Jump to content

Noma na dabbobi a Najeriya

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Animal grazing and deforestation in Nigeria
field (en) Fassara
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na ma'aikata
Bangare na Noma a Najeriya da noma
Amfani nama da livestock (en) Fassara
Ƙasa Najeriya
Wuri
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya
Manomi da saniyar sa

Kamar yawancin sauran ƙasashen Afirka, samar da Dabbobi wani ɓangare ne na tsarin aikin gona a Najeriya. A cikin shekara ta 2017, ƙasar tana da kusan tsuntsayen kaji miliyan 80, awakai miliyan 76, tumakai miliyan 43.4, shanu miliyan 18.4, aladu miliyan 7.5, da equids miliyan 1.4. [1] Aikin noma na dabbobi kusan 5% ne na GDP na Najeriya da 17% na GDP na aikin Noma.[2]

Bukatar nama tana karu yayin da ci gaban tattalin arziki ke girmama a Najeriya.[3] Ayyukan kiwon dabbobi a Najeriya sun canza saboda karuwar yawan jama'a, ƙaruwar biranai, da sauya ayyukan noma.[4][5] kiwo na gargajiya ya sauya zuwa zama mai zaman kansa da kiwo mai zurfi, wanda ke haifar da karuwar matsin lamba a wuraren gandun daji. Yawan kiwo, musamman a cikin Muhalli mai rauni kamar su gandon daji mai garancin bishiyoyi da dazuka masu bishiyoyi, ya haifar da asarar ciyawa, ƙasa, da Rarrabuwar halittu.

Amfanin muhalli[gyara sashe | gyara masomin]

Kiwon Dabbobi da sare bishiyoyi a Najeriya wani muhimmin lamari ne akan muhalli tare da tasiri mai zurfi ga yanayin halittu, wajen zama jama'a, da ci gaba mai ɗorewa. Najeriya tana da yawan dabbobi, wanda ya haɗa da shanu, tumakai, da awakai, waɗanda suka dogara da kiwo don Rayuwar su.[5][4] Koda yake, al'adun gargajiya da na zamani na kiwon dabbobi sun ba da gudummawa ga sare bishiyoyi da sauran mummunar lalacewar muhalli.[6][7]

Kashe daji[gyara sashe | gyara masomin]

Rashin gandun daji a Najeriya yasamune saboda dalilai daban-daban, gami da fadada aikin gona, katako, diban itace, da girgiran ababen more rayuwa. Fadada wuraren kiwo da kuma share gandun daji don kiwo suna ba da gudummawa sosai ga lalacewar gandun daji a cikin ƙasar. Wannan asarar murfin daji yana da mummunar sakamako ga gudanar yanayi, albarkatun ruwa, da kuma lafiyar yanayin halittu gaba ɗaya.[8]

Dangantaka tsakanin kiwon dabbobi da sare daji a Najeriya yana da rikitarwa kuma yana da alaƙa. A gefe guda, yawan kiwo da yawan tara dabbobi suna taimakawa wajen lalacewar gandun daji. A gefe guda, sare daji yana iyakance wadatar filayen da suka dace, yana tilasta makiyaya su ci gaba da shiga cikin wuraren daji, suna ci gaba da sake lalata dajukan.[8]

Tasirin na kiwon dabbobi akan tattalin arziki na zamantakewa da sare daji yana da yawa. Rayuwar da ta dogara da albarkatun gandon daji, kamar mazaunan asali da ƙananon manoma, sun alaƙantu da wannan sosai. Rashin jituwa, asarar damar samun albarkatun kasa, da rikice-rikice tsakanin makiyaya da manoma a kan ƙasa suna kara matsalolin zamantakewa na tattalin arziki da yankunan da abin ya shafa ke fuskanta. Bugu da ƙari, sare daji da lalacewar ƙasa suna da mummunar illa ga aikin gona, tsaron abinci, da ci gaban tattalin arziki gaba ɗaya.[9]

Faɗa karwa kan kiwon dabbobi da sare daji a Najeriya yana buƙatar cikakkiyan tsari. Wannan ya haɗa da inganta ayyukan kiwo mai ɗorewa, aiwatar da manufofi da ka'idojin amfani da ƙasa masu inganci, maido da wuraren da suka lalace, da kuma shiga cikin al'ummar yankin da masu ruwa da tsaki a kan kokarin kiyayewa. Yana da muhimmanci a sami daidaituwa tsakanin bukatun tattalin arziki na makiyaya da kulawar gandun daji, bambancin halittu, da kulawar kan yanayin halittu don dorewa mai dogon lokaci.[10]

Rikicin Makiyaya da Manoma[gyara sashe | gyara masomin]

Samfuri:Excerpt

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. OHDI (2020-10-07). "Livestock Production in Nigeria - A thriving Industry". One Health and Development Initiative (OHDI) (in Turanci). Retrieved 2023-08-24.
  2. "Nigeria". www.ilri.org (in Turanci). 2023-08-07. Retrieved 2023-08-24.
  3. "Demand for farm animal products in Nigeria: An opportunity for Sahel Countries? - Inter-réseaux". www.inter-reseaux.org/ (in Faransanci). Retrieved 2023-08-24.
  4. 4.0 4.1 Amadou, Hamadoun; Dossa, Luc Hippolyte; Lompo, Désiré Jean-Pascal; Abdulkadir, Aisha; Schlecht, Eva (2012-03-20). "A comparison between urban livestock production strategies in Burkina Faso, Mali and Nigeria in West Africa". Tropical Animal Health and Production. 44 (7): 1631–1642. doi:10.1007/s11250-012-0118-0. ISSN 0049-4747. PMC 3433665. PMID 22430479. Cite error: Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content
  5. 5.0 5.1 Aribido, S O; Bolorunduro, B I (2004-12-13). "Implications of Ecological Changes on Sustainable Livestock Production in the Lake Chad Basin of Nigeria". Tropical Journal of Animal Science. 6 (2). doi:10.4314/tjas.v6i2.31080. ISSN 1119-4308. Cite error: Invalid <ref> tag; name ":3" defined multiple times with different content
  6. Junk, Wolfgang J.; Nunes da Cunha, Catia (2012-01-26). "Pasture clearing from invasive woody plants in the Pantanal: a tool for sustainable management or environmental destruction?". Wetlands Ecology and Management. 20 (2): 111–122. doi:10.1007/s11273-011-9246-y. ISSN 0923-4861. S2CID 255101759 Check |s2cid= value (help).
  7. Bilsborrow, Richard E.; DeLargy, Pamela F. (1990). "Land Use, Migration, and Natural Resource Deterioration: The Experience of Guatemala and the Sudan". Population and Development Review. 16: 125–147. doi:10.2307/2808067. ISSN 0098-7921. JSTOR 2808067.
  8. 8.0 8.1 Giday, Kidane; Humnessa, Bekele; Muys, Bart; Taheri, Fatemeh; Azadi, Hossein (2018-04-01). "Effects of livestock grazing on key vegetation attributes of a remnant forest reserve: The case of Desa'a Forest in northern Ethiopia". Global Ecology and Conservation. 14: e00395. doi:10.1016/j.gecco.2018.e00395. ISSN 2351-9894. S2CID 135260948. |hdl-access= requires |hdl= (help) Cite error: Invalid <ref> tag; name "sciencedirect.com" defined multiple times with different content
  9. ENVPK (2021-05-06). "Overgrazing – Causes, Effects and Solutions" (in Turanci). Retrieved 2023-08-16.
  10. Ogboru, Tolulope; Adejonwo-Osho, Oluwatoyin (2018). "Towards an effective cattle grazing and rearing legal framework: an imperative for environmental protection". Journal of Sustainable Development Law and Policy (The) (in Turanci). 9 (1): 58–79. doi:10.4314/jsdlp.v9i1.4. ISSN 2467-8392.