Nader Shah

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Nader Shah
Shah

8 ga Maris, 1736 - 19 ga Yuni, 1747
Abbas III (en) Fassara - Adil Shah (en) Fassara
emperor (en) Fassara

Rayuwa
Haihuwa Dargaz (en) Fassara, 22 Oktoba 1688
ƙasa Daular Afsharid
Mutuwa Quchan (en) Fassara, 19 ga Yuni, 1747
Makwanci Nader Shah Mausoleum (en) Fassara
Mashhad
Ƴan uwa
Abokiyar zama Raziya Sultan (en) Fassara
Yara
Ahali Ebrahim Khan (en) Fassara
Yare Afsharid dynasty (en) Fassara
Sana'a
Sana'a ɗan siyasa
Digiri Janar
Imani
Addini Mabiya Sunnah

Nader Shah Afshar (Farisawa نادر شاه افشار) (An haife shi a watan Agusta 1688[1] - 19 Yuni 1747) Wanda kuma aka sani da Nāder Qoli Beyg (Farisawa نادر قلى بگ) ko Tahmāsb Qoli Khan (Farisawa تهماسب قلي خان) shi ne wanda ya assasa Daular Afsharid ta Iran kuma daya daga cikin manyan masu mulki a tarihin Iran, inda ya yi mulki a matsayin shahanshah na Iran daga 1736 zuwa 1747 lokacin da aka kashe shi a lokacin tawaye. Ya yi yaƙi da yawa a Gabas ta Tsakiya, Caucasus, Asiya ta Tsakiya, da Kudancin Asiya, kamar yaƙe-yaƙe na Herat, Mihmandust, Murche-Khort, Kirkuk, Yeghevārd, Khyber Pass, Karnal, da Kars. Saboda hazakarsa na soja,[2] wasu masana tarihi sun bayyana shi a matsayin Napoleon na Farisa, Takobin Farisa,[3] ko Iskandari na Biyu.

Nader ya hau kan karagar mulki ne a lokacin da ake fama da rikici a kasar Iran bayan tawayen da 'yan tawayen Hotaki Afganistan suka yi ya kifar da mulkin Shah Soltan Hoseyn mai rauni yayin da babban makiyin Safawiy da Daular Usmaniyya da kuma na Rasha suka kwace wa kansu yankin na Iran. Ya zama mai karfin gaske, har ya yanke shawarar korar daular Safawiyya ta karshe, wacce ta mulki Iran sama da shekaru 200, kuma ya zama Shah da kansa a shekara ta 1736. Yakin da ya yi da yawa ya haifar da babbar daula wadda, a iyakarta, ta kunshi abin da a takaice. yanzu yana cikin ko ya haɗa da Afghanistan, Armenia, Azerbaijan, Bahrain, Georgia, India, Iran, Iraq, Turkey, Turkmenistan, Oman, Pakistan, Uzbekistan, North Caucasus, da Gulf Persian.[4]

Nasarorin da ya samu a lokacin yakin neman zabensa a takaice sun sanya shi zama mafi iko a yammacin Asiya, yana mulki a kan abin da za a iya cewa shi ne daula mafi karfi a duniya.[5] Bayan kashe shi a shekara ta 1747, daularsa ta wargaje da sauri kuma Iran ta fada cikin yakin basasa. Jikansa Shahrokh Shah shi ne na karshe a daularsa da ya yi mulki, daga karshe kuma a shekara ta 1796 Agha Mohammad Khan Qajar, wanda ya nada wa kansa sarauta a wannan shekarar.[6]

An bayyana Nader Shah a matsayin "babban mai nasara na sojan Asiya na karshe".[7]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Nader's exact date of birth is unknown but 6 August is the "likeliest" according to Axworthy, p. 17 (and note) and The Cambridge History of Iran (vol. 7, p. 3); other biographers favour 1688.
  2. Nader Shah.
  3. Axworthy, p. xvii
  4. Tucker 2006a.
  5. Elena Andreeva; Louis A. DiMarco; Adam B. Lowther; Paul G. Pierpaoli Jr.; Spencer C. Tucker; Sherifa Zuhur (2017). "Iran". In Tucker, Spencer C. (ed.). Modern Conflict in the Greater Middle East: A Country-by-Country Guide. ABC-CLIO. pp. 83–108.
  6. Axworthy 2006, pp. 282–283.
  7. Cambridge History of Iran Vol.7, p. 59.