Guam

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Guam
Guåhån (ch)
Flag of Guam (en)
Flag of Guam (en) Fassara


Take Stand Ye Guamanians (en) Fassara

Kirari «Tånó I' Man CHamoru»
Official symbol (en) Fassara Guam Rail (en) Fassara
Inkiya Tånó y CHamoru
Suna saboda unknown value
Wuri
Map
 13°30′N 144°48′E / 13.5°N 144.8°E / 13.5; 144.8
Ƴantacciyar ƙasaTarayyar Amurka

Babban birni Hagåtña (en) Fassara
Yawan mutane
Faɗi 153,836 (2020)
• Yawan mutane 282.79 mazaunan/km²
Harshen gwamnati Turanci
Chamorro (en) Fassara
Labarin ƙasa
Bangare na Micronesia (en) Fassara da European Union tax haven blacklist (en) Fassara
Yawan fili 544 km²
• Ruwa 63.23 %
Wuri a ina ko kusa da wace teku Pacific Ocean
Wuri mafi tsayi Mount Lamlam (en) Fassara (1,332 ft)
Wuri mafi ƙasa Pacific Ocean
Sun raba iyaka da
Bayanan tarihi
Ƙirƙira 1898
Tsarin Siyasa
Majalisar zartarwa Government of Guam (en) Fassara
Gangar majalisa Legislature of Guam (en) Fassara
• Governor of Guam (en) Fassara Lou Leon Guerrero (en) Fassara (7 ga Janairu, 2019)
Majalisar shariar ƙoli Supreme Court of Guam (en) Fassara
Ikonomi
Nominal GDP (en) Fassara 6,123,000,000 $ (2021)
Kuɗi United States dollar (en) Fassara
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci
UTC+10:00 (en) Fassara
Suna ta yanar gizo .gu (en) Fassara
Tsarin lamba ta kiran tarho +1671
Lambar taimakon gaggawa 911 (en) Fassara
Lambar ƙasa GU
Lamba ta ISO 3166-2 US-GU
INSEE department code (en) Fassara 66010
GNIS Feature ID (en) Fassara 1802705
Wasu abun

Yanar gizo guam.gov
Instagram: visitguam_jp Edit the value on Wikidata
Taswirar Guam
Tutar Guam
Tambarin Ƙasa

Guam (Chamorro: Guåhan) tsibiri ne a cikin Micronesia a cikin Tekun Pasifik kuma yanki ne na Amurka. Wannan yana nufin cewa wani yanki ne na Amurka kuma ƴan ƙasar Guam ƴan ƙasar Amurka ne.  Guam ba ƙasa ce mai cin gashin kanta ba, amma kamar duk yankuna na Amurka da ke da yawan jama'a, tana jin daɗin ƴancin kai fiye da jihohin Amurka.  Mutanen Chamorro su ne mutanen ƙasar Guam.  Babban birnin Guam shine birnin Hagåtña kuma birni mafi girma shine Dededo.  Guam yana da mahimman sansanonin Sojojin Sama da na ruwa na Amurka, waɗanda suka mamaye wani babban yanki na yankin ƙasar Guam.[1] Guam kuma sanannen wurin yawon bude ido ne.

Guam yana ɗaya daga cikin yankuna biyu na Amurka inda ake amfani da tsarin awo bisa hukuma kuma yana da rinjaye. (Daya kuma ita ce Puerto Rico, wadda ita ma yankin Spain ne. An gabatar da tsarin awo ga yankuna biyu, kafin su zama yankunan Amurka.)

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Guam yana ɗaya daga cikin tsibiran farko a Tekun Pasifik da Turawa suka ziyarta. A cikin 1521, yayin da yake jagorantar balaguron Sipaniya, Ferdinand Magellan ya zama ɗaya daga cikin Turawa na farko da suka taka ƙafar Guam. Daga nan, Guam ya zama wani muhimmin sashe na hanyar kasuwanci da jiragen ruwan Sipaniya mai suna Manila Galleon ke bi, wanda ke tafiya tsakanin Mexico da Philippines kowace shekara. Kuma a cikin 1668, Spain ta karɓi Guam a matsayin ɗaya daga cikin yankunanta. A wannan lokacin, ƴan ƙasar sun haɗa al'adun Mutanen Espanya da yawa.

A cikin 1898, Yaƙin Mutanen Espanya-Amurka, Spain ta rasa yawancin yankunanta zuwa Amurka ƙarƙashin yarjejeniyar Paris, gami da Guam, Cuba, Philippines, da Puerto Rico. Guam ya ci gaba da kasancewa mai mahimmanci saboda dabarun wurin jigilar kayayyaki, kuma daga baya don balaguron iska a cikin Pacific. A lokacin yakin duniya na biyu, Japan ta mamaye Guam a cikin 1941 na tsawon watanni 31, amma ba da jimawa ba ta rasa yankin ga Amurka. Mutanen Chamorro sun bazu a cikin Guam da Arewacin Mariana Islands - wanda kuma yanki ne na Amurka. Duk da haka, mutanen Chamorro daga tsibirin Mariana ta Arewa ba su shiga cikin yankin da kyau ba saboda sun kasance a karkashin mamayar Japan kusan shekaru 30.

A cikin 1950, Majalisar Dokokin Amurka ta zartar da wata doka don haɗa mutanen Guam a matsayin ƴan ƙasar Amurka.[2][3]

A cikin watan Agustan 2017, Koriya ta Arewa ta yi gargadin cewa za ta iya harba makamai masu linzami masu cin dogon zango a cikin ruwa tsakanin mil 18 zuwa 24 (kilomita 29 zuwa 38) daga Guam, biyo bayan musayar barazana[1][2] tsakanin gwamnatocin Koriya ta Arewa da Amurka.

Kuɗi[gyara sashe | gyara masomin]

Kudin Guam shine dalar Amurka. Guam yana samun mafi yawan kuɗin sa daga gwamnatin Amurka. Yawancin wadannan kudaden ana kashe su ne a sansanonin sojoji, amma akwai kuma tallafin da gwamnatin tarayya ke baiwa gwamnatin Guam don shirye-shirye daban-daban. Saboda yanki ne kawai, harajin shiga na tarayya da mazauna Guam ke biya ana ba gwamnatin Guam don ayyukanta.

Guam wuri ne da ake nema bayan tafiya. Kusan duk waɗannan baƙi sun fito ne daga Japan. Masu yawon bude ido na Japan suna son Guam saboda yana kusa da Japan fiye da sauran wuraren Amurka. Guam yana da otal-otal da yawa da sauran wuraren jin daɗi don mutane su ziyarta. Tumon Bay shine babban bakin teku na Guam. Tana da kyawawan yashi da yawa, kuma ruwan yana da kifaye da yawa. Tumon yana zama birni mai yawan aiki.

Yawan masu ziyara zuwa Guam ya ragu sosai saboda koma bayan tattalin arziki a yawancin sassan Asiya, wanda kuma shine sanadin rasa ayyukan yi a Guam.

Ƙasa da ruwa[gyara sashe | gyara masomin]

Guam yana da fadin murabba'in mil 212 (kilomita 549) babba. A bangaren arewa, yana da fili mai fili na murjani da dutsen farar ƙasa. Yankin kudu yana da duwatsu. A kewayen tsibirin akwai murjani reef.

Guam yana kusa da mashigin Marianas, wanda shine mafi zurfin ɓangaren duniya da kuma ƙarƙashin ruwa. Wani lokaci yana samun girgizar ƙasa, wasu daga cikinsu suna da ƙarfi sosai.

Guam tsibiri ne mai zafi. Yawancin lokaci yana da dumi da rigar kuma zafin jiki baya canzawa sosai. Daga Fabrairu zuwa Yuli ya bushe, amma sauran shekara ana damina. Wani lokaci Guam yana da guguwa mai ƙarfi da haɗari a cikin Oktoba da Nuwamba.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "US leaves the world puzzled by dragging its feet on metric system". The Nation Thailand. 2015-12-26. Retrieved 2023-01-28.
  2. Horton, Alex (August 9, 2017). "Why North Korea threatened Guam, the tiny U.S. territory with big military power". The Washington Post.
  3. Daniels, Jeff (10 August 2017). "North Korea's missile threat to Guam crafted for 'maximum drama,' says former CIA analyst". CNBC News. Retrieved 11 August 2017.

Sauran shafukan yanar gizo[gyara sashe | gyara masomin]

Wikimedia Commons on Guam