Bikin Kayo-Kayo

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Bikin Kayo-Kayo

Bikin Kayo-Kayo Festivall wani bikin addini da al'adu ne na shekara- shekara wanda zuriyar Oba Kosoko ke yi don tunawa da zuwan sarki Kosoko zuwa Epe a shekara ta 1851. Kayo-Kayo wanda adabi ke nufin "cika-ciki" sananne ne ga al'ummar Epe na jihar Legas.[1][2][3]

Akan gudanar da bikin ne a cikin watan farko na kalandar Musulunci don tunawa da 'Yaom-al Ashura' ranar 10 ga watan Muharram a kalandar Musulunci, wato kamar wata guda bayan bikin Idin Babban Sallah.[1][4]

Bikin Kayo-Kayo ya bunkasa kuma ya zama wani muhimmin taro akan cigaba, haɓakawa da haɓaka tattalin arziƙin cikin gida, don tattauna matsalolin zamantakewa da tattalin arziƙin al'umma kuma mafi mahimmanci, don yada kyawawan al'adun su.[5]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

A shekara ta 1851, Sarki Kosoko ya zo tare da mutane 1500 don aza harsashin ginin Eko-Epe. Hakan ya assasa bikin kayo-kayo na gargajiya da ake yi duk shekara domin tunawa da zuwansa. Kuma tun a wancan lokacin ake gudanar da bikin, domin a kwaikwayi yadda Sarki Kosoko ya zo Epe.[1][6]

Kayo-Kayo 2016 da 2017[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin na 2016 ya samu halartar tsohon gwamnan jihar Legas, Gwamna Akinwunmi Ambode, wanda ya bayyana bude bukin tare da wasu manyan baki daban-daban.[7] Har ila yau, bikin kayo-kayo na 2017 ya samu halartar tsohon gwamnan jihar Legas da kuma kwamishinan tsare-tsare na jihar Legas, Biola Anifowoshe.[2]

Kayo-Kayo 2018[gyara sashe | gyara masomin]

A shekara ta 2018, sama da mutanen asalin garin mutum 50,000 da waɗanda ba ’yan asalin ba ne ake sa ran za sun halarci bikin, an rubuta cewa sama da dakunan kwanan dalibai 20 da ke cikin garin Epe sun cika makil a lokacin bikin.[8][9] Bikin kayo-kayo na 2018 ya karbi bakuncin tsohon gwamnan jihar Legas, Gwamna Akinwunmi Ambode, Otunba Gani Adams, Aare Oona Kakanfo na Yarbawa; Dr. Abiola Dosunmu, Erelu na Legas, sarakunan gargajiya a jihar da kuma taurarin waka da suka hada da Malaika, Sarauniya Salawa Abeni da kuma Sugar Boy.[8]

Kayo-Kayo 2019[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin na shekarar 2019 ya fi mayar da hankali ne kan kyautata tattalin arzikin al’umma ta hanyar zuba jari mai gwabi a bangaren matasa, baya ga al’adu da zamantakewar al’umma wanda ya faru a yayin bukin cika-cikin na shekara. Sun kaddamar da shirin bayar da tallafin karatu don tallafawa neman ilimi na daliban manyan makarantu 35.[10]

Adeyemi Ikuforiji, tsohon kakakin majalisar dokokin jihar Legas ne ya halarci bikin na 2019 inda ya bukaci ‘yan asalin Epe da su yi wa Mr Ambode addu’ar samun nasarar lashe tikitin jam’iyyar All Progressives Congress a zaben fidda gwani na gwamna kai tsaye. Haka nan, fitaccen mawakin Fuji, Wasiu Alabi Pasuma ya tuka abubuwan nishadantarwa na bikin kayo-kayo na 2019.[11]

Kayo-Kayo 2020[gyara sashe | gyara masomin]

Duk da takurar cuta mai yaduwa ta COVID-19, tsohon garin Epe har yanzu yana gudanar da bikin al'adu na Kayo tare da bin ƙa'idodin na COVID-19.[12]

Biki[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin Kayo-Kayo biki ne na tsawon mako guda, wanda ya kunshi rassa uku.[9] Bangaren addini wanda ke da nufin busharar sabuwar shekara ta Musulunci da kalandar Hijira ta 1 ga watan Muharram, yanayin al'adar da ke tunawa da saukar sarki Kosoko a Epe da kuma na karshe, yanayin zamantakewa wanda ya shafi bikin zumuncin jama'a ta hanyar samarwa da raba abinci mai yawa ga kowa.[8][9][13]

Bikin ya ƙunshi hidindim da dama waɗanda suka haɗa da nunin fareti, wayar da kan jama'a da nunawa, nunin al'adu, nunin mafi kyawun abincin Epe da faretin matasa. Domin su nuna al'adunsu da kyau, sai su tafi teku a cikin kwale-kwale don kwaikwayi yadda Sarki Kosoko ya zo Epe a 1851.[2][13]

A cikin shekara ta 2018, an ziyarci wurare da dama a lokacin bikin, daga cikin wuraren da aka ziyarta akwai gidan da Jami'an Yanki (turawan mulkin mallaka), wani wurin kuma shi ne wurin saukar Sarki Kosoko da jirgin ruwa a 1851,[8] inda aka samu Etufu (tocilan gargajiya) kunna kuma bar tsawon kwanaki bakwai. A ranar Asabar din da ta gabata ne aka rufe ranar karshe ta bikin 2019 tare da hawan kwale-kwale da ke alamar jirgin Annabi Nuhu.[2]

Ranar farko na bikin yana farawa ne da sallar Juma'a,[13] sannan a yi taron manema labarai. Rana ta biyu ta gabatar da ziyarar sarauta a masarautar Olu-Epe na Epe da safe sannan kuma da yamma, ana gudanar da daren Tahjud a masallacin tsakiyar Epe na farko. Ana gudanar da hidimar Jummat ta musamman a rana ta uku kuma a babban masallacin Epe na farko.[4][5]

Rana ta huɗu kuma ta ƙarshe wadda ke ranar Asabar ta ƙunshi ayyuka uku. Na farko ita ce Sallar Kayo-Kayo da ake yi kowace shekara a fadar Olu-Epe ta Masarautar Epe, abu na biyu kuma shi ne nunin wasan kwaikwayo da wasan kwaikwayo na bikin Epe Kayo-Kayo a gidan wasan kwaikwayo na Epe, kuma na karshe shi ne haskaka Etufu da Etufu ta yi. Olu-Epe na Masarautar Epe.[4][5]

Wasu daga cikin abubuwa na daban sun hada da na Kayo-Kayo empowerment faffle draw, inda za a ci mota da sauran kyautuka na ta'aziyya, da gasar kwallon kafa, gasar keɓewa, taron matasa, bikin yara, ziyarar sarauta da Oba zai kai gundumomi. na Epe da suka kafa ubanninsu, jerin gwanon sarauta a bakin tekun Lagoon da Daren Kiɗa na Kayokayo.[10][14]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 1.2 "Culture feast in Epe as Kayokayo Festival holds". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News. 2019-09-25. Retrieved 2021-08-17.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 "Kayokayo Festival begins in Epe". Vanguard News. 2017-10-16. Retrieved 2021-08-17.
  3. "I'll do everything to ensure unity - HRM Olu Epe". Vanguard News. 2011-11-18. Retrieved 2021-08-17.
  4. 4.0 4.1 4.2 "Epe To Celebrate Kayokayo Festival In Low Key". Independent Newspaper Nigeria. Retrieved 2021-08-17.
  5. 5.0 5.1 5.2 "Yaom-al Ashura: Epe KayoKayo festival kicks off in September". Vanguard News. 2021-08-12. Retrieved 2021-08-17.
  6. "Kayokayo Festival opens in Epe". Pulse Nigeria. 2016-10-17. Retrieved 2021-08-17.
  7. "Ambode to open Epe's famous Kayokayo festival". Vanguard News. 2016-10-14. Retrieved 2021-08-17.
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 "Festive mood in Epe as Kayokayo festival kicks off". Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics. 2018-09-20. Retrieved 2021-08-17.
  9. 9.0 9.1 9.2 "How Kayokayo Festival Strengthens Epe Cultural, Religious Values". Independent Newspaper Nigeria. Retrieved 2021-08-17.
  10. 10.0 10.1 "Youths Empowerment Tops Agenda at Lagos KayoKayo Festival". THISDAYLIVE. 2019-09-28. Retrieved 2021-08-17.
  11. "Lagos 2019: Ikuforiji urges Epe indigenes to pray for Ambode". 2018-09-23. Retrieved 2021-08-17.
  12. "Epe To Celebrate Kayokayo Festival In Low Key". Independent Newspaper Nigeria. Retrieved 2021-08-19.
  13. 13.0 13.1 13.2 "Kayokayo: Epe's Triple Fete". The Sun Nigeria. 2017-10-21. Retrieved 2021-08-17.
  14. "Ambode To Declare Famous Epe Kayokayo Festival Open - Glamtush". 2016-10-05. Retrieved 2021-08-17.