D'mt

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
D'mt

Wuri

Babban birni Yeha (en) Fassara
Bayanan tarihi
Rushewa <abbr title="Circa (en) Fassara">c. 400 "BCE"
Ta biyo baya Masarautar Aksum
Tsarin Siyasa
Tsarin gwamnati Sarauta

D mt (Ge'ez: دعالت, DʿMT a ka'idar vocalized as da'amamat, Da'amat [1] ko da'mat, Da'əmat [2] ) wata masarauta ce dake cikin Eritriya da arewacin Habasha wacce ta wanzu a tsakanin ƙarni na 10 zuwa ƙarni na 5 BC. Rubuce-rubuce kaɗan daga ko game da wannan masarauta sun tsira kuma kaɗan ne aka yi aikin binciken kayan tarihi. Sakamakon haka, ba a sani ba ko D'mt ta ƙare a matsayin civilization kafin farkon mulkin Masarautar Aksum, ya samo asali ne zuwa cikin jihar Aksumite, ko kuma yana ɗaya daga cikin ƙananan jihohin da suka haɗu a cikin Masarautar Aksum mai yiwuwa a farkon karni na 1. [3]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Ganin kasancewar babban ginin haikalin, babban birnin D'mt na iya kasancewa yau Yeha, a yankin Tigray, Habasha. A Yeha, haikalin gunkin Ilmuqah yana tsaye har yanzu.

Masarautar ta ɓullo da dabarun ban ruwa, ta yi amfani da garma, da noman gero, ta yi kayan aikin ƙarfe da makamai.

Wasu masana tarihi na zamani ciki har da Stuart Munro-Hay, Rodolfo Fattovich, Ayele Bekerie, Kayinu Felder, da kuma Ifraimu Ishaku sunyi la'akari da wannan wayewar ta zama 'yan asali, ko da yake Sabaean-ya rinjayi saboda rinjaye na karshe na Bahar Maliya, yayin da wasu kamar Joseph Michels, Henri de Contenson, Tekle-Tsadik Mekouria, da Stanley Burstein sun kalli D'mt a matsayin sakamakon cakuɗen mutanen Sabae da ƴan asali. [4] [5] Wasu majiyoyi suna ɗaukar tasirin Sabae a matsayin ƙarami, iyakance ga wasu ƙananan yankuna, kuma ya ɓace bayan ƴan shekarun da suka gabata ko karni, watakila wakiltar ciniki ko mulkin mallaka na soja a cikin wani nau'i na symbiosis ko haɗin gwiwar soja tare da wayewar D'mt ko wasu proto. Aksumite state. [6] [7]

Masanin ilimin tarihi Rodolfo Fattovich ya yi imanin cewa an sami rarrabuwar kawuna a cikin al'ummar D'mt da arewacin Habasha saboda sarakunan da ke mulkin 'sb (Sabaeans) da ' br, 'Red' da 'Blacks'. [8] Fattovich ya kuma lura cewa sanannun sarakunan Dʿmt suna bauta wa gumakan Kudancin Larabawa da na asali masu suna 'str, Hbs, Dt Hmn, Rb, Šmn, Sdqn da Šyhn. [8]

Bayan faduwar D'mt a ƙarni na 5 BC, ƙananan masarautu waɗanda ba a san su ba ne suka mamaye yankin tudu. Wannan ya ci gaba har zuwa hawan ɗayan waɗannan mulkin a ƙarni na farko BC, Masarautar Aksumite. [9]

Name (Suna)[gyara sashe | gyara masomin]

Saboda kamanceceniyar sunan D'mt da Damot lokacin da aka rubuta su zuwa haruffan Latin, waɗannan masarautun biyu galibi suna rikicewa ko kuma suna haɗuwa da juna, amma babu wata shaida ta kowace dangantaka da Damot, masarauta mai nisa zuwa kudu kuma tana da shekaru dubu. da rabi daga baya.

Sarakunan da aka sani[gyara sashe | gyara masomin]

Wadannan sune jerin sanannun sarakunan D'mt guda hudu, a cikin tsarin lokaci: [5]

Lokaci Suna Sarauniya Bayanan kula
Kwanan wata daga ca. 700 BC zuwa ca. 650 BC
Mlkn W'rn Ḥywt Arky (t) n na zamani mukarrib Karib'il Watar Sabae
Mkrb, Mlkn Rd'm Sm't
Mkrb, Mlkn Sar'n Rbḥ Yar't Dan W'rn Ḥywt, "Sarkin Sr'n na kabilar YG'Ḏ [=Ag'azi, cognate to Ge'ez ], mkrb na D'MT da SB'"
Mkrb, Mlkn Sar'n Lmn Adt Dan Rbḥ, wanda ya yi zamani da mukarrib Sumuhu'alay na Saba'a, "Sar'n of the tribe YGʿḎ, mkrb na D'MT da SB'"

Yankuna[gyara sashe | gyara masomin]

  • Barka
  • Bur
  • Hamasien
  • Marya
  • Seraye
  • Yeha

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

  • Tarihin Eritrea
  • Tarihin Habasha
  • Masarautar Aksum
  • Ƙasar Punt

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. L'Arabie préislamique et son environnement historique et culturel: actes du Colloque de Strasbourg, 24-27 juin 1987; page 264
  2. Encyclopaedia Aethiopica: A-C; page 174
  3. Uhlig, Siegbert (ed.), Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2005. p. 185.
  4. Stuart Munro-Hay, Aksum: An African Civilization of Late Antiquity. Edinburgh: University Press, 1991, p. 57.
  5. 5.0 5.1 Nadia Durrani, The Tihamah Coastal Plain of South-West Arabia in its Regional context c. 6000 BC - AD 600 (Society for Arabian Studies Monographs No. 4) . Oxford: Archaeopress, 2005, p. 121.
  6. Munro-Hay, Aksum, p. 57.
  7. Empty citation (help)
  8. 8.0 8.1 Empty citation (help)
  9. Pankhurst, Richard K.P. Addis Tribune, "Let's Look Across the Red Sea I", January 17, 2003 (archive.org mirror copy)