Mata a Chadi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Mata a Chadi
aspect in a geographic region (en) Fassara
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na mace
Facet of (en) Fassara women's history (en) Fassara
Ƙasa Cadi
Matan Mao
Matan Mao

Mata a Chadi, ƙasa a Afirka ta Tsakiya, su ne ginshiƙan tattalin arzikinta da ke zaune a ƙauyuka kuma sun fi maza yawa.

Mata na fuskantar wariya da tashin hankali. Yin kaciyar mata, yayin da fasaha ta saba wa doka, har yanzu ana amfani da ita sosai. [1] Jami'an tsaro da sauran cin zarafi sun aikata kisan gilla ba bisa ka'ida ba, duka, azabtarwa, da fyaɗe ba tare da wata doka ba . [2] [3] [4] Ƙungiyar kare hakkin bil adama ta Amnesty International ta ba da rahoton cewa "Rashin tsaro da ya yadu a gabashin Chadi na da matukar illa ga mata, wadanda suka fuskanci mummunar take haƙƙin ɗan adam, ciki har da fyade, a lokacin hare-hare kan kauyuka" daga 'yan ƙungiyar Janjawid daga Sudan.

Ilimi[gyara sashe | gyara masomin]

Duk da kokarin da gwamnati ke yi, matakin ilimi gaba daya ya kasance mara kyau a ƙarshen shekarun farko na 'yancin kai. A shekarar 1971 kusan kashi 99 na mata sama da shekaru goma sha biyar ba sa iya karatu, rubutu, ko magana da Faransanci, wanda a lokacin shine kawai harshen kasa na hukuma; iya karatu da rubutu a cikin larabci ya tsaya da kashi 7.8. A shekarar 1982 yawan karatun karatu da rubutu ya tsaya da kusan kashi 15. [5] [ duba bayanan zance ] Manyan matsaloli sun hana ci gaban ilimin Chadi tun samun 'yancin kai. Ba da kuɗi don ilimi. Ƙarancin kayan aiki da ma'aikata suma sun sanya wahalar ga tsarin ilimin samar da wadataccen koyarwa. Cunkoson mutane wata babbar matsala ce; wasu azuzuwan suna da ɗalibai 100, da yawa daga cikinsu maimaitawa ne. A cikin shekarun da suka gabata bayan samun 'yanci, yawancin malaman firamare suna da cancantar iyaka. A matakin sakandare, lamarin ya fi muni.

A shekarar 2004, kashi 39.6 na yara masu shekaru 5 zuwa 14 suna zuwa makaranta. Samun damar ilimi ga 'yan mata yana da iyaka, galibi saboda al'adun gargajiya. 'Yan mata ƙalilan ne ke shiga makarantar sakandare fiye da yara maza, musamman saboda auren wuri. A shekarar 1999, kashi 54.0 na yaran da suka fara firamare sun kai aji 5.

Haƙƙoƙin mata[gyara sashe | gyara masomin]

Fataucin mutane[gyara sashe | gyara masomin]

Chadi tushe ne da kuma ƙasar da yara ke fuskantar fataucin, musamman yanayin aikin tilastawa da tilasta karuwanci. Matsalar fataucin ƙasar ta asali ita ce ta cikin gida kuma sau da yawa yakan shafi iyaye su ba yaransu hannun dangi ko kuma masu shiga tsakani domin neman alƙawarin ilimi, koyon aiki, kaya, ko kuɗi; ana amfani da sayarwa ko kuma siyar da yara cikin bautar cikin gida ba tare da son rai ba ko kiwo ana amfani da ita azaman hanyar tsira daga iyalai masu neman rage yawan bakunan ciyarwa. [6]

'Yan matan Chadi da ba su kai shekaru ba suna balaguro zuwa manyan garuruwa don neman aiki, inda daga baya wasu ke fuskantar karuwanci. Ana tilasta wa wasu 'yan mata yin aure ba tare da son ransu ba, sai kawai mazajen su tilasta musu yin bautar cikin gida ba tare da izini ba ko kuma aikin gona. A lokutan rahotonnin da suka gabata, masu fataucin sun yi jigilar yara daga Kamaru da CAR zuwa yankuna masu hakar mai na Chadi don yin lalata ta hanyar kasuwanci; ba a sani ba ko wannan aikin ya ci gaba a shekara ta 2009. [6].

Kaciyar mata[gyara sashe | gyara masomin]

Kashi 60 cikin 100 na matan Chadi an yi musu kaciya a shekarar 1995. Tsarin aikin al'ada ne yayin da yarinya ta fara girma kuma ana yin ta ba tare da la'akari da yanayin addini ba. Hakanan ya zama gama gari a tsakanin Musulmai, Krista da masu rayayye. Waɗanda suka yi girma ba tare da an lalata su ba gaba ɗaya suna guje wa hakan har abada. Fiye da kashi 80 cikin ɗari na 'yan matan Chadi da suka kamu da kaciyar an yanke su tsakanin shekarun 5 zuwa 14.

Rahoton Tazarar Jinsi[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin shekarar 2012, taron tattalin arziki na duniya ya sanya ƙasar Chadi cikin mafi munin yankuna a cikin Rahoton Gap ɗin Duniya . [7]

Auren mace fiye da ɗaya[gyara sashe | gyara masomin]

Auren mace fiye da daya ya halatta a Chadi, kuma an kiyasta cewa fiye da kashi ɗaya cikin uku na maza sun auri mata da yawa.

Yarjejeniyar duniya[gyara sashe | gyara masomin]

Chadi ta sanya hannu tare da amincewa da Yarjejeniyar kawar da duk wasu nau'ikan nuna wariya ga mata, Yarjejeniyar kan azabtarwa da sauran mugunta, Jin wulakanta mutane ko ladabtarwa, Yarjejeniyar kan 'yancin yara da kuma Yarjejeniyar zabi ga Yarjejeniyar kan Hakkin Yaro akan Sayarwar Yara, Yin lalata da Yara da Batsa na yara.[8][9][10][11]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Chad (2007) Archived 2011-10-25 at the Wayback Machine Freedom House.
  2. "Chad" Country Reports on Human Rights Practices 2006.
  3. Chad: Events of 2006 Archived 2008-11-10 at the Wayback Machine Human Rights Watch.
  4. Annual Report: Chad Archived 2011-02-18 at the Wayback Machine Amnesty International.
  5. Chad country study.
  6. 6.0 6.1 "Chad".
  7. "Women still face gender gap in jobs, wages: report". Archived from the original on 2013-10-20. Retrieved 2021-06-09.
  8. United Nations. "United Nations Treaty Collection: Chapter IV: Human Rights: 8. Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women. New York, 18 December 1979". Archived from the original on 23 August 2012. Retrieved 2012-08-29.
  9. United Nations. "United Nations Treaty Collection: Chapter IV: Human Rights: 9. Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment. New York, 10 December 1984". Archived from the original on 8 November 2010. Retrieved 2012-08-29.
  10. United Nations. "United Nations Treaty Collection: Chapter IV: Human Rights: 11. Convention on the Rights of the Child. New York, 20 November 1989". Archived from the original on 11 February 2014. Retrieved 2012-08-29.
  11. United Nations. "United Nations Treaty Collection: Chapter IV: Human Rights: 11c. Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the sale of children, child prostitution and child pornography. New York, 25 May 2000". Archived from the original on 2013-12-13. Retrieved 2012-08-29.