Bourkou Louise Kabo

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Bourkou Louise Kabo
Member of the National Assembly of Chad (en) Fassara

Rayuwa
Haihuwa Sarh, 5 ga Yuli, 1934
ƙasa Cadi
Mutuwa Ndjamena, 13 ga Yuni, 2019
Karatu
Harsuna Larabci
Faransanci
Sana'a
Sana'a ɗan siyasa
bourkou map

Bourkou Louise Kabo (5 ga Yulin shekarar 1934 - 13 Yunin shekarata 2019) Yar siyasan Chadi ce. Ita ce mace ta farko da aka zaba a Majalisar Dokokin Kasar Chadi .

Rayuwar farko[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Kabo a ranar 5 ga watan Yulin shekarar 1934 a garin Sarh na Kudancin Chadi. Tana daga cikin mutanen Sara kuma tasan ta musulma. Mahaifinta, Zara Lawassi, ma'aikacin gidan waya ne da sadarwa wanda ya mutu kwanaki 40 bayan haihuwarta. Mahaifiyarta, Koutou Kilagui, ta yi aiki a matsayin ɗan kasuwa kuma ta ɗauki Kabo zuwa N'Djamena don ta sami ilimi. Kilagui ta sha suka daga wasu kawayenta musulmai saboda sanya ‘yarta a makarantar faransa, amma ta dage kan cewa tana son daya daga cikin‘ ya’yanta ta samu ilimi mai kyau, tunda sauran yaranta hudu sun mutu. Ta mutu a shekarar 1942, kuma dangin Kabo sun biya mata kudin makaranta don girmama mahaifiyarta.

Karatu[gyara sashe | gyara masomin]

Goggonta baiwa ce ga wani jami'in mulkin mallaka. Da zarar an zarge ta da satar agogo, da masu gadin suka buge ta suka cire mata kayanta, duk a gaban saurayin Kabo. Gwamnati ta kashe kawun nata bayan sun buge ta. Wadannan munanan ayyukan sun shafi matashi Kabo sosai, kuma ta kuma shiga cocin Furotesta na kawunta duk da kasancewarta Musulma. Bayan makarantar firamare, ta halarci makarantar malanta a Moundou. A can, ta saba da wata mata 'yar Faransa mai suna Jeanne Vial, wacce ta ba da kudin biya mata don yin karatu a Faransa. Koyaya, gwamnan mulkin mallaka Marie-Jacques Rogue bai ba Kabo damar barin Chadi ba tunda iyayenta ba su goyi bayan jam’iyyarsa ba. Kodayake, Kabo ta zama mace ta farko 'yar asalin ƙasar Chadi da ke koyarwa a makarantu inda babban yaren koyarwar yake Faransanci. A 1951, ta auri Julien Djasgaral kuma ta haifi yara bakwai. Ba da daɗewa ba suka sake aure saboda maye da rashin yarda da burin Kabo na siyasa.

Shiga cikin siyasa[gyara sashe | gyara masomin]

Kabo ta shiga cikin Parti Progressiste Tchadien, inda asalin ta Sara ya taimaka mata shiga siyasa. Sun zabe ta ne don ta shiga majalisar dokoki a shekarar 1962. Ta zama mace ta farko da aka zaba a majalisar dokokin Chadi a waccan shekarar. Daga baya ta tuna cewa ana girmama ra'ayinta a cikin taron duk da cewa ita kaɗai ce mace a wurin. Ta goyi bayan François Tombalbaye duk da ikon mulkin sa. Bayan Tombalbeye ya kori majalisar a cikin 1964, Kabo da abokin aikin PPT Kalthouma Nguembang sun ziyarci Amurka, Isra'ila, da Madagascar. A Amurka, ta sami ɗan tallafi don kafa makarantar iyaye mata. Kabo ya kuma dauki malamai mata a cikin tafiye-tafiye zuwa yankunan karkarar Chadi. Mijinta na biyu, Alphone Ndoyengar Nodjimbang, Tombalbeye ne ya nada shi sakataren ilimi.

Ta ƙi tallafawa Tombalbaye yayin juyin juya halin al'adunsa a farkon shekarun 1970, wanda aka yi kama da na Mobutu Sese Seko . Ba ta son shawarar da ya yanke na umartar duk maza a yi musu kaciya, ko dogaro da masu ba da shawara na Haiti. Koyaya, daga baya ta ce shi ne mafi kyawun shugaban Chadi da ke akwai kuma halayensa na baya-baya sun saba wa tsarin mulkinsa na farko. Bayan an kashe shi a shekarar 1975, ta yi aiki a Ma'aikatar Ilimi har zuwa 1977.

Yin hijira da kuma aiki na gaba[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin shekarata 1979 lokacin yakin basasa a Chadi, ta gudu zuwa Doba, ta rasa dukiyarta a cikin jirgin. A shekarar 1982 ta tafi Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya lokacin da Hissène Habré ta hau mulki, kuma ta yi aiki a matsayin mai sayar da abinci da malama a Bangui . A cikin 1987 ta tafi Faransa a matsayin 'yar gudun hijirar siyasa kuma ta zama mai sha'awar ilimin nakasassu. Ta koma Chadi ne a shekarar 1991 bayan da Idriss Deby ya hambarar da Hissène Habré . A can ta yi aiki a matsayin mataimakiya a majalisar daga shekarar 1991 zuwa 1995, tare da kasancewa wakiliya a taron kundin tsarin mulki. Ta kasance mai sukar kaciyar mata da auren kananan yara, tana mai kira da a yi mafi karancin shekaru 18 da aure. Ta kuma kafa wani babi na Wasannin Olympics na Musamman, tana matsayin shugabanta bayan 2000.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]