Ajuran Sultanate

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ajuran Sultanate

Wuri
Map
 2°54′54″N 43°18′00″E / 2.914889°N 43.300135°E / 2.914889; 43.300135

Babban birni kalathos (en) Fassara
Bayanan tarihi
Ƙirƙira 13 century
Rushewa 17 century
Ta biyo baya Hiraab Imamate (en) Fassara
Ajuran Sultanate
Dawladdii Ajuuraan
دولة الأجورانية

Wuri
Map
 2°54′54″N 43°18′00″E / 2.914889°N 43.300135°E / 2.914889; 43.300135

Babban birni kalathos (en) Fassara
Bayanan tarihi
Ƙirƙira 13 century
Rushewa 17 century
Ta biyo baya Hiraab Imamate (en) Fassara
wani yanki na masarautar Ajuran

Ajuran Sultanate (Somali, Larabci: سلطنة الأجورانية‎), wanda kuma aka fi sani da Ajuuraan, kuma sau da yawa a na cewa Ajuran kawai, ta kasance daular Somaliya a tsakiyar zamanai (middle ages) a cikin Horn of Africa wacce ta mamaye kasuwancin arewacin tekun Indiya. Sun kasance na Sarkin Musulmin Somaliya [1] wanda ya yi mulki a manyan sassan Horn of Afirka a tsakiyar zamanai. Ta hanyar gwamnatin tsakiya mai karfi da kuma matsananciyar soji ga mahara, daular Ajuran ta yi nasarar kalubalantar mamayar Oromo daga yamma da kuma kutsen Portuguese daga gabas a lokacin Gaal Madow da yakin Ajuran-Portuguese. Hanyoyin kasuwanci da suka samo asali daga zamanin da da na farko na kasuwancin teku na Somaliya sun ƙarfafasu ko sake kafa su, kuma kasuwancin ciki da kuma kasuwancin waje a lardunan bakin teku sun bunƙasa tare da jiragen ruwa da ke tafiya da kuma fitowa daga yawancin masarautu da dauloli a Gabashin Asiya, Kudancin Asiya, Turai., Gabas Kusa, da Arewacin Afirka da Gabashin Afirka.

Daular ta bar gadon gine-gine mai yawa, kasancewarta ɗaya daga cikin manyan ƙasashen Somaliyawa na tsaka-tsakin da ginin katakai da kagara. Da yawa daga cikin rugujewar katangar da ke kewayen kudancin Somaliya a yau ana danganta su ga injiniyoyin Daular Ajuran, da suka haɗa da ginshiƙan kaburbura, ƙauyuka da rusassun biranen da aka gina a wancan zamanin. A lokacin Ajuran, yankuna da jama'a da dama a kudancin yankin Horn of Afirka sun musulunta saboda tsarin mulki. Gidan sarauta, Gidan Garen, ya faɗaɗa yankunansa kuma ya kafa tsarin mulkinsa ta hanyar haɗe-haɗe na yaƙi, haɗin gwiwar kasuwanci da ƙawance.

A karni na goma sha biyar, alal misali, daular Ajuran ita ce kawai daular hydraulic a Afirka. A matsayinta na hydraulic empire, jihar Ajuran ta mamaye albarkatun ruwan kogin Shebelle da Jubba. [2] Ta hanyar injiniyan ruwa, ya gina da yawa daga cikin rijiyoyin farar ƙasa da rijiyoyin jihar waɗanda har yanzu ake amfani da su. Masu mulkin sun kirkiro sabbin tsare-tsare na noma da haraji, wadanda aka ci gaba da amfani da su a sassan yankin Horn of Afirka har zuwa karni na 19. Mulkin sarakunan Ajuran na baya ya haifar da tawaye da yawa a cikin daular, kuma a ƙarshen karni na 17, ƙasar Ajuran ta wargaje zuwa masarautu da jahohi da yawa waɗanda suka gaje su, mafi shaharar ita ce ta Geledi Sultanate.

Location (Wuri)[gyara sashe | gyara masomin]

Fannin tasirin daular Ajuran a yankin Horn of Afirka na daya daga cikin mafi girma a yankin. Daular ta rufe yawancin kudancin Somaliya da gabashin Habasha, tare da yankinsa ya tashi daga Hobyo a arewa, zuwa Qelafo a yamma, zuwa Kismayo a kudu.



Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

Birnin Merca ya kasance daya daga cikin fitattun cibiyoyin gudanarwa na Ajurans.
Kogin Jubba
gonakin afgooye
kudin Mogadishu
Dutse birnin Gondershe
  1. Luc Cambrézy, Populations réfugiées: de l'exil au retour, p.316
  2. Human-Earth System Dynamics Implications to Civilizations By Rongxing Guo Page 83