Kogin Luama

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Kogin Luama
General information
Labarin ƙasa
Map
Tsarin Daidaiton Labarin Kasa 4°45′S 26°53′E / 4.75°S 26.89°E / -4.75; 26.89
Kasa Jamhuriyar dimokuradiyya Kwango
Territory Maniema (en) Fassara
Hydrography (en) Fassara
Ruwan ruwa Kongo Basin
River mouth (en) Fassara Lualaba River (en) Fassara

Kogin Luama wani rafi ne na kogin Lualaba a Jamhuriyar Demokradiyyar Kongo (DRC).

Wuri[gyara sashe | gyara masomin]

Luama ya tashi a cikin tsaunuka zuwa yammacin tafkin Tanganyika,a cikin yankin Kalemie na gundumar Tanganyika. Ya ratsa arewa da arewa maso yamma zuwa yankin Kabambare na Maniema,sannan ya juya zuwa kudu maso yamma,ya shiga Lualaba a saman Kasongo.[1]Kogin yana da tushe guda biyar a cikin tsaunuka,biyu daga cikinsu sun fi 2,000 metres (6,600 ft)a cikin altitude.Yankunan ruwan da ke saman Pene Mende sun haɗa da tsarin dausayi mai nisan 130 kilometres (81 mi)tsayi da kuma rufe kusan 60,000 hectares (150,000 acres).A ƙasan waɗannan wurare masu dausayi kogin ya faɗi ƙasa da magudanan ruwa guda uku kuma ya haɗa da ƙananan raƙuman ruwa da yawa.Luama yana shiga cikin Lualaba daga gabas bayan raƙuman ruwa a ƙarƙashin Kangolo kuma kafin Lualaba ya juya arewa maso yamma a saman Kibombo.[2]

Kogin Luama yana bayyana iyakar kudu ta kewayon gorilla na gabas,wanda kogin Lualaba ya yi iyaka da yamma,rafin Albertine zuwa gabas da kogin Lindi a arewa.[3]

Binciken Turai[gyara sashe | gyara masomin]

Mai binciken Henry Morton Stanley ya ziyarci kogin a watan Oktoba 1876.Ya ce game da mutanen:“Suna da karimci,kuma suna ba wa baƙi damar yin amfani da gidajensu kyauta.Ayaba da plantain suna da daɗi sosai,yayin da dabino na Guinea ke ba mutane mai da ruwan inabi;dazuzzuka suna ba su mai,koguna suna kifaye,da lambuna na rogo,gyada,da masarar Indiya”. Ya ce game da ƙananan kogin cewa har zuwa Lualaba yanzu yana daga kullin uku zuwa shida kuma kogin yana da kusan 5 feet (1.5 m) mai zurfi, tare da gado mai laushi.[4]Stanley ya bi kogin har zuwa Lualaba,sa'an nan kuma ya bi Lualaba a ƙasa yayin da yake karkata zuwa yamma,yana tabbatar da cewa ba kogin Nilu ba ne kamar yadda David Livingstone ya zato,amma shine babban ɓangare na kogin Kongo.[5]

An kawo karshen yakin Larabawa a cikin 'Yancin Kwango ta hanyar nasara da Buga Force Publique karkashin jagorancin Dhanis da Pnthier a kan kogin Luama a ranar 20 ga Oktoba 1893. [6]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Blaes 2008.
  2. Hughes & Hughes 1992.
  3. Taylor & Goldsmith 2003.
  4. Stanley 1878.
  5. O'Brien 2008.
  6. Vandervort 1998.