Masarautar Ibom

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Masarautar Ibom

Wuri
Yawan mutane
Harshen gwamnati Turanci
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci

Masarautar Ibom kasa ce ta mutanen Ibibio wacce ke da fada a Obot Okon Ita. Wannan masarauta ta kasance tsakanin jihohin Abia na yanzu da Akwa Ibom a kudu maso gabashin Najeriya. A tsakanin shekara ta 1630, wata kungiyar Inyamurai daga Abiriba da aka fi sani da Eze Agwu suka sauka a Ibom. Wannan ya haifar da rikice-rikice na dogon lokaci wanda aka fi sani da yakin Aro-Ibibio.[1]

Asalin[gyara sashe | gyara masomin]

Masarautar Ibom ta samo asali ne daga mutanen Ibibio daga Usangale dake Kamaru a kusan karni na 15.[2]

Ibom tsohuwar kalma ce da mutanen Efik / Ibibio / Annang / Eket Najeriya ke amfani da ita, ma'ana tsohuwar duniya, asalin duniya, ko asali, ko tsohuwar al'umma wadda wasu suka fito daga gare ta. Kalmar Ibom tana wakiltar kakanni, asali, tsatson, tushe da tsohuwar al'umma ko wuri ko yanki da wasu al'ummomi ko mutane suka fito ko suka samo asali. Jihar Akwa Ibom na daya daga cikin Jihohi biyu da aka kirkira daga tsohuwar masarautar Akwa Akpa, Jihar Kuros Riba ce ‘yar uwarta.

Akwa[gyara sashe | gyara masomin]

  Akwa kuma ana rubuta ta da Aqua, ma'ana Mai Kima ko Mai Muhimmancin wanda aka yarda shine kakan mutanen Ibibio da Efik. Kwa ko Qua don haka yana nufin Muhimmi ko Mai Daraja. Ba abun mamaki ba ne cewa tsohuwar Masarautar su ta samo asali daga Akwa Akpa. Kalmomin Akwa, Aqua, Kwa, Qua, sunaye ne na wurare, koguna, a jihar Akwa Ibom da kuma jihar Cross River.[ana buƙatar hujja]

A yanzu ta kasance wani gari ne a Arochukwu na jihar Abia dake kudu maso gabashin Najeriya har yanzu ana kiranta Ibom. Masarauta ce ta Ibibio wadda Sarkinta na karshe Akpan Okon ya yi rashin nasara a hannun mutanen Arochukwu bayan yakin Aro-Ibibio, wanda Arochukwu suka samu nasara tare da hadin gwiwar sojojin Igbo da na Akpa. Har ila yau, Ibom ne inda sanannen Ibini Ukpabi oracle yake.[ana buƙatar hujja]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Talbot, Percy Amaury (8 October 2013). Life in Southern Nigeria: The Magic, Beliefs and Customs of the Ibibio Tribe. ISBN 9781136968822.
  2. Talbot, Percy Amaury (8 October 2013). Life in Southern Nigeria: The Magic, Beliefs and Customs of the Ibibio Tribe. ISBN 9781136968822.

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]