Faransa
![]() | |||||
---|---|---|---|---|---|
République française (fr) | |||||
|
|||||
![]() | |||||
| |||||
Take |
La Marseillaise (en) ![]() | ||||
| |||||
Kirari |
«Liberté, égalité, fraternité (en) ![]() | ||||
Suna saboda |
Franks (en) ![]() | ||||
Wuri | |||||
| |||||
Babban birni | Faris | ||||
Yawan mutane | |||||
Faɗi | 67,749,632 (2021) | ||||
• Yawan mutane | 105.23 mazaunan/km² | ||||
Harshen gwamnati | Faransanci | ||||
Labarin ƙasa | |||||
Bangare na |
Yammacin Turai, Pyrenees–Mediterranean Euroregion (en) ![]() ![]() | ||||
Yawan fili | 643,801 km² | ||||
• Ruwa | 0.3 % | ||||
Wuri a ina ko kusa da wace teku |
English Channel (en) ![]() ![]() | ||||
Wuri mafi tsayi |
Mont Blanc (en) ![]() | ||||
Wuri mafi ƙasa |
Étang de Lavalduc (en) ![]() | ||||
Sun raba iyaka da | |||||
Bayanan tarihi | |||||
Mabiyi |
Free Cities of Menton and Roquebrune (en) ![]() ![]() ![]() | ||||
Ƙirƙira |
1792: (French First Republic (en) ![]() | ||||
Ranakun huta |
Easter Monday (en) ![]() ![]() Victory in Europe Day (en) ![]() ![]() Feast of the Ascension (en) ![]() ![]() Whit Monday (en) ![]() ![]() Bastille Day (en) ![]() ![]() Assumption of Mary (en) ![]() ![]() All Saints' Day (en) ![]() ![]() Armistice Day (en) ![]() ![]() Kirsimeti (December 25 (en) ![]() International Workers' Day (en) ![]() ![]() New Year's Day (en) ![]() ![]() Good Friday (en) ![]() ![]() | ||||
Tsarin Siyasa | |||||
Tsarin gwamnati |
semi-presidential system (en) ![]() | ||||
Majalisar zartarwa |
Government of France (en) ![]() | ||||
Gangar majalisa |
French Parliament (en) ![]() | ||||
• President of the French Republic (en) ![]() | Emmanuel Macron (14 Mayu 2017) | ||||
• Firaministan Jamhuriyar Faransa |
Élisabeth Borne (en) ![]() | ||||
Majalisar shariar ƙoli |
Court of Cassation (en) ![]() | ||||
Ikonomi | |||||
Kuɗi |
euro (en) ![]() | ||||
Bayanan Tuntuɓa | |||||
Kasancewa a yanki na lokaci | |||||
Suna ta yanar gizo |
.fr (en) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||
Tsarin lamba ta kiran tarho | +33 | ||||
Lambar taimakon gaggawa |
*#06#, 15 (en) ![]() ![]() ![]() ![]() | ||||
Lambar ƙasa | FR | ||||
NUTS code | FR | ||||
Wasu abun | |||||
| |||||
Yanar gizo | gouvernement.fr |
![]() |
Wannan mukalar bata da Reference (Manazarta) ko daya, ka taimaka ta hanyar samar da Manazarta daga littafi ko yanar gizo, duba wannan shafin domin samun masaniya akan yanda zaka samar da Reference (Manazarta) a cikin wannan mukalar.
![]() |
Faransa (faransanci:République française) tana kuma daya daga Kasashen Turai tanada iyaka da kasar beljik da kasar suwysra, da koma luksanburk kuma dakwai wane kowgi da yarabata da kasar Birtaniya tanada shahararan dan wasan kallon kafa ana cemasa Zinedine Yazid Zidane.
Faransa, bisa ga hukuma jamhuriyar Farasanci Kasa ne ta musamman da haɗin kai tare da cibiyoyin yammancin Turai da kuma wasu yankunan Kasashen waje da cibiyoyin. Sashen Turai na Faransa wanda ake kira alkaryar Faransa ta mike har Bahar maliya zuwa hannun Tekun Turai da Tekun arewa da kuma daga mahadin zuwa Tekun phasa. Danin Faransa 643,801 murabba’in kilomita kuma tana da yawan jama’a miliyan 67.6. kuma tana da hardaddiyar shugabanci a jamhuriyarta wanda birnin tarayyarta na a Farista, wanda ita ce babban birni na al’adu da ta cibiyar kasuwanci. Tsarin mulkin Faransa ta nuna Kasar ta boko ce da ta dimokaradiyya wanda sarautarsa na samowa daga jama’ar.
A zamanin dá, wanda yanzu alkaryar Faransa ne dá tana da mutanen Gaul, kananan mutane. Daular Romawa sun ci mutanen Gaul da yaki a shekara ta 51 BC kafin zuwan Kiristi, wanda ta rike Gaul zuwa shekaru 486. Mutanen Gaul ta Roma sun fuskanci hare-hare da kaurace-kaurace daga ýan Faransa ta Jamus wanda sun mamaye yankin shekaru aru-aru, daga baya suna kafa Daular Faransa na dá. Faransa ta fito muhimi wajen mulki na Turai a shekaru na karshe ta tsakiya, da nasararta cikin shekaru dari na yaki (1337 zuwa shekara alif ta 1453) wanda ta karfafa ginin Kasar Faransa da ba da dama na gaba a mulukiya innanaha na tsakiya. A cikin lokacin farfadowa, Faransa ta fuskanci cin gaban al’adu makake da farkon kafuwar Daular mulkin mallaka na zamani. Yakin basasa na addini tsakanin ýan Katolika da ýan Furotesta, ta mamaye karni na goma sha shida (16th).
Faransa ta mamaye Turai wajen a’adu, da siyasa da mulkin soja kalkashin Louis. Masu ilimin falfasa sun taka rawa mai kyau a lokacin wayewan kai a karni na goma sha takwas (18th), an hambarar da mulukiya a juyin mulkin Faransa. A cikin gadonta da bayanin hakkin ‘dan Adam da na ‘dan Kasa, daya daga cikin takardu na hakkin ‘dan Adam, wanda tana bayyana cewa Kasar ta dace har wa yau. Faransa ta zama daya daga cikin tarihin zamani a jamhuriya na farko sai da Napoliya ya hawo mulki sai ya kafa Daula ta farko na Faransa a shekara alif dari takwas da hudu (1804). Ya dingi fada da rikitattun gwiwa cikin lokacin yake-yaken Napoliya, ya mamaye harkokin Turai fiye da shekaru goma wanda ya shafa al’adun Turai na tsawon lokaci. Faransa ta jimre hayaniyar gadon gwamnatoci a faduwar Daular, mulukiyar ta gyaru. An mayar da shi a shekara ta alif dari takwas da talatin(1830) bisa dokan mulukiya, sannan a gurguje a jamhuriya ta biyu, kuma a Daula ta biyu har zuwa kafuwar jamhuriyar farasanci na uku mai karfi a shekara ta 1870. Jamhuriyar farasanci sun yi rikice-rikice da Ikilisiyar Katolika don rashin wa`azin addinin kirista a faransa a lokacin juyin mulkin farasanci a kafuwar dokar Laicité na shekara 1905. Laicité ya yi tsamani amma haryar cimma buri ne na boko wanda shi ne muhimmin dokan gudanarwa a zamanin yau na hukumar faransanci.
Faransa ta kai tsawo na yankinta cikin karni na sha tara (19) da farkon karni na ashirin (20), zuwa karshe, ta mallaki babban Daula ta biyu na mulkin mallaka a duniya. A yakin Duniya na farko, Faransa ta zo daya daga cikin masu nasara a cikin ninka sau uku tsakanin Kasashe kawance fadan yaki da mulkin tsakiya. Faransa dá kuma daya ne cikiin masu iko a Yakin Duniya na biyu, amma ta zo a kalkashin mamayar kusuwar mulki a shekara ta 1940. Bin kwaton ýanci a shekara ta 1944, Jamhuriya ta hudu ta kafu sai aka narkar da ita a sanadiyar Yakin Aljeriya. An kafa Jamhuriya ta biyar a shekara ta 1958 wanda Charles de Gaulle ya shugabance ta, kuma tana nan har wa yau. Yawancin Daulolin farasanci an bar yin musu mulkin mallaka a Yakin Duniya na biyu.
A cikin tarihinta duka, Faransa ta zama na gaba a duniya da cibiyar al’ada, tana yin muhimmin gudumawa kan Kimiya da Fasaha da Ilimin Falfasa. Faransa ta halarce gaggarumar lamba na uku a kungiyar Kyautata Ilimi da Kimiya da Al’adu ta Majalisar Dinkin Duniya na Turai a wajajen gadon duniya (bayan Italya da Sfen) kuma tana karban Ýan Yawon Shakatawa kusan miliyan tamanin takwas (83) a shekara fiye da kowane Kasa a duniya. Faransa ta kasance da iko na al’ada muhimi na tattalin arziki, na soja da na siyasa. Ita Kasa ce mai cigaban masana’antu da zama lamba na shida a tattalin arziki a duniya babba ta bin kasafin da Kasa ta tanada, kuma ta zo na tara babba wajen Sayayyan wuta daidaito. Bisa ga Credit Suisse, Faransa ita ce na hudu mafi arziki a Kasashen duniya bisa ga jimilar arzikin gidaje. Ta kuma mallake babban bangare mafi tattalin arziki a duniya (EEZ), wanda Kasarta ta ci murabba’in Kilomita 11,691,000 (4,514,000 sq mi).
‘Yan Farasanci suna jin dadin daidaitacciyar zama, kuma Kasar tana da martaba sosai wajen ilimin Kasashe, kiwon lafiya da ababan rayuwa `yanci da doka ta tanada da kuma raya dan Adam. Faransa tana daga kasashen da sun kafa majalisar Dinkin Duniya wanda ta zama daya daga cikin mambobi biyar na ainihi na ‘yan tsaron Majalisar Ɗinkin Duniya. Ita kuma mamba ta kungiya ta bakwai (7), Kungiyar Yarjejeniya na Phasa ta Arewa (NATO), Kungiyar Hadin Kai don Rayar da tattalin Arziki (OECD), Kungiyar Sana’a ta Duniya (WTO) da kuma La Francophonie. Faransa ta samar da Tarayyar Turai Kuma na gaba a cikin Tarayyar.