Ƴancin sirri

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ƴancin sirri
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na Hakkokin Yan-adam

Ƴancin ko Haƙƙin sirri, wani ɓangare ne na al'adun shari'a daban-daban waɗanda ke da niyyar hana ayyukan gwamnati da na sirri waɗanda ke yin barazana ga keɓaɓɓen mutum.[1][2]Sama da kundin tsarin mulkin kasa 150 sun ambaci haƙƙin sirri. [3] A ranar 10 ga watan Disambar 1948, Majalisar Ɗinkin Duniya ta amince da Yarjejeniya Ta Duniya ta Hakkokin Ɗan Adam (UDHR), wacce aka rubuta tun asali don tabbatar da haƙƙin kowane mutum a ko'ina; yayin da ba a bayyana haƙƙin sirri a cikin takardar ba, wasu da yawa sun fassara hakan ta hanyar sashe na 12, wanda ke cewa: “Ba za a yi wa kowa tsangwama ba bisa ƙa’ida ba ga sirrinsa, danginsa, gidansa ko wasiƙunsa, ko kuma a kai masa hari a kan mutuncinsa da mutuncinsa. Kowane mutum na da Haƙƙin ya sami kariya daga shari’a daga irin wannan tsangwama ko harin.” [4]

Tun bayan bayanan sa ido na duniya na shekarar 2013, wanda tsohon ma'aikacin NSA Edward Snowden ya qaddamar, 'yancin yin sirri ya kasance batun mahawara ta duniya. Hukumomin gwamnati, irin su NSA, FBI, CIA, R&AW da GCHQ, sun tsunduma cikin taro, sa ido a duniya . Wasu muhawarar da ake yi a halin yanzu game da haƙƙin keɓantawa sun haɗa da ko sirrin zai iya kasancewa tare da ikon hukumomin leken asiri na yanzu don samun dama da kuma nazarin bayanai da yawa na rayuwar mutum; ko an rasa haƙƙin sirri ko a'a a matsayin wani ɓangare na kwangilar zamantakewa don ƙarfafa kariya daga barazanar ta'addanci; da kuma ko barazanar ta'addanci hujja ce mai inganci don leken asirin jama'a. Masu wasan kwaikwayo masu zaman kansu kuma na iya yin barazana ga haƙƙin sirri – musamman kamfanonin fasaha, irin su Amazon, Apple, Meta, Google, Microsoft, da Yahoo masu amfani da tattara bayanan sirri . Waɗannan damuwa sun ƙarfafa ta hanyar abin kunya, ciki har da Facebook-Cambridge Analytica data ɓarna, wanda ya mayar da hankali ga kamfanin kwakwalwa na Cambridge Analytica wanda ya yi amfani da bayanan sirri daga Facebook don rinjayar manyan ƙungiyoyin mutane.[5]

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

  • Dokar Sirrin Banki, dokar Amurka da ke buƙatar bankuna su bayyana cikakkun bayanai game da ma'amalar kuɗi
  • Keɓancewar bayanai
  • Sirrin Intanet
  • MAINWAY
  • Babu abin da za a ɓoye gardama
  • Dama a manta
  • Ka'idar masu ruwa da tsaki

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "The Privacy Torts Archived 2017-09-08 at the Wayback Machine" (19 December 2000). Privacilla.org.
  2. "Right to Privacy". faculty.uml.edu. Retrieved 31 March 2018.
  3. "Read about "Right to privacy" on Constitute". constituteproject.org. Retrieved 31 March 2018.
  4. Nations, United. "Universal Declaration of Human Rights" (in Turanci). United Nations. Retrieved 30 May 2021.
  5. Kozlowska, Hanna (4 April 2018). "The Cambridge Analytica scandal affected nearly 40 million more people than we thought". Quartz (in Turanci). Retrieved 19 April 2019.