Jamhuriyar Dahomey

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Jamhuriyar Dahomey
Flag of Benin (en) Coat of arms of Benin (en)
Flag of Benin (en) Fassara Coat of arms of Benin (en) Fassara

Suna saboda French Dahomey (en) Fassara
Wuri
Map
 6°28′N 2°36′E / 6.47°N 2.6°E / 6.47; 2.6

Babban birni Porto-Novo
Yawan mutane
Faɗi 3,184,547 (1974)
Harshen gwamnati Faransanci
Addini Katolika
Bayanan tarihi
Mabiyi French Dahomey (en) Fassara
Ƙirƙira 4 Disamba 1958
Rushewa 30 Nuwamba, 1975
Ta biyo baya People's Republic of Benin (en) Fassara
Tsarin Siyasa
Tsarin gwamnati jamhuriya
Ikonomi
Kuɗi CFA franc
Bayanan Tuntuɓa
Lambar ƙasa no value da DY

Jamhuriyar Dahomey ( French: République du Dahomey ), wanda aka fi sani da Dahomey ( Fon ), an kafa ta a ranar 4 ga watan Disamba, 1958, a matsayin jamhuriyar mulkin mallaka mai cin gashin kanta a cikin French Community. Kafin samun 'yancin kai, ta kasance Faransa Dahomey, wani ɓangare na Tarayyar Faransa. A ranar 1 ga watan Agustan 1960, ta sami cikakken 'yancin kai daga Faransa.

A shekarar 1975, ƙasar ta koma Benin da sunan Bight of Benin (wanda kuma aka sanya wa sunan Daular Benin wacce ke da madafun iko a birnin Benin, Najeriya ta zamani), tunda "Benin" ta kasance ba ruwanta da siyasa ga dukkan ƙabilun ƙungiyoyi a cikin jihar, yayin da "Dahomey" aka tuna da Fon -mamayar Masarautar Dahomey.

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Jamhuriyar Dahomey ta sami 'yancin kai daga Faransa a ranar 1 ga watan Agustan, 1960. [1] A tarihince daga Martin Meredith, ƙasar matasa "ta kasance cikin damuwa da nau'in irin wahalar da za a iya kwatantawa: ƙaramin yanki na ƙasa da ke kan teku daga bakin tekun, an cika shi da cunkoson jama'a, rashin warwarewa da rarrabuwar ƙabilanci, basusuka masu yawa, rashin aikin yi, yawan yajin aiki, gwagwarmayar neman madafun iko tsakanin shugabannin siyasa guda uku masu hamayya da juna".[2] Waɗannan abokan hamayyar su ne Justin Ahomadégbé-Tomêtin, wanda ke da iko a yankunan kudanci da tsakiyar ƙasar, Sourou-Migan Apithy, wanda ya mamaye kudu maso gabas, da Hubert Maga, wanda ikonsa ya kasance a arewa. [3]

Bayan samun ƴancin kai, Maga, ya zama shugaban Dahomey na farko. Rikicin siyasa a shekarar 1958, kafin samun ƴancin kai, ya sa ƙungiyar Dahomeyan Democratic Movement ta Maga, ta shiga gwamnatin haɗaka, da rikicin da ya kai ga Maga ya zama shugaban gwamnati a watan Afrilun shekarar 1959.[4] Sai dai wannan sulhun ya kasa magance matsalolin Dahomey, sai aka yi bore a watan Oktoba na shekarar 1963, wanda ya kai ga juyin mulkin da, aka maye gurbin Maga a matsayin shugaban ƙasa da Apithy. Wannan kuma ya kasa samar da kwanciyar hankali, kuma an cire Apithy a wani juyin mulkin, a cikin watan Disamban 1965. [5]

Bayan juyin mulkin 1965, Kanar Christophe Soglo ya zama shugaban ƙasa. Tsohon sojan Faransa, ya ga kansa a matsayin Dahomeyan Charles de Gaulle, ya haramta duk wani aiki na siyasa da manufar tabbatar da ƙasar. [6] An sake dawo da mulkin farar hula a cikin 1968, amma hayaniyar shekarun da suka gabata na nufin sojojin sun kasance babban jigo a siyasar Dahomeyan, tare da ganin shugabannin farar hula ga magoya bayansu na soja. [7] A watan Oktoban 1972, juyin mulki (na biyar a tarihin ƙasar) wanda Mathieu Kérékou ya jagoranta ya kawar da gwamnatin farar hula (wanda ta kasance ƙarƙashin jagorancin 'yan tawaye da suka ƙunshi Ahomadégbé, Apithy da Maga). Kérékou zai ci gaba da shelanta goyon bayansa ga Markisanci-Leninism, yana bayyana kawo karshen Jamhuriyar Dahomey da kuma kafa Jamhuriyar Jama'ar Benin a ranar 30 ga watan Nuwamba 1975.[8]

Fim[gyara sashe | gyara masomin]

An zaɓi wasu wurare a jamhuriyar Dahomey domin shirin yin fim a cikin fim na shekara ta 1967 mai suna, The Comedians, taurarin shirin sun haɗa da; Richard Burton, Elizabeth Taylor, Lillian Gish, James Earl Jones, Roscoe Lee Browne, Alec Guinness, Raymond St. Jacques, Gloria Foster, Zakes Mokae, Paul Ford, Georg Stanford Brown, Peter Ustinov, Douta Seck da Cicely Tyson. Fim ɗin na bayar da labarin wani al'amari na zina, wanda aka sanya a baya na Haiti a lokacin mulkin kama-ƙarya na François Duvalier (wanda aka sani da Papa Doc). Dahomey na kama da Haiti ta hanyoyi da yawa, a yanayin ƙasa da kuma al'ada, kuma can yafi kwanciyar hankali a yi fim a can fiye da a Haiti.[9]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Meredith 2013, p. 69.
  2. Meredith 2014, p. 601.
  3. Decalo 1990, pp. 95–96.
  4. Post 1964, pp. 55–56.
  5. Decalo 1990, pp. 98–99.
  6. Meredith 2013, pp. 177–178.
  7. Decalo 1990, p. 99.
  8. Dickovick 2014, p. 70.
  9. Time 1967.

Hanyoyin haɗi na Waje[gyara sashe | gyara masomin]

  • Decalo, Samuel (1990). Coups and Army Rule in Africa. Yale. ISBN 0300040458.
  • Dickovick, J. Tyler (2014). Africa. Stryker-Post. ISBN 9781475812374.
  • Meredith, Martin (2013). The State of Africa. Simon & Schuster. ISBN 9780857203885.
  • Meredith, Martin (2014). The Fortunes of Africa. Simon & Schuster. ISBN 9781471135439.
  • Post, Ken (1964). The New States of West Africa. Penguin.
  • Time (1967-02-03). "On Location: The Green Shills of Africa". Time. Retrieved 2021-09-07.

Coordinates: 6°28′N 2°36′E / 6.467°N 2.600°E / 6.467; 2.600