Oyan River Dam

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Oyan River Dam
Wuri
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya
JihaOgun
Ƙaramar hukuma a NijeriyaAbeokuta ta Arewa
Coordinates 7°15′30″N 3°15′20″E / 7.2583°N 3.2556°E / 7.2583; 3.2556
Map
History and use
Opening29 ga Maris, 1983
Maximum capacity (en) Fassara 270 1000000 (en) Fassara
Karatun Gine-gine
Tsawo 30.4 m
Tsawo 1044 meters
Yawan fili 4,000 ha

Dam ɗin kogin Oyan yana cikin ƙaramar hukumar Abeokuta ta Arewa a jihar Ogun a yammacin Najeriya kimanin 20. km arewa maso yamma da babban birnin jihar Abeokuta. Dam ɗin ya ratsa kogin Oyan, wani magudanar ruwa na kogin Ogun. Ana amfani da shi da farko don samar da danyen ruwa zuwa Legas da Abeokuta, amma yana da damar amfani da shi wajen ban ruwa da samar da wutar lantarki.

Tsari[gyara sashe | gyara masomin]

Shugaban kasa Shehu Shagari ne ya kaddamar da dam ɗin a ranar 29 ga watan Maris, 1983, kuma hukumar raya rafin Ogun-Osun ce ke gudanar da aikin. Tafkin yana cikin yankin savannah, wanda ke da ƙananan bishiyoyi da ciyawa da ƙarancin haihuwa. Tana da faɗin hekta 4,000 kuma tana da fili mai fadin 9,000 km2. Dam ɗin yana da tsayin crest na 1044 m, tsayinsa 30.4 m da babban karfin ajiya na miliyan 270 m 3.[1] An tsara ta ne domin samar da danyen ruwa a Legas da Abeokuta, da kuma tallafa wa aikin noman noman rani na jihar Ogun mai fadin hekta 3,000. An shigar da injin turbin guda uku na megawatt 3 kowanne a shekarar 1983 amma har zuwa 2007 ba a yi amfani da su ba.[2]

Tasiri[gyara sashe | gyara masomin]

Yayin da ake aikin, an nutsar da kauyuka 22, inda mutanen da suka rasa matsugunansu suka koma sansanoni uku. Wasu daga cikin mazauna yankin suna kamun kifi a tafkin da kayan lambu da suke noma a bakin tekun mai albarka yayin da tafkin ke raguwa a lokacin rani. a shekara ta 2009 kan matakan schistosomiasis na yoyon fitsari a cikin al'ummomin Ibaro-Oyan da Abule Titun, waɗanda suka dogara da Dam ɗin Oyan don rayuwarsu, ya sami yawan kamuwa da cuta ta hanyar amfani da ruwa mara kyau.[3] Wani bincike da aka yi a baya a shekarar 1990-1993 ya nuna cewa, hadarin cutar da ke dauke da katantanwa, zai iya raguwa matuka idan aka ci gaba da sauke tafki a lokacin rani mai zafi.[1]

Tasirin Muhalli[gyara sashe | gyara masomin]

Gina madatsar ruwa da samar da tafki na da tasirin muhalli. Sauya kwararar ruwan kogin na iya shafar yanayin muhalli da namun daji a yankin. Duk da haka, kula da madatsar ruwan yakan haɗa da matakan rage tasirin muhalli da kiyaye daidaito tsakanin ci gaba da kuma kiyayewa.[4]

Kula da Ambaliyar ruwa[gyara sashe | gyara masomin]

Wani muhimmin aiki na dam shine kula da ambaliyar ruwa. Ta hanyar daidaita magudanar ruwa, yana taimakawa wajen rage tasirin ambaliya a lokutan da ake yawan samun ruwan sama. Dam din yana rage tsananin ambaliyar ruwa, kare al'umma, ababen more rayuwa, da filayen noma a kusa.[4]

Nishaɗi da yawon buɗe ido[gyara sashe | gyara masomin]

Kyawawan abubuwa masu kyan gani da yanayin kwanciyar hankali na Dam ɗin Kogin Oyan yana jan hankalin baƙi, yana mai da wurin ya zama abin jan hankali.[4] Tafkin yana ba da damammaki don ayyukan nishadi kamar su kwale-kwale, kamun kifi, da filaye, waɗanda za su iya haɓaka yawon buɗe ido na gida da samar da fa'idodin tattalin arziki ga yankin.

Makamashi mai sabuntawa[gyara sashe | gyara masomin]

Dam din dai yana da tashar samar da wutar lantarki mai amfani da wutar lantarki da ke amfani da ruwa don samar da wutar lantarki. Wannan yana taimakawa wajen haɓaka samar da wutar lantarki a yankin kuma yana ba da gudummawa ga haɗakar makamashi gaba ɗaya.[4]

Ayyuka[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin watan Mayun 2009, bayan ruwan sama mai yawa, an tilastawa masu aikin dam ɗin fitar da ruwa na musamman daga madatsar ruwa saboda dalilai na tsaro, wanda ya haifar da ambaliyar ruwa a kan wani fili mai fadin hekta 2,800.[5] A cikin watan Fabrairun 2010, madatsar ruwan ta kasa isar da isassun ruwa ga ayyukan ruwa na Abeokuta don biyan bukatun. Ayyukan ruwan kuma suna kokawa da gazawar kayan aiki saboda karuwar wutar lantarki. An tilastawa mazauna Abeokuta dogaro da koguna da koguna don biyan bukatunsu na ruwa.[6] Hukumar kula da ruwa ta jihar Ogun ta danganta matsalar da rashin ingantaccen wutar lantarki daga kamfanin wutar lantarki na Najeriya.[7]

Mai yiwuwa[gyara sashe | gyara masomin]

A shekarar 2010, gwamnatin tarayya ta ware naira miliyan 43 domin gina shirin ban ruwa a madatsar ruwa da kuma #11 miliyan na ayyukan madatsun ruwa.[8] An yi niyyar gina madatsar ruwan ne don tallafa wa hekta 3,000 a matakin farko, amma filin ya kasance a kwance.[9]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 Ofoezie, IE; Asaolu, SO (1997). "Water level regulation and control of schistosomiasis transmission: a case study in Oyan Reservoir, Ogun State, Nigeria". Bulletin of the World Health Organization. 75 (5): 435–41. PMC 2487010. PMID 9447776.
  2. "Oyan Dam". Visit Nigeria Now (in Turanci). Retrieved 2020-01-22.[permanent dead link]
  3. Sam-Wobo, SO; Ekpo, UF; Ameh, IG; Osileye, OT (3 July 2009). "Continued high endemicity of urinary schistosomiasis in Ogun State, Nigeria". Nigerian Journal of Parasitology. 30 (1). doi:10.4314/njpar.v30i1.43992.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2023-09-25. Retrieved 2023-09-25.
  5. HOPE AFOKE ORIVRI (26 May 2009). "Flood imminent in River Ogun plain'". Nigerian Compass. Retrieved 2010-05-22.
  6. KUNLE OLAYENI (20 February 2010). "Power surge destroys Ogun Water Corporation facility". Retrieved 2010-05-22.
  7. Dimeji Kayode-Adedeji (February 23, 2010). "Water scarcity bites harder in Abeokuta". Next. Archived from the original on June 10, 2015. Retrieved 2010-05-22.
  8. "2010 Budget Proposal" (PDF). Federal Government of Nigeria. Archived from the original (PDF) on 2010-03-08. Retrieved 2010-05-22.
  9. Ademola Adedeji (May 2, 2009). "Ogun-Osun river basin chairman tasks south-west govts". Archived from the original on 2012-02-25. Retrieved 2010-05-22.