Inisa

Inisa birni ne, a jihar Osun a kudu maso yammacin Najeriya. Yankin tana cikin al'adun Yarabawa da al'adun kasar, kuma cibiyar kasuwanci ne na cocoa da sauran kayayyakin amfanin gona da ake nomawa a yankin. Yawanta kamar na 2007 ya kasance 180,553. Inisa ya kasance tun da dadewa, kungiyar jarumai. Ta kasance mai zurfi a cikin gwagwarmayar rayuwar Yarbawa musamman a lokacin hare-haren da Fulani suke kaiwa wa kasar Yarbawa a karni na 19. Al'ummar Inisa sun taka rawar gani a jerin yake-yaken. Sun yi yakin Osogbo a 1840, yakin Jalumi a 1878, yakin Ofa (1886-1890) da yakin Daparu. Yakin na Ofa ya samo asali ne daga sha’awar Ilorin-fulani na daukar fansa a kan Jalumi da ke Ofa da garuruwan da ke makwabtaka da su. An yi yakin ne a zamanin mulkin Oba Oloyede Ojo, Otepola 1. Sun kewaye Ofa shekaru da yawa kafin a kori Ofa a kusa da 1890. Yakin Daparu ya samo asali ne daga buhu da fadowar Ofa. A yanzu Fulanin sun so su kori garuruwa da kauyukan da ke tsakanin Ofa da Osogbo tare da mayar da su karkashin mulkin Fulanin Ilorin. Sannan Suka ci gaba da kai hari, da kai farmaki, da yaƙi da mutane. Inisa ne kawai ya jajirce wajen tunkarar sojojin Fulani, kasancewar sauran garuruwa da kauyukan babu kowa, suna neman mafaka a sansanin yakin Ibadan da ke Ikirun.