Florence Muranga

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Florence Muranga
Rayuwa
Haihuwa Uganda, 1952 (71/72 shekaru)
Mazauni Kampala
Karatu
Makaranta Makerere University (en) Fassara
Gayaza High School (en) Fassara
Sana'a
Sana'a Malami

Florence Isabirye Muranga kwararre ce a fannin kimiyyar halittu, masaniya a fannin kimiyyar abinci, Malama kuma babbar jami'iyyar gudanarwa, wacce ke aiki a matsayin babbar darektar shirin shugaban ƙasa kan ci gaban masana'antar ayaba (PIBID), wani aikin shugaban ƙasa da aka fara a kokarin bunƙasa kasuwancin ayaba ta Uganda ta hanyar bincike da masana'antu.[1]

Tarihi da ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

An haife ta a gundumar Mayuge ta yanzu kusan shekarar 1952, kuma ta halarci makarantar "Kabuli Primary School" don karatun firamarenta. Don karatun sakandare, ta halarci makarantar sakandare ta Gayaza, babbar makarantar sakandare ta ’yan mata ta allo, wacce ke Gayaza, gundumar Wakiso.[2]


A cikin shekarar 1975 ta kammala karatu daga Jami'ar Makerere, babbar jami'ar jama'a a Uganda, ta kammala karatun digiri na farko na Kimiyya da Diploma a fannin Ilimi, wanda aka ba ta a shekarar 1975. A cikin shekarar 1990, Jami'ar Karatu a Burtaniya ta ba ta Jagorar Kimiyya a Kimiyyar Abinci (Master of Science in Food Science). Daga baya a shekara ta 2000, ta kammala karatun digirin digirgir a fannin ilimin halittu, daga Jami'ar Makerere.[2]

Ƙwarewa a aiki[gyara sashe | gyara masomin]

Kafin ta yi ritaya, Florence Isabirye Muranga ta kasance Farfesa a fannin abinci mai Gina Jiki da Biochemistry a Sashen Fasahar Abinci da Abinci a Jami’ar Makerere. Tana da sha'awa ta musamman ga ƙimar sinadirai na 'ya'yan itacen ayaba, musamman nau'in da ake kira matooke. Ta yi wallafe-wallafe da yawa game da binciken da ta yi a kan batun.[3]

Binciken ayaba[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin shekarar 2005 Farfesa Muranga ta gana da shugaban Uganda, Yoweri Museveni, kuma shugaban ya gamsu da binciken farfesa. Bayan shekaru biyu, shugaban ya kafa shirin shugaban ƙasa kan bunkasa masana'antar ayaba (PIBID) tare da naɗa Muranaga a matsayin Babbar Darakta. Shirin wani yunƙuri ne na ƙara ƙimar abinci, yana samar da kewayon samfuran matooke da suka haɗa da (a) biscuits ɗin Takee (kukis) (b) foda da porridge (c) fulawar da za a ci abinci da yin burodi (d) guntun matosai. na ciye-ciye (e) matooke flakes don hatsi da (f) matooke sitaci da sauransu.[2]

PIBID ta kafa gonar ayaba akan 24 acres (10 ha) yanki da masana'antar sarrafa matooke na zamani a garin Bushenyi, a gundumar Bushenyi a yankin yammacin Uganda.[2][4]

Iyali[gyara sashe | gyara masomin]

Florence Muranga ta auri Manuel Muranga tun a shekarar 1978 kuma tare su ne iyayen 'ya'ya maza biyu.[2][4]

Sauran la'akari[gyara sashe | gyara masomin]

A watan Nuwamban 2016, shugaban ƙasar Uganda ya naɗa kwamitin bincike kan al'amuran jami'ar Makerere tare da bayyana Farfesa Florence Muranga a matsayin ɗaya daga cikin mambobinta tara.[5] A cikin shekarar 2006, Cibiyar Gudanarwa na Majalisar Biritaniya, da ke London, United Kingdom, ta amince da Farfesa Muranga a matsayin ɗaya daga cikin "Mafi Girman Mata a shekarar 2006". A gida, ta ci lambar yabo ta Shugaban Ƙasa na Ƙarfafa Ƙwararrun Ƙwararru na Kimiyya a shekarar 2005/06 Shugaban Ƙwararrun Kimiyya na Shugaban Ƙasa don amincewa da aikinta na pomneering a kan matooke 'ya'yan itace.[2][4] Tun kusan 2000, Florence Muranga ta yi aiki a matsayin mataimakiyar limamin coci a Saint Francis Chapel, babban cocin Anglican a harabar Jami'ar Makerere a Kampala, babban birnin Uganda kuma birni mafi girma.[2][4]

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

  • Jami'ar Makerere
  • Noma a Uganda
  • Tattalin arzikin Uganda

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. BGA (9 September 2016). "Presidential Initiative on Banana Industrial Development (PIBID) at Risk of Having no Funds over its Legality". Business Guide Africa (BGA). Retrieved 9 November 2017.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Rukundo, Eunice (16 April 2017). "10 years of transforming the banana into an industrial crop". Daily Monitor. Kampala. Retrieved 9 November 2017.
  3. RGN (9 November 2017). "Florence Isabirye Muranga's scientific contributions while working at Makerere University and other institutions". Retrieved 9 November 2017.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 Musinguzi, Bamuturaki. "Reverend Doctor Florence Isabirye Muranga: Branded Matooke for All". The EastAfrican. Nairobi. Retrieved 9 November 2017.
  5. State House Uganda (14 November 2016). "President Museveni appoints Committee of Inquiry into Affairs of Makerere University". Kampala: Uganda Media Centre. Archived from the original on 9 November 2017. Retrieved 9 November 2017.