Jump to content

Dokar aiki ta Iran

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
tutar iran

Dokar aiki ta Iran ta bayyana ka'idojin aiki a Iran. A matsayinta na kasa mai tasowa, Iran tana da matukar baya ga ka'idojin kasa da kasa. Ya kasa tabbatar da manyan Yarjejeniyoyi guda biyu na Kungiyar Kwadago ta Duniya kan 'yancin tarayya da sulhu na rukuni, da kuma daya kan kawar da aikin yara.[1] Kasashe irin su Amurka da Indiya suma sun kasa tabbatar da yawancin waɗannan Yarjejeniyar da wasu Yarjejeniyar 14 kawai, 2 kawai tun lokacin juyin juya halin MUS.[2]

Tushen tushen dokar aiki ta Iran sune, [3]

  • Tsarin Mulki da gyare-gyarensa (1906, 1907, da 1979)
  • Dokokin jama'a "Ghanon Madani"
  • Majalisar Ministoci da Ma'aikatar Ayyuka dokoki da hanyoyin (Aein Nameh)
  • Hukunce-hukuncen shari'a
  • Yarjejeniyar ciniki da yarjejeniya
  • Ayyuka na yau da kullun da ka'idojin sana'a
  • Kungiyar Kwadago ta Duniya (ILO)
  • Taron ILO
  • Shawarwarin ILO
  • Sauran sanarwa da yarjejeniyar kasa da kasa

Tsarin mulki na farko na Iran, wanda aka zartar a 1906, ya ba da haƙƙoƙi na asali ga mutanen Farisa ta hanyar sashi takwas zuwa ashirin da biyar, kafa daidaito a gaban doka ga kowa da kowa, da haƙƙin kafawa da shiga al'ummomi (anjumans) da ƙungiyoyi (ijtimá'át). [4] Majalisar (Majlis) da Majalisar Dattijai sun jira shekaru 16 don zartar da Dokar Aikin Ma'aikata ta 1922. Ya ba da kariya ga ma'aikata da ma'aikatan jama'a. A cikin 1923, gwamnan Sistan da Baluchestan ya ba da umarni a cikin abubuwa tara don kare haƙƙin masu yin kafet, gami da lokutan aiki, ganye, da mafi ƙarancin shekaru. Ita ce takardar farko ta kasa game da haƙƙin aiki.[5] A cikin 1928, Majalisar ta zartar da Dokar Jama'a (Ghanon-e Madanei) wanda ke magance kwangilar aiki. Wannan dokar ta raba dangantakar ma'aikaci da ma'aikacin zuwa kashi biyu ta hanyar daidaita Dokar Faransa. 'Yan kwangila masu zaman kansu (misali masassaƙa, likitoci, lauyoyi, da masu aikin famfo) waɗanda ke kula da ayyukansu suna da alhakin ribarsu kuma sun ɓace. Bayan haka, ma'aikatan da ma'aikaci ke biya su don yin takamaiman ayyuka, amma ba su da cikakken iko da aikinsu kuma suna aiki bisa umarnin ma'aikacin da umarni.[6]

A cikin 1936, majalisar ministocin ta ba da ka'idoji game da mafi ƙarancin yanayin tsabta a masana'antu, [7] wanda shine ƙoƙari na farko na tsara dangantakar ma'aikaci da ma'aikace. A ranar 18 ga Mayu, 1946, Majalisar Ministoci [7] ta zartar da dokar aiki. An nada ministan aiki na farko a wannan shekarar wanda ya inganta tsarin dangantakar ma'aikata da gudanar da ma'aikata.[8] Duk da haka, yanayin aiki, duk da dokar, ya kasance gaba ɗaya a cikin sha'awar masu kamfanoni saboda ba a aiwatar da dokokin ba kuma Ma'aikatar Aiki ta raunana. Ma'aikata na iya yin kusan kamar yadda suke so ba tare da wani sakamako ba kuma sun hana kafa kungiyoyin kwadago.[9]

A shekara ta 1951, ma'aikatar ma'aikata ta nada kwamitin don fassara dokokin ma'aikata na ƙasashe daban-daban da Yarjejeniyar ILO ta duniya zuwa Farisa don yin nazarin kwatankwacin da kuma tsara dokar ma'aikata. Wannan ƙoƙari bai haifar da gabatar da dokar aiki ba. Sa'an nan, daga 1952 zuwa 1957, an gayyaci kwamitoci daban-daban da ma'aikatar ma'aikata da masu ba da shawara na kasashen waje suka kafa ciki har da mai ba da shawara a Belgium da babban sakatare na cibiyar ma'aikata ta Gabas ta Tsakiya don kammala daftarin dokar ma'aikata, wanda a ƙarshe a 1959 ya jefa kuri'a kuma ya wuce ta Majalisar "Majils". An yi amfani da wannan doka har zuwa 1990.[10]

Mataki na gaba na dokar aiki ya fara ne da "White Revolution" na Shah "Enghlab Sefied" a shekarar 1962. Ya samar da jin daɗi mai karimci da inganta zamantakewa, kamar raba riba, shirye-shiryen mallakar ma'aikata, gidaje na kamfani, mafi ƙarancin albashi, da ingantaccen Dokar Tsaro ta Jama'a.[11] Dukkanin an biya su da kudaden shiga daga farashi mai girma. Duk da haka, yawancin masu zaman kansu sun yi tsayayya da sabbin shirye-shiryen da suka keta ikon su. An gabatar da sabbin ayyukan ma'aikata, gami da gudanar da lissafin albashi tare da gudanar da lokaci, bayanin aiki, rarraba aiki da kimantawa, da kuma matsayi na ƙungiya, galibi a cikin manyan kamfanoni da masana'antun gwamnati. A cikin shekarun 1960, 'yan kasuwa masu zaman kansu masu ci gaba, kamar su dangin Ladjevardi a cikin ƙungiyar masana'antu ta Behshar, sun gabatar da rarraba ayyukan; manufofi da hanyoyin ma'aikata, da tsarin biyan kuɗi na atomatik biyo bayan shawarwarin masu ba da shawara na Kamfanin Man Fetur na Iran.

Bayan juyin juya halin

[gyara sashe | gyara masomin]
Tsaron jama'a ga duk ma'aikata wajibi ne a Iran.

Bayan Juyin Juya Halin Musulunci da sabon kundin tsarin mulki, wannan ya faranta wa mutane da yawa rai da alkawura masu kyau. Sabon kundin tsarin mulki ya magance batutuwan aiki da aiki a yankuna goma sha ɗaya ta hanyar labarai daban-daban da aka taƙaita kamar haka: [12]

  1. Kyautar 'yancin aiki da sana'a
  2. Dokoki don kafa lokutan aiki
  3. Cire aikin tilas
  4. Ya haramta cin zarafi da cin zarafi
  5. Ya amince da mallakar da kuma haƙƙin samun albashi ga ma'aikaci
  6. Ya haramta rikice-rikice na kasuwanci ta wasu
  7. Ya yi alkawarin daidaito ga kowa da kowa ta hanyar samar da buƙata da abubuwan more rayuwa
  8. Alkawarin samar da kayan aiki da kayan aiki ga waɗanda za su iya aiki idan ba su da ikon samun kayan aiki da ake buƙata
  9. Alkawarin bayar da rance kyauta don kafa cibiyoyin hadin gwiwa da kamfanoni
  10. Alkawura don samar da sabis na kiwon lafiya da tsabta ga ƙungiyoyin shekaru daban-daban
  11. Alkawuran taimakawa marasa galihu da wadanda hatsari suka shafa

Sabuwar zamanin dokokin aiki, wanda aka tsara bayan sabon kundin tsarin mulkin Islama, an amince da ci gaba bayan kafa Majalisar Ma'aikatan Islama ta farko ko (Shora-e Islami Karagaran). Wannan ya ba da haƙƙin ma'aikata kamar na ma'aikatan Turai, amma a ƙarƙashin laima na Islama.

A cikin shekaru ashirin na farko na juyin juya halin, Majalisar Ma'aikata ta rinjayi yawancin ayyukan gudanar da ma'aikata ciki har da daukar ma'aikata, zaɓe, haɓakawa, kimantawa na aiki, tsarin albashi, kari na aiki, kiwon lafiya da aminci da ƙarin ayyuka da yawa (har ma samar da ma'aikatan da madara da abinci na yau da kullun). An kara da su a kafa da kuma gudanar da kantin sayar da kayan masarufi da kuma hadin gwiwar gidaje. Abin mamaki shine, yawancin waɗannan ayyukan sun zama tawada na hukuma na dokar ma'aikata ta Jamhuriyar Musulunci ta Iran ta 1990.

Ƙarshen yaƙin Iran-Irak ya nuna farkon 'yancin tattalin arziki, da kuma, ribar masu gyarawa a majalisar. A wannan lokacin, sabon bangaren masu zaman kansu ya fito, yana kalubalantar dokokin aiki da ka'idoji. Tare da wannan, dokar aiki ta 1990 ta kasance mai goyon bayan aiki kuma mai tsada don gudanarwa. Gudanarwa dole ne ya zauna wakilan ma'aikata a kan kwamitin daraktocin kamfanin, wanda ba a taɓa gani ba a cikin salon gudanarwa na gargajiya na kamfanoni masu zaman kansu na Iran, ban da tilasta yawan jin daɗi da fa'idodi masu tilas.

Matsalar farko a cikin dokar aiki ta zo ne tare da gabatar da kwangilar aiki na wucin gadi wanda ya ba masu aiki damar hayar ma'aikata a karkashin kwangilar shekara guda tare da ikon sakewa shekara bayan shekara bayan sasantawa na shekara-shekara "ƙarshen sabis". Ma'aikatar Ayyuka ta ba da sanarwa a watan Maris na shekara ta 1994 inda ta bayyana cewa aiki a karkashin kwangilar "tsarin da aka tsara" doka ce.[13]

Gwamnati ta kirkiro wani shiri na ci gaba mai ban sha'awa wanda aka yi niyyar sassaucin ra'ayi da bunkasa tattalin arziki da dare. Shirin ya ba da gudummawa wajen kirkirar dokar aiki mara amfani. Sa'an nan, a shekara ta 2004, masu gyarawa a majalisar dokoki ta shida da masu ra'ayin mazan jiya a Majalisar Guardian sun yi nasarar cimma yarjejeniya don gyara Dokar Ma'aikata don cire kamfanoni masu ma'aikata biyar ko ƙasa da wasu tanadinta. Wannan ya ba kananan 'yan kasuwa karin' yanci a cikin ayyukansu na aiki.[14]

A ƙarshe, a cikin shekara ta 2006, don mayar da martani ga matsin lamba mai yawa daga kamfanoni masu zaman kansu don sake fasalin dokar aiki, Ma'aikatar Ayyuka ta tsara gyare-gyare don rushe "kasuwar kyauta". Ana la'akari da sabuwar doka bisa ga waɗannan gyare-gyare.[15]

Akwai mafi ƙarancin albashi na ƙasa wanda ya dace da kowane bangare na ayyukan da Majalisar Ma'aikata ta kafa wanda ake sake dubawa a kowace shekara. A cikin 2010 mafi ƙarancin albashi, wanda Majalisar Ma'aikata ta ƙayyade, ya kasance kusan US $ 303 a kowane wata (US $ 3,636 a kowace shekara).[16][17][18] Kasancewa memba a cikin Tsarin tsaro na jama'a ga duk ma'aikata tilas ne. Layin talauci na kasa na Tehran a cikin shekara da ta ƙare a ranar 20 ga Maris, 2008 ya kasance $ 9,612 a kowace shekara kuma matsakaicin ƙasa ya kasance $ 4,932.  [ana buƙatar hujja][<span title="This claim needs references to reliable sources. (July 2021)">citation needed</span>]

Kodayake ma'aikatan Iran suna da, a ka'idar, haƙƙin kafa Kungiyoyin kwadago, a zahiri, babu tsarin ƙungiyar kwadago a cikin ƙasar. Ma'aikata suna wakiltar Ma'aikata, wata cibiyar da ke tallafawa jihar wacce duk da haka ke ƙoƙarin kalubalantar wasu manufofin jihar. Kungiyoyin kwadago suna aiki a cikin gida a mafi yawan yankuna amma an iyakance su da yawa ga bayar da takaddun shaida da lasisi. Hakkin ma'aikata na yajin aiki gabaɗaya ba ya girmamawa ga jihar, kuma tun daga shekara ta 1979 yajin aiki sau da yawa ana haɗuwa da aikin 'yan sanda.

Cikakken Dokar Aiki ta rufe duk dangantakar ma'aikata a Iran, gami da daukar ma'aikatan gida da na kasashen waje. Dokar Aiki ta ba da ma'anar ma'anar da ta haɗa da mutane da ta rufe, kuma an san yarjejeniyar aiki ta rubuce-rubuce, ta baki, ta wucin gadi da kuma mara iyaka.

Dokar Aiki ta Iran tana da kyakkyawar ma'aikata kuma tana da matukar wahala a kori ma'aikata. Yin amfani da ma'aikata a kan kwangilar watanni shida a jere ba bisa ka'ida ba ne, kamar yadda korar ma'aikata ba tare da tabbacin babban laifi ba. Ana warware rikice-rikice na aiki ta hanyar kwamitin ma'aikata na musamman, wanda yawanci ke ba da umarni ga ma'aikaci.

Dokar Aiki ta ba da mafi ƙarancin ƙa'idodin da ma'aikaci dole ne ya bi yayin kafa dangantakar aiki. Mafi ƙarancin shekaru ga ma'aikata a Iran shine shekaru 15, amma manyan bangarorin tattalin arziki (ciki har da ƙananan kasuwanni, damuwa da aikin gona, da kamfanonin iyali) an cire su.

Bayanan kwangilar aiki

[gyara sashe | gyara masomin]

Don samun kwangila mai inganci da aka kammala a karkashin Dokar, dole ne a haɗa tanadi masu zuwa: [19]

  • 1. Nau'in Aiki, sana'a ko aikin da dole ne ma'aikaci ya yi;
  • 2. Biyan kuɗi na asali da kari;
  • 3. Lokacin aiki, hutu da ganye;
  • 4. Wurin aikin;
  • 5. Lokacin gwaji, idan akwai;
  • 6. Ranar kammala kwangilar;
  • 7. Tsawon aiki; da kuma
  • 8. Duk wani sharuɗɗa da sharuɗɗa waɗanda ake buƙata bisa ga yanayin aiki.

Ma'aikaci na iya buƙatar ma'aikaci ya kasance ƙarƙashin lokacin gwaji. Koyaya, lokacin gwaji bazai wuce wata ɗaya ga ma'aikatan da ba su da ƙwarewa da watanni uku ga ƙwararrun ma'aikata da ƙwararru ba. A lokacin gwaji, kowanne bangare na iya dakatar da dangantakar aiki nan da nan ba tare da dalili ko biyan diyya ba. Abinda kawai ya yi gargadi shi ne cewa idan ma'aikaci ya dakatar da dangantakar, dole ne ya biya ma'aikacin duk tsawon lokacin gwaji.

Dakatar da kwangilar aiki

[gyara sashe | gyara masomin]

Gaskiyar cewa ma'aikaci na iya dakatar da kwangilar aiki a wasu yanayi ya gabatar da wani kalubale ga ma'aikata. Abin da wannan ke ba da izini shine dakatar da kwangilar aiki a ƙarƙashin waɗannan sharuɗɗa: [19]

  • 1. Lokacin aikin soja (mai aiki, gaggawa da ajiya), da kuma shiga cikin son rai a lokacin rikice-rikice. Wannan lokacin za a dauke shi wani ɓangare na rikodin sabis na ma'aikaci a wurin aiki;
  • 2. Rufewar bita ko sassanta saboda karfi mai girma;
  • 3. Hutun ilimi har zuwa shekaru huɗu; da
  • 4. Lokacin tsare wanda ba ya haifar da hukunci;

Da zarar an cire yanayin da ya haifar da dakatar da kwangilar, dole ne ma'aikaci ya ba da izinin dawo da ma'aikacin zuwa aiki. Idan an cika matsayin ko kuma an kawar da shi, ma'aikaci ya ba da irin wannan matsayi ga ma'aikacin. Rashin yin abin da ke sama ana ɗaukarsa fitarwa mara kyau kuma yana ƙarƙashin matakin shari'a.

Ƙarshen kwangilar aiki

[gyara sashe | gyara masomin]

Dokar ta ba da izinin dakatar da kwangilar aiki ne kawai a ƙarƙashin waɗannan lokuta: [19]

  • 1. Mutuwar ma'aikaci;
  • 2. Fitowar ma'aikaci;
  • 3. Cikakken nakasa na ma'aikaci;
  • 4. Ƙarshen lokacin kwangilar aiki;
  • 5. Ƙarshen aiki a cikin takamaiman kwangila; da
  • 6. Murabus din ma'aikaci.

Mai aiki yana da alhakin biyan fa'idodi a ƙarƙashin duk abubuwan da ke sama bisa ga shekarun hidima.

Kashe ma'aikaci

[gyara sashe | gyara masomin]

Za a iya korar ma'aikaci ne kawai bayan amincewar Majalisar Ma'aikata ta Musulunci ko Hukumar Kula da Ayyuka. Dalilan korar sun haɗa da sakaci na ma'aikaci wajen aiwatar da ayyukansa ko keta dokokin horo na ma'aikata. Dole ne ma'aikaci ya ba da rubuce-rubuce na sanarwa game da laifuffukan ma'aikacin. Idan kwamitin bai gamsu da cewa korar ma'aikaci ya dace ba, dole ne ma'aikacin ya sake dawo da ma'aikacen. Da zarar an sallami ma'aikaci, dole ne ma'aikacin ya samar da kunshin doka.[19]

Fa'idodin raguwa da ƙarewa

[gyara sashe | gyara masomin]

Dokar ta ba da umarnin biyan diyya mai zuwa ga ma'aikacin da aka dakatar, nakasassu da kuma dakatar da shi: [19]

  • 1. Ma'aikacin da aka dakatar - Inda aka dakatar da ma'aikaci ba tare da wani dalili ba dole ne ma'aikacin ya sake dawo da ma'aikata kuma ya biya duk lalacewar da diyya sakamakon dakatarwar da ba daidai ba;
  • 2. Ma'aikaci da aka dakatar - Ma'aikacin yana ƙarƙashin wajibin doka don samar da albashi na kwanaki talatin (30) ga kowace shekara ta hidima ga ma'aikatan da aka yi watsi da su ko kuma suka yi ritaya;
  • 3. Ma'aikaci mai nakasa - Ma'aikacin dole ne ya biya albashi na kwanaki 30 don kowace shekara ta hidima. Bugu da ƙari, idan nakasa ta ma'aikaci ta kasance saboda yanayin aiki, dole ne ma'aikacin ya biya albashi na kwanaki 60 don kowace shekara ta lokacin aikin ma'aikace.

Sa'o'in aiki da karin lokaci

[gyara sashe | gyara masomin]

Makon aiki a Iran ya dogara ne akan mako na awa 44. Yawanci, ma'aikata suna aiki daga Asabar zuwa Laraba (sa'o'i 8 a kowace rana) da rabi na rana a ranar Alhamis (sa'i 4). Duk wani sa'o'i da aka yi aiki fiye da waɗannan zai ba ma'aikaci damar samun karin lokaci. Dokar ta ba da umarnin biyan kashi 40% sama da albashi na awa ɗaya ga ma'aikata don duk wani karin lokaci. Dole ne ma'aikaci ya yarda da aikin karin lokaci.[19]

Halitta da tafiye-tafiye

[gyara sashe | gyara masomin]

Ma'aikata suna da damar barin duk bukukuwan hukuma (kimanin kwanaki 22 a shekara) da Jumma'a. Duk wani ma'aikaci da ke aiki a lokacin waɗannan bukukuwan zai sami damar biyan ƙarin albashi. Bugu da ƙari, ma'aikata suna da damar hutun wata ɗaya a kowace shekara. Hutun shekara-shekara ga waɗancan ma'aikatan da ke aiki mai wahala da haɗari zai zama makonni biyar a kowace shekara. Ma'aikata suna da damar adana har zuwa kwanaki 9 na hutun shekara-shekara.[19]

Idan aka dakatar da shi, nakasa ko kuma an kori shi, dole ne a biya ma'aikata don duk wani izinin da aka samu. A ƙarshe, ma'aikata suna da damar hutun kwana 3 na biyan kuɗi don aure ko mutuwar matar, uba, uwa ko yaro.[19]

Hutun haihuwa

[gyara sashe | gyara masomin]

Ma'aikatan mata suna da damar hutun haihuwa na kwanaki 90. Za a biya albashin ma'aikaci a lokacin hutun haihuwa bisa ga tanadin Dokar Tsaro ta Jama'a Archived 2009-04-04 at the Wayback Machine da aka adana 2011-09-03 a . Dole ne a dauki izinin haihuwa a matsayin wani ɓangare na rikodin sabis na ma'aikaci. Dole ne ma'aikata su samar da ma'aikata masu dawowa tare da wannan matsayi.[19]

Amfani da 'yan kasashen waje

[gyara sashe | gyara masomin]

Dokar ta haramta daukar ma'aikatan kasashen waje ba tare da izinin aiki ba. Jami'an diflomasiyya, ma'aikatan Majalisar Dinkin Duniya da manema labarai na kasashen waje ba su da wannan bukata. Za a ba da izinin aiki ga ɗan ƙasar waje ne kawai idan an cika waɗannan sharuɗɗa: [19]

  • 1. Rashin ƙwarewa tsakanin 'yan ƙasar Iran;
  • 2. Dan kasar waje ya cancanci matsayi; kuma
  • 3. Za a yi amfani da ƙwarewar 'yan kasashen waje don horar da, kuma daga baya maye gurbin su, mutanen Iran.

Za a ba da izinin aiki, sabuntawa ko tsawaita har tsawon shekara guda. Bugu da ƙari, ba za a ba da biza ta fita ga ɗan ƙasar waje ba sai dai idan ɗan ƙasar ya biya duk haraji, haraji, da dai sauransu.[19] (Ƙarin bayani: Amfani da 'yan kasashen waje a Iran)

Fitar da shi

[gyara sashe | gyara masomin]

Sabuwar doka ta ba da cewa bita tare da kasa da ma'aikata biyar ba za su kasance ƙarƙashin dokokin aiki ba.[19]

Kula da lafiya

[gyara sashe | gyara masomin]

Tsarin Mulki na Iran ya ba da damar 'yan Iran ga kula da kiwon lafiya na asali, kuma mafi yawan suna karɓar magungunan da aka ba da tallafi da shirye-shiryen rigakafi. Babban cibiyar sadarwa ta asibitoci jama'a tana ba da kulawa ta asali a farashi mai rahusa, kuma asibitoci na gaba ɗaya da na musamman waɗanda Ma'aikatar Lafiya ke sarrafawa suna ba da matakan kulawa mafi girma. A mafi yawan manyan birane, mutane masu arziki suna amfani da asibitoci masu zaman kansu da asibutoci waɗanda ke cajin kuɗi mai yawa. An mayar da hankali ga wuraren kiwon lafiya na musamman a cikin birane, amma yankunan karkara suna da kyakkyawar damar samun likitocin kulawa ta farko a asibitoci a ƙauyuka, inda tsarin kiwon lafiya ta farko da gwamnati ke tallafawa ya ɗaga matakin ilimin kiwon lafiya da kulawa tun daga ƙarshen shekarun 1990.[19]

Tsaro na Jama'a

[gyara sashe | gyara masomin]

Iran tana da cikakken tsarin kariya ta zamantakewa tare da wasu inshora na zamantakewa 28, taimakon zamantakewa, da shirye-shiryen agaji na bala'i da ke amfana da manyan sassan jama'a. Wadannan shirye-shiryen sun hada da horo da taimakon neman aiki, inshora na kiwon lafiya da rashin aikin yi, nakasassu, fansho na tsufa da tsira, da kuma canja wurin nau'i ko nau'i ciki har da tallafi (misali, gidaje, abinci, makamashi), farfadowa da sauran ayyukan zamantakewa (misali ayyukan kulawa na dogon lokaci ga tsofaffi), har ma da aure da taimakon binnewa.[19]

Duk da manyan nasarori a ci gaban ɗan adam da rage talauci, manyan ƙalubale ga ci gaba suna kira ga sake fasalin. Duk da yake matsin lamba na kasuwar ma'aikata yana ci gaba da ƙaruwa saboda yawan jama'a da ƙaruwar shiga mata a cikin ma'aikata, tattalin arzikin Iran har yanzu ba zai iya samar da isasshen ayyukan da ake buƙata don shawo kan sabbin hanyoyin shiga kasuwar ma-aikata kuma a lokaci guda rage rashin aikin yi sosai.

Baya ga harajin samun kudin shiga, ana buƙatar ma'aikata su ba da gudummawa ga Asusun Tsaro na Jiha da Asusun Aiki. Don tsaron jama'a da inshorar rashin aikin yi, ma'aikaci yana biyan 7% na albashi (tsakanin shekaru 18 zuwa 65), ma'aikacin (20 zuwa 23%), Jiha (3%). Ma'aikata masu zaman kansu suna biyan 12-18%, dangane da nau'in ɗaukar hoto da ake nema.[20] A shekara ta 2003 mafi ƙarancin ma'aikatar fansho ya kasance kashi 50 cikin dari na kuɗin da ma'aikacin ke samu amma ba ƙasa da adadin mafi ƙaranci ba.

Tsaron jama'a yana ba da damar tabbatar da ma'aikata game da rashin aikin yi, Cutar, tsufa (fansho), haɗarin aiki.[20] Iran ba ta ba da doka don goyon bayan kariya ta zamantakewa ta duniya ba, amma a cikin 1996, Cibiyar Kididdiga ta Iran ta kiyasta cewa fiye da kashi 73% na yawan mutanen Iran suna ƙarƙashin Tsaron Jama'a. Kungiyar Tsaron Jama'a, wacce Ma'aikatar Tsaro ta gudanar, tana ba da fa'idodin iyali da na haihuwa a wasu yanayi. Iran ta kashe kashi 22.5 cikin 100 na kasafin kudin ta na shekara ta 2003 a kan shirye-shiryen jin dadin jama'a. Fiye da kashi 50 cikin 100 na wannan adadin ya rufe fansho.

Shirye-shiryen jin dadin mabukata ana gudanar da su ta hanyar hukumomin gwamnati sama da 30 da kungiyoyi masu zaman kansu da ake kira Bonyad, da kuma kungiyoyi masu masu zaman kansu masu zaman kansu. A shekara ta 2003 gwamnati ta fara karfafa kungiyoyin jin dadin ta a kokarin kawar da rashin aiki da rashin inganci.

 

  • Kamfanin Dillancin Labaran Iran
  • Jerin kungiyoyin kwadago a Iran
    • Kungiyar Ma'aikata ta Tehran da Kamfanin Bus na Suburbs
  • Haraji a Iran
  • Tattalin arzikin Iran (Ciki har da ma'aikata)
  • Matsayi na kasa da kasa na Iran a cikin Tattalin Arziki
  • Jerin manyan dokokin tattalin arziki a Iran
  • IranJagoran tafiye-tafiye daga Wikivoyage
  • Dokar aiki ta Burtaniya
  • Bonyad - Tushen Iran wanda ke kula da kashi 20% na GDP na Iran.
  • Tsarin Mulki na Iran
  • Gwamnatin Iran
  • Ilimi a Iran
  • Rashin kwakwalwa na Iran
  1. Ratification of basic Conventions
  2. "Ratifications by country, ILO". Archived from the original on 2012-04-05. Retrieved 2008-12-03.
  3. Araghi 2002 p. 84
  4. (Shuster,1987, p. 346)
  5. (Rasaeinia, 2000 p. 95)
  6. (Katozian, 2005)
  7. 7.0 7.1 (Ladjevardi, 1985 p. 61)
  8. (Ladjevardi, 1985 p. 190)
  9. (Ladjevardi, 1985 p. 196)
  10. (Mozafari, 2002 p. 13)
  11. (Ladjevardi, 1985 p. 240-242)
  12. Rasaeinia (2000)
  13. (IRI-Ministry of Labor)
  14. (Salehi-Isfahani, 2005)
  15. (Maljoo, 2007)
  16. "حداقل دستمزد سال 1389". www.hesabdary.com. Archived from the original on 2010-08-19.
  17. "FarsNewsAgency Menu". www.farsnews.com. Archived from the original on 2010-03-14.
  18. "Representative Exchange Rates for Selected Currencies for January 2010".
  19. 19.00 19.01 19.02 19.03 19.04 19.05 19.06 19.07 19.08 19.09 19.10 19.11 19.12 19.13 "Islamic Republic of Iran. Labour Code".
  20. 20.0 20.1 U.S. Social Security Administration: Iran's entry Retrieved October 14, 2010
  • Araghi, E (2002), "Dokar aiki (1), Hoghogh Kar Nakun (1), A Farisa Fassara ta Mawallafi, Tehran: Samt
  • Katozian, N. (2005), "Hoghogh Madani [Civil Rights] n'aqa", Volume I, Babi na III, shafi na 241-256, 8th Edition, A cikin Farisa da aka fassara 
  • Ladjevardi, H. (1985) "Ƙungiyoyin Ma'aikata da Autocracy a Iran" Farko na farko, Syracuse, NY, Amurka: Syracuse University Press
  • Maljoo, M. (2007), "The Lose-Lose Game for the Iranian Workers A Critical Evaluation of the Proposed Draft of Labor Law in Iran", Janairu 25-27, 2007 Jami'ar Nairobi ta Cibiyar Nazarin Ci Gaban, Nairobi, Kenya [Online]. Ana samunsa daga http://www.networkideas.org/feathm/mar2007/PDF/Mohammad_Maljoo.pdf
  • Mozafari, M. (2002), "Sources of Labor rights - Manab-e Hoghogh Kar__kon____kon____kon__" 2nd Edition, In Persian, fassara by Author, Tehran, Iran: Moasses-e Tamin Ejtemaee ISSI
  • Rasaeinia, N. (2000), "Hoghogh-e Kar, "Nadda aiki" Hakkin Aiki", Farko na Farisa, wanda Mawallafin ya fassara, Tehran: Avai Nour
  • Salehi-Isfahani, D. (2005), "Human Resources in Iran: iyawa da ƙalubale", Nazarin Iran, Volume 38, Fitowa 1 Maris 2005, shafuffuka 117 - 147 [Online].  doi:10.1080/0021086042000336564ya kamata a yi amfani da shi:10.1080/0021086042000336564
  • Shuster W. M. (1987), "The Strangling of Persia," Reprint 1985 Washington, DC: Mage Publisher

Haɗin waje

[gyara sashe | gyara masomin]