Lydia Makhubu

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Lydia Makhubu
Rayuwa
Haihuwa Eswatini, 1 ga Yuli, 1937
ƙasa Eswatini
Mutuwa Manzini (en) Fassara, 24 ga Yuli, 2021
Karatu
Makaranta University of Toronto (en) Fassara Doctor (en) Fassara
National University of Lesotho (en) Fassara Digiri
University of Alberta (en) Fassara master's degree (en) Fassara
Sana'a
Sana'a chemist (en) Fassara, university teacher (en) Fassara da Malami
Employers University of Eswatini (en) Fassara
Kyaututtuka

Lydia Phindile Makhubu (1 Yuli 1937 - Yuli 2021) ƙwararriya ce a fannin kimiyya ta Swazi kuma tsohuwar farfesa a fannin ilmin sinadarai, shugaba kuma mataimakiyar shugabar Jami'ar Swaziland (yanzu Jami'ar Eswatini).[1]

Rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]

An haife ta a Ofishin Jakadancin Usuthu da ke Swaziland. Iyayenta malamai ne, amma mahaifinta kuma yana aiki a matsayin mai bin tsari (Orderly) a asibitocin lafiya. Farkon bayyanar da ita ga likitanci ya yi tasiri sosai a kan zaɓin aikinta; Da farko ta so ta zama likita, amma sai ta koma ɓangaren sinadarai.[2]

Makhubu ta kammala karatu daga Kwalejin Pius XII (yanzu Jami'ar Ƙasa ta Lesotho) a Lesotho tare da digiri na B.Sc. a shekarar 1963. Tare da tallafin karatu na Commonwealth na Kanada, ta sami M.Sc. a cikin ilimin kimiyyar halitta daga Jami'ar Alberta a cikin shekarar 1967, sannan kuma Ph.D. a cikin ilmin sunadarai na magani daga Jami'ar Toronto a shekara ta 1973,[3] ta zama mace ta farko a Swazi da ta samu digiri na uku.[1]

Ta koma mahaifarta ta shiga jami'ar Swaziland, ta zama Malama a sashen ilmin sinadarai a shekarar 1973, shugabar kimiyya daga shekarun 1976 zuwa 1980, babbar malama a shekarar 1979, cikakkiyar farfesa a shekara mai zuwa, kuma mataimakiyar shugaban jami'a daga shekarun 1988 zuwa 2003.[1] Binciken da ta yi ya mayar da hankali ne kan illolin magani na tsire-tsire da masu maganin gargajiya na Swazi ke amfani da su.[1][2]

Tun daga farkonsa a cikin shekarar 1993 har zuwa shekara ta 2005, Makhubu ita ce Shugabar Ƙungiyar Mata ta Duniya ta Uku a Kimiyya, wanda ke ba da haɗin gwiwa don karatun digiri.[4][5] Ita ce mace ta farko shugabar kwamitin zartarwa na kungiyar jami'o'in Commonwealth.[3] Ta kuma yi aiki a wasu kungiyoyi da dama, kamar Kwamitin Ba da Shawara kan Kimiyya da Fasaha na Majalisar Dinkin Duniya.[3]

Ta sami kyaututtuka da yawa, gami da tallafin Gidauniyar MacArthur (1993-1995),[6] da digiri na girmamawa daga jami'o'i daban-daban,[7] gami da likitan dokoki daga Jami'ar Saint Mary a shekara ta 1991.[8]

Ta auri likitan fiɗa Daniel Mbatha; suna da ɗa da 'ya mace.[1]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Yount, Lisa (2007). A to Z of Women in Science and Math. Infobase Publishing. pp. 187–188. ISBN 9781438107950. Retrieved 24 October 2016.Template:Unreliable source
  2. 2.0 2.1 Campbell, Neil A.; Reece, Jane B. Biology (7th ed.). Archived from the original on 2017-09-30. Retrieved 2016-10-23.
  3. 3.0 3.1 3.2 "Lydia P. Makhubu". Saint Mary's University.
  4. "Nature World Conference on Science". Nature. 29 June 1999. Retrieved 25 November 2009.
  5. "'Women must be encouraged to take up science'". The Hindu. 19 October 2007. Archived from the original on 24 February 2005. Retrieved 25 November 2009.CS1 maint: unfit url (link)
  6. Oakes, Elizabeth H. (2007). Encyclopedia of World Scientists. Infobase Publishing. pp. 477–478. ISBN 9781438118826.
  7. "Curriculum Vitae". United Nations University. 2000.
  8. "Honourary Degrees 1990 - Present". St. Mary's University.