J. K. Acquaye

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
J. K. Acquaye
Rayuwa
Sana'a
Sana'a likita

Joseph Kpakpo Acquaye, likita ne dan Ghana kuma malami. Masanin ilimin jini ne na asibiti,[1] kuma farfesa ne a fannin ilimin jini a Makarantar Kiwon Lafiya ta Jami'ar Ghana .[2] Acquaye ya yi aiki a matsayin shugaban sashen nazarin jini na jami'ar Ghana Medical School daga 1988 zuwa 1990 da kuma 1994 zuwa 2002, kuma ya kasance shugaban Kwalejin Likitoci ta Yammacin Afirka daga 2003 zuwa 2004. Ya kuma taba zama Daraktan Hukumar Buga Jini ta Kasa.[3]

Ilimin farko na Rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Acquaye a Accra Ghana, ranar Disamba 1, 1940. Ya halarci makarantar firamare ta Accra United da James Town Methodist Middle Mixed School don karatunsa na asali sannan ya tafi Accra Academy da Tamale Senior High School (sai Sakandaren Gwamnati) a Tamale don karatunsa na sakandare daga 1954 zuwa 1960. Sannan ya yi karatu a Jami’ar Ibadan daga 1961 zuwa 1966, inda ya samu digiri na MB, BS. Ya kammala aikinsa a asibitin koyarwa na Korle-Bu (KBTH) daga Oktoba 1966 zuwa Oktoba 1967 da horar da zama a KBTH, Asibitin St. Georges a Hyde Park Corner, Royal Infirmary Huddersfield, da Royal Postgraduate Hospital a Hammersmith ., inda ya samu Diploma a Clinical Pathology. A cikin Maris 1981 zuwa Disamba 1981, ya sami horo game da ƙarin jini a Cibiyar Transfusion na Gabashin Anglian a Ingila .[4]

Sana`a[gyara sashe | gyara masomin]

Acquaye ya yi aiki da ma’aikatar lafiya a wurare daban-daban daga Nuwamba 1967 zuwa Fabrairu 1997. Ya yi aiki a matsayin Jami'in Kiwon Lafiya, Babban Jami'in Kiwon Lafiya, kuma Kwararre a Asibitin Koyarwa na Korle-Bu (KBTH), Cape Coast, Saltpond, asibitocin Tamale, da Ma'aikatar Kula da Jini ta Kasa. A matsayinsa na majagaba Likitan Pathologist a Tamale, shi ne ke da alhakin kafawa da horar da ma’aikatan a sabon asibitin Yanki da aka gina daga 1974 zuwa 1981. Daga nan ya yi aiki a matsayin kwararre a fannin ilmin jini a asibitin koyarwa na jami’ar Sarki Abdulaziz daga 1982 zuwa 1985, inda ya buga kasidu biyar a cikin shekaru hudu kan cutar haemoglobinopathies tare da kungiyar masu binciken Hematology. Wannan gogewa ta nuna farkon aikinsa na koyarwa da shiga cikin haɓaka manhajoji. [5]

Acquaye ya koma harabar KBTH a watan Yuni 1986 kuma an tura shi zuwa Hukumar Kula da Jini ta Kasa (NBTS), wanda ya zama shugaban har zuwa karshen wannan shekarar. Ya ci gaba da zama a wannan mukamin har sai da ya yi ritaya da son rai a shekarar 1997. A lokacin da yake a NBTS, yana da hannu sosai wajen magance matsalolin da suka shafi lafiyar jini da kuma antigens na rukuni na jini. Ya samar da reagents na hada jini na cikin gida kyauta ga asibitocin ma’aikatar lafiya saboda rashin samar da sera na hada-hadar jini na kasuwanci, kuma wannan ya zama abin da ya fi mayar da hankali kan bincikensa na farko, wanda ya haifar da buga takardu guda biyu. Har ila yau, ya yi aiki don inganta ayyukan ƙarin jini da kayan aiki, kamar bayar da shawarwari game da sayan na'urori masu launi da firiji na banki na jini, da magance al'amurran da suka shafi kimanta haemoglobin kafin da bayan jini.

Girmamawa[gyara sashe | gyara masomin]

Acquaye ya samu karramawa da karramawa saboda gudunmawar da ya bayar a fannin likitanci. Jihar ta ba shi lambar yabo ta Memba na Order of Volta a cikin 2016 saboda gudunmawar da ya bayar ga ci gaban tattalin arzikin Ghana .[6] Ya sami lambar yabo ta Zinariya daga Kwalejin Likitoci ta Afirka ta Yamma, kuma ya sanya dakin taro na hedkwatar Hukumar Kula da Jini ta Kasa a matsayin sunan "Farfesa Joseph Kpakpo Acquaye Hall Hall" a shekarar 2018 saboda gudummawar da ya bayar wajen bayar da gudummawar jini a Ghana.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. https://books.google.com/books?id=aOIWAAAAIAAJ&q=Kpakpo+
  2. https://www.medpages.info/sf/index.php?page=person&personcode=147638
  3. https://books.google.com/books?id=568-x8NjmeIC&q=j+k+acquaye
  4. https://ugms.ug.edu.gh/sites/smd.ug.edu.gh/files/newsletter/ugms_newsletter_vol_16.pdf
  5. https://ugms.ug.edu.gh/sites/smd.ug.edu.gh/files/newsletter/ugms_newsletter_vol_16.pdf
  6. http://www.ug.edu.gh/haematology/about/brief_history