Yarukan Kenya

Yarukan Kenya
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na	languages of a geographic region (en)
Ƙasa	Kenya

Harsunan hukuma guda biyu na Kenya, Swahili da Ingilishi ana magana da su a ko'ina a matsayin yaren faransanci; duk da haka, gami da masu magana da harshe na biyu, ana magana da Swahili fiye da Turanci. Swahili yare ne na Bantu na asalin Gabashin Afirka kuma Ingilishi ya gaji daga Mulkin mallaka na Burtaniya.

Bayani na gaba ɗaya[gyara sashe | gyara masomin]

Shafi daga littafin Kikuyu *Muigwithania* (1929).

A cewar Ethnologue, akwai jimlar Harsuna 68 da ake magana a Kenya. Wannan iri-iri yana nuna yawan jama'ar kasar daban-daban wanda ya hada da mafi yawan manyan kungiyoyin kabilanci da harsuna da aka samu a Afirka (duba Harsunan Afirka)..

Harsunan da ake magana a cikin gida suna cikin iyalai uku masu yawa: Nijar-Congo (Rukunin Bantu) da Nilo-Saharan (Nilotic_languages" id="mwIQ" rel="mw:WikiLink" title="Nilotic languages">Rukunin Nilotic), waɗanda Bantu na ƙasar ke magana, mutanen Nilotic da Cushitic, dangin yaren Afroasiatic bi da bi. ^[1] kabilun Larabawa suna magana da harsuna waɗanda ke cikin iyalin Afroasiatic daban, tare da Hindu da mazaunan Birtaniya suna magana da yaruka daga dangin Indo-Turai.

Ƙungiyoyin kabilun Kenya daban-daban galibi suna magana da yarensu a cikin al'ummominsu. Ana amfani da harsuna biyu na hukuma, Turanci da Swahili, a matakai daban-daban na iyawa don sadarwa tare da wasu al'ummomi. A yau, Turanci shine harshen hukuma a Kenya, yayin da Swahili ke jin daɗin matsayin harshen ƙasa.

Ana amfani da Turanci na Burtaniya da farko a Kenya. Bugu da ƙari, wasu al'ummomi da mutane a cikin ƙasar suna amfani da wani yare na gida, Turanci na Kenya, kuma yana ƙunshe da siffofi na musamman waɗanda aka samo daga yarukan Bantu na gida kamar Kiswahili da Kikuyu . Yana ci gaba tun lokacin mulkin mallaka kuma yana dauke da wasu abubuwa na Turanci na Amurka. Ana magana Turanci sosai a kasuwanci, makaranta da gwamnati. Mazauna birane yankunan karkara ba su da harsuna da yawa, tare da mutane da yawa a yankunan karamar hukuma suna magana da yarensu kawai.

Iyalan harsuna[gyara sashe | gyara masomin]

Manyan harsuna[gyara sashe | gyara masomin]

Addu'ar Ubangiji a cikin Swahili, yaren Bantu wanda tare da Turanci yana aiki a matsayin harshen magana ga mutane da yawa a Kenya.

Ƙididdigar 2019 ta ba da rahoton mafi yawan al'ummomin masu magana da asali a Kenya kamar haka:

Bantu
- Kikuyu miliyan 8.1
- Kamba miliyan 4.7
- Luhya miliyan 10
  - (ciki har da Bukusu miliyan 1.2.)
- Gusii miliyan 2.7
- Meru miliyan 2.0
- Mijikenda / Giriama ca. Miliyan 1
Nilotic
- Dholuo miliyan 5.0
- Harsunan Kalenjin miliyan 4.6
  - (Kipsigis miliyan 1.9, Nandi 940,000)
- Maasai 1.2 (1.9 miliyan ciki har da Tanzania)
- Turkana miliyan 1.0
Cushitic
- Oromo (fiye da miliyan 48 sun hada da Habasha)
  - Borana, masu magana miliyan 3.4 a cikin 2010
  - Orma, masu magana 659,000 a cikin 2015
- Somaliya miliyan 2.8 (miliyan 22 sun hada da Habasha da Somaliya)

Ƙananan harsuna[gyara sashe | gyara masomin]

Harsunan da 'yan tsiraru na kasar ke magana sun hada da:

Harsunan Afirka da Asiya
- Cushitic^[2]
  - ^[3], masu magana 60,000 a cikin 2015 [1]
- Semitic
  - Larabci
Indo-Turai
- Hindi
- Turanci
Bantu
- Swahili