Jump to content

Ladigbolu I

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ladigbolu I
Rayuwa
Sana'a

Siyanbola Ladigbolu ya zama Alaafin na Oyo daga Janairu 1911 zuwa 1944. Shi ne Alaafin na Oyo lokacin da Arewa da Kudancin Najeriya suka hade a 1914.

Tarihin Rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]

Kafin ya zama Alaafin,lLadigbolu na daya ya rike sarautar Aremo,kamar mai sarauta,ya gaji mahaifinsa Oba Lawani kan karagar mulki a shekarar 1911.

Ladigbolu I yana kusa da hukumomin mulkin mallaka kuma an nada shi a matsayin memba a majalisar dokokin Najeriya kafin a rushe ta a 1923.Lokacin da aka kirkiro lardin Oyo kuma a karkashin mai mulkin mallaka,Kyaftin William Ross,tasirin Ladigbolu ya kara girma.

Kafin mulkin mallaka,yaƙe-yaƙe tsakanin Ƙasar Yarabawa ta Arewa sun canza salon siyasa a tsakanin jihohin Yarbawa,Ibadan ya tashi a matsayin ɗan siyasa a yankin amma har yanzu yana girmama Oyo a matsayin cibiyar tarihi da ruhaniya.Duk da haka,an yi sabani game da fifikon siyasa.1914 ya ba da sojoji maza,mata da abinci don yin yaƙi a duniya ta farko.Lardin Oyo,wanda ya kunshi, Ibadan,Ogbomoso, Iwo da Oyo an sassare su ne daga Kudancin Najeriya sannan aka nada Ladigbolu I a matsayin sarkin gargajiya,abin da sarakunan Ibadan da sauran Obas suka ki amincewa.

Matsayin ya daukaka ikon Ladigbolu na I da kuma karfin siyasar Alaafin da ke raguwa tun farkon karni na sha tara. Tare,Alaafin da Ross sun kasance diarchy waɗanda suka amince da shawarwarin gudanarwa da na siyasa a cikin lardin.Lokacin da Ross ya bar lardin,tashin hankalin da sarakunan Ibadan suka yi ya sami amsa mai kyau daga hukumomin mulkin mallaka.An canza sunan sarkin gargajiya na Ibadan zuwa Olubadan (Oba) daga Baale,shugaban zuri'a wanda ya jagoranci kwamitin shugabannin zuriya. Sannu a hankali,wasu tasirin Ladigbolu da na ji daɗi sun ragu. [1]

Mutuwa[gyara sashe | gyara masomin]

Wasan Wole Soyinka,Mutuwa da Dokin Sarki,game da wani mai taimaka wa wani sarki da ya ki kashe kansa bayan mutuwar sarki kamar yadda al'adar yankin ke da alaka da al'amuran da suka shafi mutuwar Ladigbolu.

  1. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named femi