyara masomin]

An fara zaɓen Ama a matsayin dan majalisa a watan Disambar 1992 na Gana babban zaɓen ƙasar kan tikitin jam'iyyar National Democratic Congress a matsayin mamba na mazabar Gomoa ta Yamma a yankin tsakiyar ƙasar.

A lokacin zaɓukan 1996, ta samu ƙuri'u 17,504 daga cikin 33,955 masu inganci da aka kaɗa wanda ke wakiltar kashi 35.60 cikin 100, yayin da Joyce Aidoo 'yar jam'iyyar NPP ta samu kuri'u 10,866, Samuel Attah-Eyison wanda ya samu ƙuri'u 4,827 da Oduro Baffoe, dan jam'iyyar NCP 5.[7]

Ta samu nasara a shekarar 2000 da ƙuri’u 12,995 daga cikin kuri’u 28,089 da aka kada wanda ke wakiltar kashi 46.30 cikin 100 yayin da Benjamin Kojo Acquah dan jam’iyyar NPP ya samu kuri’u 11,248 da Kofi Amissah Essandoh dan jam’iyyar CPP da ya samu kuri’u 2,468 da Muhammed Kasim NRP. wanda kuma ya samu ƙuri'u 1,378.[8]

Shugaba Mills ne ya naɗa Ama a cikin Janairu 2009 a matsayin Ministan Yanki na Tsakiya a Ghana,[9] ta zama Ministar Yanki a cikin Janairu 2009 zuwa 2012 don Yankin Tsakiyar Ghana.[10][11][12] Ta kasance tsohuwar mamba a majalisar jiha.[13][14]

Ama ta kasance 'yar majalisa mai wakiltar mazabar Gomoa ta Yamma daga shekarar 1992 zuwa 2004 inda Joe Kingsley Hackman na New Patriotic Party ya doke ta a babban zaben Ghana na 2004 da jimillar kuri'u 23,663 da ke wakiltar kashi 63.20% na jimillar kuri'u. kuri'u a kan ta (Ama), tare da jimillar kuri'un da aka kada a matsayin 12,165 wanda ke wakiltar 32.50% na jimillar ƙuri'un.

Sauran 'yan adawa; Joseph Assan Sackey na jam'iyyar Convention Peoples Party wanda ya samu kuri'u 863 da ke wakiltar kashi 2.30% na jimillar kuri'un da aka kaɗa, sai Muhammed Mutawakil Kassim na jam'iyyar Reform Party wanda ya samu kuri'u 533 da ke wakiltar kashi 2.30% na ƙuri'un da aka kaɗa da kuma John Thompson na Great Consolidated Popular Party. wanda kuma ya samu kuri'u 216 da ke wakiltar kashi 0.60% na yawan kuri'un da aka kada. Ta ci gaba da aiki da National Democratic Congress a matsayin mai shirya mata na ƙasa.[15][16][17][18][19]

Ta kasance mamba a majalisar dokokin Afirka ta Pan-Africa.[20]

Ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

Ama ta yi makarantar Middle L.A inda ta samu satifiket din GCE Ordinary Level. Daga nan ta wuce Kwalejin Ma’aikata ta Accra inda ta samu takardar shedar GCE Advance Level kafin ta wuce zuwa M.I. Makarantar Kaliun inda ta samu Difloma.

Mutuwa[gyara sashe | gyara masomin]

Ta mutu ranar Lahadi 19 ga Satumba 2021 a Tema. Tana da shekaru 71 a duniya.[21][22][23]

Gado[gyara sashe | gyara masomin]

A cewar John Mahama, Ama ta kasance mai fafutukar kare haƙƙin mata kuma mai fafutukar kare hakkin mata.[24]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Fiifi Koomson, Ama Benyiwa-Doe: My father did not go to school Archived 17 ga Afirilu, 2009 at the Wayback Machine, 12 February 2009
  2. "I was an ordinary member in NDC – Ama Benyiwa Doe". www.ghanaweb.com (in Turanci). 10 May 2020. Retrieved 2 September 2020.
  3. "My father did not go to school -Ama Benyiwa-Doe". Modern Ghana (in Turanci). Retrieved 2 September 2020.
  4. "I was an ordinary member in NDC – Ama Benyiwa Doe". www.ghanaweb.com (in Turanci). 10 May 2020. Retrieved 2 September 2020.
  5. Anokye, Elvis. "Allotey Jacobs is a "schemer" – Ama Benyiwa Doe". The World's Biggest Pride (in Turanci). Retrieved 2 September 2020.[permanent dead link]
  6. "NPP used 'moneycracy' to chase me out of Parliament – Ama Benyiwa Doe weeps". www.ghanaweb.com (in Turanci). 8 July 2020. Retrieved 2 September 2020.
  7. FM, Peace. "Ghana Election 1996 Results – Gomoa West Constituency". Ghana Elections – Peace FM. Retrieved 5 October 2020.
  8. FM, Peace. "Ghana Election 2000 Results – Gomoa West Constituency". Ghana Elections – Peace FM. Retrieved 5 October 2020.
  9. Ministerial appointments: Ama Benyiwa-Doe for Central Regional Minister , Mrs Betty Mould Iddrisu, A-G Archived 2012-02-26 at the Wayback Machine, The Ghanaian Journal, 22 January 2009
  10. "I was an ordinary member in NDC – Ama Benyiwa Doe". www.ghanaweb.com (in Turanci). 10 May 2020. Retrieved 2 September 2020.
  11. "NPP acted hypocritically after Atta Mills' death – Ama Benyiwa-Doe". Citinewsroom – Comprehensive News in Ghana (in Turanci). 8 July 2020. Retrieved 2 September 2020.
  12. "NDC abandon Ama Benyiwa-Doe?". Prime News Ghana (in Turanci). 11 July 2018. Retrieved 2 September 2020.
  13. MyNewsGH (8 July 2020). "Ama Benyiwa Doe scores 'King Promise' Akufo-Addo 15%". MyNewsGh (in Turanci). Retrieved 2 September 2020.
  14. "NDC abandon Ama Benyiwa-Doe?". Prime News Ghana (in Turanci). 11 July 2018. Retrieved 2 September 2020.
  15. FM, Peace. "Parliament – Central Region Election 2004 Results". Ghana Elections – Peace FM. Retrieved 2 September 2020.
  16. Kwame Boafo-Arthur, Voting for Democracy in Ghana: Constituency studies, Freedom Publications, 2006
  17. "NPP used 'moneycracy' to chase me out of Parliament – Ama Benyiwa Doe weeps". www.ghanaweb.com (in Turanci). 8 July 2020. Retrieved 2 September 2020.
  18. "I miss active politics; Mahama has toned me down". Pulse Gh (in Turanci). 14 June 2016. Retrieved 2 September 2020.
  19. "I was an ordinary member in NDC – Ama Benyiwa Doe". www.ghanaweb.com (in Turanci). 10 May 2020. Retrieved 2 September 2020.
  20. "Ama Benyiwa Doe Has Passed On". Peace FM. Archived from the original on 20 September 2021. Retrieved 2021-09-20.
  21. "Profile of the late Ama Benyiwa Doe". GhanaWeb (in Turanci). 2021-09-19. Archived from the original on 2021-09-20. Retrieved 2021-09-19.
  22. "NDC stalwart Ama Benyiwa Doe is dead". Pulse Ghana (in Turanci). 19 September 2021. Retrieved 20 September 2021.
  23. "Ama Benyiwa Doe passes on". Graphic Online (in Turanci). Retrieved 2021-09-19.
  24. "Former MP and Regional Minister, Ama Benyiwa Doe has passed on - MyJoyOnline.com". www.myjoyonline.com (in Turanci). Retrieved 2021-09-19.